T.C.
D A N I Ş T A Y
Altıncı Daire
Esas No : 2009/12899
Karar No : 2010/3038
Özeti :
Büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelliflerince
hazırlanarak imzalanan projelerin plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek
onaylanması ve dolayısıyla en son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve
yetkili idarenin 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca belediyeler ile valilikler
olduğu, Yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan belediyelerin mimari
projelerde meslek odasından ayrıca "proje onay belgesi" isteme yükümlülüğünün
bulunmadığı hakkında.
Temyiz İsteminde
Bulunan : ... Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ...
Karşı Taraf :
TMMOB Mimarlar Odası Kayseri Şubesi
Vekili : Av. ...
İstemin Özeti :
Kayseri 2. İdare Mahkemesinin 23.7.2009 günlü, E:2008/914 , K:2009/501 sayılı
kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması
istenilmektedir.
Savunmanın
Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi
bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği
savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik
Hakimi ... 'in Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme
kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı
... 'nun Düşüncesi : Kayseri Melikgazi İlçesi, Hisarcık İbrahim
Tennuri Mahallesi ... pafta ... ada, ... sayılı parsele verilen 13.12.2007 günlü
18 sayılı yapı ruhsatının iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararının
bozulması davalı idare tarafından istenilmektedir.
3194 sayılı Yasanın 22. maddesinde Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 57.
maddesinde, 2.6.2005 günlü 25833 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Mühendis
ve Mimar Odaları, Birliği Mimarlar Odası Serbest Meslek Mimarlık Hizmetlerini
Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliğinin 4. maddesinde yer alan
kurallardaki amaç mimarlar odasına kayıtlı olmayan ve büro tescil belgesi
almayan mimar ve mühendislerin yani kanunlarda ve bunların uygulanmasına yönelik
olarak çıkarılan yönetmelikler de belirtilen şartları taşımayan mimar ve
mühendislerin, 3194 sayılı Yasa kapsamında mesleklerini serbest olarak icra
edebilmelerini engellemek olduğundan, mimar ve mühendislerin mesleklerini
serbest olarak icra edebilmeleri için kayıtlı olduğu odasından büro tescil
belgesini alması ve her yıl yenilemesi ve ilgili idareye yapı ruhsatı eki olarak
iletmesi gerekmektedir.
Bununla birlikte büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi yanında her proje
için ayrıca meslek odasından proje onayı alınacağı yolunda yasal bir düzenleme
bulunmamaktadır
Büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelleflerince
hazırlanarak imzalanan projelerin, plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek
onaylanması dolayısıyla son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve yetkili
idarenin 3194 sayılı Yasa uyarınca belediyeler ve valilikler olduğu kuşkusuzdur.
Bu durumda yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan belediyenin mimari
projelerde meslek odasından proje onay belgesinin alınması yükümlülüğünü getiren
Kayseri Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği esas alınmak suretiyle verilen
kararda isabet bulunmadığından dava dilekçesinde yer alan iddialarda göz önüne
alınarak proje müellifinin sicil durumu belgesi bulunup bulunmadığı
araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenle temyiz konusu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun
olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Hisarcık İbrahim Tennuri Mahallesi, ...
pafta, ... ada, ... sayılı parsele verilen 13.12.2007 günlü, 18 sayılı inşaat
ruhsatının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davalı idare tarafından
13.12.2007 günlü, 18 sayılı yapı ruhsatı için proje müellifinden büro tescil
belgesinin istendiği, ancak her proje için Kayseri Büyükşehir Belediyesi imar
yönetmeliğinin 5715. maddesi uyarınca ayrı ayrı aranması gereken proje onay
belgesinin istenmediği, bu durumda, yapı ruhsatı verilebilmesi için proje
müellifinin büro tescil kaydının bulunması yanında ayrıca her proje için onay
belgesi aranması gerektiğinden, proje onay belgesi bulunmayan projeye dayalı
olarak verilen davaya konu yapı ruhsatının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle
iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 22. maddesinin 1.fıkrasında; "Yapı ruhsatiyesi almak
için belediyeye, valiliklere yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile
müracaat edilir. Dilekçeye sadece; tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine
geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim
ve hesapları, röperli ve ya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir..." hükmüne
yer verilmiştir.
Diğer taraftan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 57.maddesinde, "... Proje
müelliflerince hazırlanarak imzalanan tatbikat projeleri beş takım halinde
düzenlenerek, usulüne göre dosyalanıp idarenin ilgili birimlerine teslim edilir.
İdarece, ruhsata esas belgeler, plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenir.
