KAMULAŞTIRMA KANUNU
Kanun
Numarası : 2942
Kabul
Tarihi : 4/11/1983
Yayımlandığı
R.Gazete : Tarih : 8/11/1983 Sayı : 18215
Yayımlandığı
Düstur : Tertip : 5 Cilt : 22 Sayfa : 843
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
Madde 1
– Bu Kanun; kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk
tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların, Devlet ve kamu
tüzelkişilerince kamulaştırılmasında yapılacak işlemleri, kamulaştırma bedelinin
hesaplanmasını, taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescilini,
kullanılmayan taşınmaz malın geri alınmasını, idareler arasında taşınmaz
malların devir işlemlerini, karşılıklı hak ve yükümlülükler ile bunlara dayalı
uyuşmazlıkların çözüm usul ve yöntemlerini düzenler.
Özel
kanunlarına dayanılarak gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri adına yapılacak
kamulaştırmalarda da, bu Kanun hükümleri uygulanır.
Tanımlar
Madde 2
– Bu Kanunun uygulanmasında;
a) İdare:
Yararına kamulaştırma hak ve yetkisi tanınan kamu tüzelkişilerini, kamu kurum ve
kuruluşlarını, gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerini,
b) Taşınmaz mal
veya kaynağın bulunduğu yer: Taşınmaz malın tapuda kayıtlı olduğu, değilse tapu
siciline kayıtlı olması gereken il veya ilçeyi,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kamulaştırmanın
Oluşturulması
Kamulaştırma
şartları
Madde 3 –
İdareler, kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya
teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve
irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak veya aşağıda belirtilen
hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler.
Bakanlar
Kurulunca kabul olunan, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin
gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve
turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda, bir gerçek veya özel hukuk
tüzelkişisine ödenecek kamulaştırma bedelinin o yıl Genel Bütçe Kanununda
gösterilen miktarı, nakden ve peşin olarak ödenir. Bu miktar, kamulaştırma
bedelinin altıda birinden az olamaz. Bu miktarın üstünde olan kamulaştırma
bedelleri, peşin ödeme miktarından az olmamak ve en fazla beş yıl içinde
faiziyle birlikte ödenmek üzere eşit taksitlere bağlanır. Taksitlere, peşin
ödeme gününü takip eden günden itibaren, Devlet borçları için öngörülen en
yüksek faiz haddi uygulanır.
Kamulaştırılan
topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanların
bedeli, her halde peşin ödenir.
(Ek : 24/4/2001 -
4650/1 md.) İdarelerce yeterli ödenek temin edilmeden kamulaştırma işlemlerine
başlanılamaz.
İrtifak hakkı
kurulması
Madde 4 –
Taşınmaz malın mülkiyetinin kamulaştırılması yerine, amaç için yeterli olduğu
takdirde taşınmaz malın belirli kesimi, yüksekliği, derinliği veya kaynak
üzerinde kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulabilir.
Kamu yararı
kararı verecek merciler
Madde 5 – Kamu
yararı kararı verecek merciler şunlardır:
a) Kamu idareleri
ve kamu tüzelkişileri;
1. 3 üncü
maddenin ikinci fıkrasında sayılan amaçlarla yapılacak kamulaştırmalarda ilgili
bakanlık,
2. Köy yararına
kamulaştırmalarda köy ihtiyar kurulu,
3. Belediye
yararına kamulaştırmalarda belediye encümeni,
4. İl özel
idaresi yararına kamulaştırmalarda il daimi encümeni,
5. Devlet
yararına kamulaştırmalarda il idare kurulu,
6. Yükseköğretim
Kurulu yararına kamulaştırmalarda Yükseköğretim Kurulu,
7. Üniversite,
Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulları,
8. Aynı ilçe
sınırları içinde birden çok köy ve belediye yararına kamulaştırmalarda ilçe
idare kurulu,
9. Bir il
sınırları içindeki birden çok ilçeye bağlı köyler ve belediyeler yararına
kamulaştırmalarda il idare kurulu,
10. Ayrı illere
bağlı birden çok kamu tüzelkişileri yararına kamulaştırmalarda Bakanlar Kurulu,
11. Birden çok il
sınırları içindeki Devlet yararına kamulaştırmalarda Bakanlar Kurulu.
b) Kamu kurumları
yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu veya idare meclisi, bunların olmaması
halinde yetkili idare organları,
c) Gerçek kişiler
yararına kamulaştırmalarda bu kişilerin, özel hukuk tüzelkişileri yararına
kamulaştırmalarda ise; yönetim kurulları veya idare meclislerinin, yoksa yetkili
yönetim organlarının başvuruları üzerine gördükleri hizmet bakımından denetimine
bağlı oldukları köy, belediye, özel idare veya bakanlık.
Onay mercii
Madde 6 – Kamu
yararı kararı;
a) Köy ihtiyar
kurulları ve belediye encümenleri kararları, ilçelerde kaymakamın, il
merkezlerinde valinin,
b) İlçe idare
kurulları, il daimi encümenleri ve il idare kurulları kararları, valinin,
c) Üniversite
yönetim kurulu kararları, rektörün,
d)
Yükseköğretim Kurulu kararları, Kurul başkanının,
e) Türkiye
Radyo - Televizyon Kurumu yönetim kurulu kararları, genel müdürün,
f) Atatürk
Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulu kararları, Yüksek Kurum
Başkanının,
g) Kamu
kurumları yönetim kurulu veya idare meclisleri veya yetkili idare organları
kararları, denetimine bağlı oldukları bakanın,
h) Gerçek
kişiler veya özel hukuk tüzelkişileri yararına; köy, belediye veya özel idarece
verilen kararlar, valinin,
Onayı ile
tamamlanır.
Bakanlıklar
veya Bakanlar Kurulu tarafından verilen kamu yararı kararlarının ayrıca
onaylanması gerekmez.
Onaylı imar
planına veya ilgili bakanlıklarca onaylı özel plan ve projesine göre yapılacak
hizmetler için ayrıca kamu yararı kararı alınmasına ve onaylanmasına gerek
yoktur. Bu durumlarda yetkili icra organınca kamulaştırma işlemine
başlanıldığını gösteren bir karar alınır.
Kamulaştırmada
önce yapılacak işlemler ve idari şerh
Madde 7 –
Kamulaştırmayı yapacak idare, kamulaştırma veya kamulaştırma yolu ile üzerinde
irtifak hakkı kurulacak taşınmaz malların veya kaynakların sınırını, yüzölçümünü
ve cinsini gösterir ölçekli planını yapar veya yaptırır; kamulaştırılan taşınmaz
malın sahiplerini, tapu kaydı yoksa zilyetlerini ve bunların adreslerini, tapu,
vergi ve nüfus kayıtları üzerinden veya ayrıca haricen yaptıracağı araştırma ile
belgelere bağlamak suretiyle tespit ettirir.
İlgili vergi
dairesi idarenin isteği üzerine taşınmaz mal ve kaynakların vergi beyan ve
değerlerini, vergi beyanı bulunmadığı hallerde beyan yerine geçecek takdir
edilecek değeri en geç bir ay içerisinde verir.
İdare
kamulaştırma kararı verdikten sonra kamulaştırmanın tapu siciline şerh
verilmesini kamulaştırmaya konu taşınmaz malın kayıtlı bulunduğu tapu idaresine
bildirir. Bildirim tarihinden itibaren malik değiştiği takdirde, mülkiyette veya
mülkiyetten gayri ayni haklarda meydana gelecek değişiklikleri tapu idaresi
kamulaştırmayı yapan idareye bildirmek zorundadır. (Değişik cümle: 24/4/2001 -
4650/2 md.) İdare tarafından, şerh tarihinden itibaren altı ay içinde 10 uncu
maddeye göre kamulaştırma bedelinin tespitiyle idare adına tescili isteğinde
bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak belge tapu idaresine ibraz edilmediği
takdirde, bu şerh tapu idaresince resen sicilden silinir.