Herhangi bir eksiklik veya yanlışlık bulunmuyor ise, başvuru tarihinden itibaren
30 gün içinde ruhsat verilir. Herhangi bir eksikliğin veya yanlışlığın bulunması
halinde, müracaat tarihinden itibaren 15 gün içinde eksiklik veya yanlışlığı
bildiren bir yazı ekinde tatbikat projeleri iade edilir. Eksiklik ve
yanlışlıklar giderildikten sonra yapılacak müracaat üzerine 15 gün içinde yapı
ruhsatı verilir. Yapı ruhsatı verilmeden önce yapının denetimine ilişkin bütün
fenni mesuliyetler kamu adına üstlenilir.
Proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet üstlenen
mimarların ve mühendislerin, 27.1.1954 günlü, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği Kanunu uyarınca ilgili meslek odasına kayıtlı olmaları, büro
tescillerini yaptırıp her yıl için yenilemeleri gerekir. İdare her proje için,
proje müelliflerinin, fenni mesullerin, şantiye şeflerinin mevzuata aykırı
uygulama sebebiyle süreli veya süresiz olarak mesleki faaliyet haklarının
kısıtlanıp kısıtlanmadığını belirlemek üzere, ilgili meslek odasınca elektronik
ortamda ve maktu bir bedel karşılğında düzenlenen, işin adının da yazılı olduğu
sicil durum
belgesini ister. Haklarında kısıtlama bulunan meslek adamlarına ait projeler
onaylanmaz, fenni mesuliyet ustlenilmesine izin verilemez, yapı ruhsatı
düzenlenemez. Yapım işlerinde yapı müteahhidi, taşeron ve şantiye şefi olarak
görev alanlar aynı zamanda fenni mesul olarak görev üstlenemezler. İdare
projeleri incelerken 5.12.1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu'na uygunluğu da gözetir." hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca, 2.6.2005 günlü, 25833 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Mühendis ve
Mimar Odaları Birliği Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama,
Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği'nin 4. maddesinde; Serbest mimarlık
hizmetleri büro tescil belgesi: Mimarlar Odası tarafından verilen ve her yıl
yenilenen serbest mimarın serbest mimarlık hizmetli yapılmaya yetkili olduğunu
belirleyen belge, Mimari proje müellifi sicil durum belgesi: Mimarın ürettiği
projeleri kurum ve kuruluşlara vermeden önce ilgili mimarlar odası birimden
aldığı belge olarak tanımlanmış bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan düzenlemelerdeki amaç; mimarlar odasına kayıtlı olmayan, büro
tescil belgesi almayan mimar ve mühendislerin yani kanunlarda ve bunların
uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan yönetmeliklerde belirtilen şartları
taşımayan mimar ve mühendislerin 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında mesleklerini
serbest olarak icra edebilmelerini engellemek olduğundan, mimar ve mühendislerin
mesleklerini serbest olarak icra edebilmeleri için büro tescil belgelerinin
bulunması ve kısıtlı olup olmadıklarını belirlemek üzere sicil durumu belgesinin
düzenlenmesi aranılmaktadır.
Ancak, büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi yanında her proje için ayrıca
meslek odasıdan proje onayı alınacağına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme
bulunmamaktadır.
Ayrıca, büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelliflerince
hazırlanarak imzalanan projelerinin plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek
onaylanması ve dolayısıyla en son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve
yetkili idarenin 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca belediyeler ile valiliklerin
olduğu açıktır.
Bu noktadan hareketle, Yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan
belediyelerin mimari projelerde meslek odasından ayrıca "proje onay belgesinin"
alınması yükümlülüğünü getiren Kayseri Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin
esas alınması suretiyle dava konusu inşaat ruhsatının iptali yolundaki İdare
Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
Diğer taraftan, dava dilekçesinde davalı idareye sunulan mimari projenin proje
müellifinin anılan proje için sicil durum belgesinin olmamasına karşın; mimari
projenin kabul etmesi suretiyle 13.12.2007 günlü, 18 sayılı inşaat ruhsatının
düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı iddiasına dayanılmak suretiyle söz
konusu inşaat ruhsatının iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, büro tescil belgesi, sicil durum belgesi ve proje onayı kavramları
farklı hususları düzenlendiğinden dava dilekçesindeki iddialar çerçevesinde
proje müellifinin sicil durum belgesi bulunup bulunmadığı hususunun
araştırılmasından sonra ulaşılacak sonuca göre İdare Mahkemesince uyuşmazlık
hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, Kayseri 2. İdare Mahkemesinin 23.7.2009 günlü, E:2008/914
, K:2009/501 sayılı kararının bozulmasina, dosyanın adı geçen mahkemeye
gönderilmesine 23.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.