Satın alma
usulü
Madde 8 –
(Değişik: 24/4/2001 - 4650/3 md.)
İdarelerin, bu
Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı
kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamaları esastır.
Kamulaştırma
kararının alınmasından sonra kamulaştırmayı yapacak idare, bu Kanunun 11 inci
maddesindeki esaslara göre ve konuyla ilgili uzman kişi, kurum veya
kuruluşlardan da rapor alarak, gerektiğinde Sanayi ve Ticaret Odalarından ve
mahalli emlak alım satım bürolarından alacağı bilgilerden de faydalanarak
taşınmaz malın tahmini bedelini tepit etmek üzere kendi bünyesi içinden en az üç
kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla kıymet takdir komisyonunu
görevlendirir.
Ayrıca idare,
tahmin edilen bedel üzerinden pazarlıkla satın alma ve trampa işlemlerini
yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül
eden bir veya birden fazla uzlaşma komisyonunu görevlendirir.
İdare, kıymet
takdir komisyonunca tespit edilen tahmini bedeli belirtmeksizin,
kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz mal, kaynak veya bunların üzerindeki
irtifak haklarının bedelinin peşin veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci
fıkrasına göre yapılıyor ise, bu fıkradaki usullere göre taksitle ödenmesi
suretiyle ve pazarlıkla satın almak veya idareye ait bir başka taşınmaz malla
trampa yoluyla devralmak istediğini resmi taahhütlü bir yazıyla malike bildirir.
Malik veya
yetkili temsilcisi tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün
içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak veya
trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde; komisyonca tayin edilen
tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır, tespit edilen tahmini değeri geçmemek
üzere bedelde veya trampada anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu anlaşmaya
ilişkin bir tutanak düzenlenir ve anlaşma konusu taşınmaz malın tüm hukuki ve
fiili vasıfları ile kamulaştırma bedelini içeren tutanak malik veya yetkili
temsilcisi ve komisyon üyeleri tarafından imzalanır.
İdarece,
anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırkbeş gün içinde,
tutanakta belirtilen bedel ödenmeye hazır hale getirilerek, bu durum malike veya
yetkili temsilcisine yazıyla bildirilerek tapuda belirtilen günde idare adına
tapuda ferağ vermesi istenilir. Malik veya yetkili temsilcisi tarafından idare
adına tapuda ferağ verilmesi halinde, kamulaştırma bedeli kendilerine ödenir.
Bu madde
uyarınca satın alınan veya trampa edilen taşınmaz mal, kaynak veya irtifak
hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde yapılan
kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz.
Anlaşma
olmaması veya ferağ verilmemesi halinde bu Kanunun 10 uncu maddesine göre işlem
yapılır.
Kadastro
görmemiş yerlerde tespit işlemi
Madde 9 –
İdare, tapulama veya kadastrosu yapılmamış yerlerin durumunun tespiti için
mahallin mülki amirine müracaatla, kamulaştırma yapılacak yerde iki asıl ve iki
yedek olmak üzere dört bilirkişinin seçilmesini ister. Mülki amir idarenin bu
istemi üzerine sekiz gün içerisinde bilirkişilerin seçilmesini ve sulh hukuk
mahkemesinde yeminlerinin yaptırılarak isimlerinin kamulaştırmayı yapacak
idareye bildirilmesini sağlar.
Tespit
sırasında muhtar veya vekili, ihtiyar kurulundan iki üye ve iki bilirkişi
birlikte görev yaparlar.
Bu tespitte
görev yapan muhtar veya vekili, ihtiyar kurulu üyeleri ile bilirkişilere
çalıştıkları günler için 29 uncu maddeye göre ödeme yapılır.
İKİNCİ KISIM
Kamulaştırma Bedelinin
Mahkemece Tespiti, İdare Adına Tescil ve
Bedelin Tespiti Esasları,
Dava Hakkı ve Bilirkişiler
BİRİNCİ BÖLÜM
Kamulaştırma Bedelinin
Mahkemece Tespiti ve İdare Adına Tescil,
Bedelin Tespiti Esasları
Kamulaştırma
bedelinin mahkemece tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili
Madde 10 –
(Değişik: 24/4/2001 - 4650/5 md.)
Kamulaştırmanın
satın alma usulü ile yapılamaması halinde idare, 7 nci maddeye göre topladığı
bilgi ve belgelerle 8 inci madde uyarınca yaptırmış olduğu bedel tespiti ve bu
husustaki diğer bilgi ve belgeleri bir dilekçeye ekleyerek taşınmaz malın
bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine müracaat eder ve taşınmaz malın
kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin, peşin veya kamulaştırma 3 üncü
maddenin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında,
idare adına tesciline karar verilmesini ister.
Mahkeme,
idarenin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün sonrası için belirlediği
duruşma gününü, dava dilekçesi ve idare tarafından verilen belgelerin birer
örneği de eklenerek taşınmaz malın malikine meşruhatlı davetiye ile veya idarece
yapılan araştırmalar sonucunda adresleri bulunamayanlara, 11.2.1959 tarihli ve
7201 sayılı Tebligat Kanununun 28 inci maddesi gereğince ilan yoluyla tebligat
suretiyle bildirerek duruşmaya katılmaya çağırır. Duruşma günü idareye de tebliğ
olunur.
Mahkemece
malike doğrudan çıkarılacak meşruhatlı davetiyede veya ilan yolu ile yapılacak
tebligatta;
a)Kamulaştırılacak taşınmaz malın tapuda kayıtlı bulunduğu yer, mevkii, pafta,
ada, parsel numarası, vasfı, yüzölçümü.
b)Malik veya
maliklerin ad ve soyadları,
c)
Kamulaştırmayı yapan idarenin adı,
d) 14 üncü
maddede öngörülen süre içerisinde, tebligat veya ilan tarihinden itibaren
kamulaştırma işlemine idari yargıda iptal veya adli yargıda maddi hatalara karşı
düzeltim davası açabilecekleri,
e) Açılacak
davalarda husumetin kime yöneltileceği,
f) 14 üncü
maddede öngörülen süre içerisinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda
iptal davası açanların, dava açtıklarını ve yürütmenin durdurulması kararı
aldıklarını belgelendirmedikleri takdirde, kamulaştırma işleminin kesinleşeceği
ve mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedeli üzerinden taşınmaz malın
kamulaştırma yapan idare adına tescil edileceği,
g) Mahkemece
tespit edilen kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına hangi bankaya
yatırılacağı,
h) Konuya ve
taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delilleri, tebliğ tarihinden
itibaren on gün içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
Belirtilir.
Mahkemece,
kamulaştırılacak taşınmaz malın bulunduğu yerde mahalli gazete çıkıyor ise, bu
mahalli gazetelerden birisinde ve Türkiye genelinde yayımlanan gazetelerin
birisinde kamulaştırmanın ve belgelerin özeti en az bir defa yayımlanır.
Mahkemece
belirlenen günde yapılacak duruşmada hakim, taşınmaz malın bedeli konusunda
tarafları anlaşmaya davet eder. Tarafların bedelde anlaşması halinde hakim,
taraflarca anlaşılan bu bedeli kamulaştırma bedeli olarak kabul eder ve
sekizinci fıkrının ikinci ve devamı cümleleri uyarınca işlem yapar.
Mahkemece
yapılan duruşmada tarafların bedelde anlaşamamaları halinde hakim, en geç on gün
içinde keşif ve otuz gün sonrası için de duruşma günü tayin ederek, 15 inci
maddede sayılan bilirkişiler marifetiyle ve tüm ilgililerin huzurunda taşınmaz
malın değerini tespit için mahallinde keşif yapar. Yapılacak keşifte, taşınmaz
malın bulunduğu yerin bağlı olduğu köy veya mahalle muhtarının da hazır
bulunması amacıyla, muhtara da davetiye çıkartılır ve keşifte hazır bulunması
temin edilerek, muhtarın beyanı da alınır.
Bilirkişiler,
taraflar ve diğer ilgililerin beyanını da dikkate alarak, 11 inci maddedeki
esaslar doğrultusunda taşınmaz malın değerini belirten raporlarını onbeş gün
içinde mahkemeye verirler. Mahkeme bu raporu, duruşma günü beklenmeksizin
taraflara tebliğ eder. Yapılacak duruşmaya hakim, taraflar veya vekillerini ve
bilirkişileri çağırır. Bu duruşmada tarafların bilirkişi raporlarına varsa
itirazları dinlenir ve bilirkişilerin bu itirazlara karşı beyanları alınır.
Tarafların
bedelde anlaşamamaları halinde gerektiğinde hakim tarafından onbeş gün içinde
sonuçlandırılmak üzere yeni bir bilirkişi kurulu tayin edilir ve hakim,
tarafların ve bilirkişilerin rapor veya raporları ile beyanlarından yararlanarak
adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeli tespit eder. Mahkemece tespit
edilen bu bedel, taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkının kamulaştırılma
bedelidir. Tarafların anlaştığı veya tarafların anlaşamaması halinde hakim
tarafından kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit
olarak veya kamulaştırma bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre
yapılmış ise, ilk taksitin yine peşin ve nakit olarak hak sahibi adına, hak
sahibi tespit edilememiş ise ileride ortaya çıkacak hak sahibine verilmek üzere
10 uncu maddeye göre mahkemece yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya
yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için idareye onbeş gün
süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere mahkemece
uzatılabilir. İdarece, kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına yatırıldığına
veya hak sahibinin tespit edilemediği durumlarda, ileride ortaya çıkacak hak
sahibine verilmek üzere bloke edildiğine dair makbuzun ibrazı halinde mahkemece,
taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin hak sahibine
ödenmesine karar verilir ve bu karar, tapu dairesine ve paranın yatırıldığı
bankaya bildirilir. Tescil hükmü kesin olup tarafların bedele ilişkin temyiz
hakları saklıdır.
Bu maddede
öngörülen işlemler, mahkemenin davetine uymayanlar olduğu takdirde ilgilinin
yokluğunda yapılır.
Hak sahibinin
tespit edilemediği durmlarda mahkemece, kamulaştırma bedelinin üçer aylık vadeli
hesaba dönüştürülerek nemalandırılması amacıyla gerekli tedbirler alınır.
Kamulaştırılması yapılan taşınmaz mal, tahsis edildiği kamu hizmeti itibariyle
sicile kaydı gerekmeyen bir niteliğe dönüşmüş ise, istek halinde mahkemece sicil
kaydının terkinine karar verilir.
Bu tescil ve
terkin işlemi sırasında mal sahiplerinin bu taşınmaz mal nedeniyle vergi
ilişiksi aranmaz. Ancak, tapu dairesi durumu ilgili vergi dairesine bildirir.
14 üncü maddede
belirtilen süre içinde, kamulaştırma işlemine karşı hak sahipleri tarafından
idari yargıda iptal davası açılması ve idari yargı mahkemelerince de yürütmenin
durdurulması kararı verilmesi halinde mahkemece, idari yargıda açılan dava
bekletici mesele kabul edilerek bunun sonucuna göre işlem yapılır.
Kamulaştırma
işlemine karşı idari yargıda iptal veya maddi hatalara karşı adli mahkemelerde
açılacak düzeltim davalarında hangi idareye husumet yöneltileceğinin davetiye ve
ilanda açıkça belirtilmemiş veya yanlış gösterilmiş olması nedeniyle davada
husumet yanlış yöneltilmiş ise, gerçek hasma tebligat yapılmak suretiyle davaya
devam olunur.
Kamulaştırma
bedelinin tespiti esasları:
Madde
11 – (Değişik: 24/4/2001 - 4650/6 md.)
15 inci madde
uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya
kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan
ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın;
a)Cins ve
nevini,
b) Yüzölçümünü.
c) Kıymetini
ektileyebilecek bütün nitelik ve unsarlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,
d)Varsa vergi
beyanını,
e)Kamulaştırma
tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,
f) Arazilerde,
taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve
olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini.
g) Arsalarda,
kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış
değerini,
h) Yapılarda,
(…)
resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını,
ı) Bedelin
tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri,
Esas tutarak
düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek
suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme
raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.
Taşınmaz malın
değerinin tespitinde, kamulaştırmayı gerektiren imar ve hizmet teşebbüsünün
sebep olacağı değer artışları ile ilerisi için düşünülen kullanma şekillerine
göre getireceği kâr dikkate alınmaz.
Kamulaştırma
yoluyla irtifak hakkı tesisinde, bu kamulaştırma sebebiyle taşınmaz mal veya
kaynakta meydana gelecek kıymet düşüklüğü gerekçeleriyle belirtilir. Bu kıymet
düşüklüğü kamulaştırma bedelidir.
Kısmen
kamulaştırma
Madde 12 –
Kısmen kamulaştırılan taşınmaz malın değeri;
a)
Kamulaştırılmayan kısmın değerinde, kamulaştırma sebebiyle bir değişiklik
olmadığı takdirde, o malın 11 inci maddede belirtilen esaslara göre takdir
edilen bedelinden kamulaştırılan kısma düşen miktarıdır.
b) Kamulaştırma
dışında kalan kısmın kıymetinde, kamulaştırma nedeniyle eksilme meydana geldiği
takdirde; bu eksilen değer miktarı tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın (a)
bendinde belirtilen esaslar dairesinde tayin olunan kamulaştırma bedeline
eksilen değerin eklenmesiyle bulunan miktardır.
c) Kamulaştırma
dışında kalan kısmın bedelinde kamulaştırma nedeniyle artış meydana geldiği
takdirde ise, artış miktarı tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın (a) bendinde
belirtilen esaslar dairesinde tayin edilen bedelinden artan değerin
çıkarılmasıyla bulunan miktardır.
Şu kadar ki,
(c) bendi gereğince yapılacak indirme, kamulaştırma bedelinin yüzde ellisinden
fazla olamaz.
(b) ve (c)
bentlerinde sözü edilen bedelin düşüş ve artış miktarları, 11 inci maddede
belirtilen esaslara göre bedel takdiri suretiyle tespit olunur.
Kamulaştırma
dışında kalan kısım, imar mevzuatına göre yararlanmaya elverişli olduğu
takdirde;kesilen bina, ihata duvarı, kanalizasyon, su, elektrik, havagazı
kanalları, makine gibi tesislerden mal sahiplerine kalacak olanlarının eski
nitelikleri dairesinde kullanılabilecek duruma getirilebilmeleri için gereken
gider ve bedel, belirlenerek kamulaştırma bedeline ilave olunur. Bu masraf ve
bedeller (b) bendinde yazılı kıymet düşüklüğü miktarının belirlenmesinde
gözönünde tutulmaz.
Bir kısmı
kamulaştırılan taşınmaz maldan artan kısmı yararlanmaya elverişli bir durumda
değil ise, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda dava açılmayan hallerde mal
sahibinin en geç kamulaştırma kararının tebliğinden itibaren otuz gün içinde
yazılı başvurusu üzerine, bu kısmın da kamulaştırılması zorunludur.
Baraj inşası
için yapılan kamulaştırmalar sonunda kamulaştırma sahasına mücavir taşınmaz
mallar, çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulması, ekonomik
veya sosyal yönden yararlanılmasının mümkün olmaması hallerinde, sahiplarinin
yazılı başvurusu üzerine kamulaştırmaya tabi tutulur. Bu hususları düzenleyen
yönetmelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca; İçişleri, Maliye,
Bayındırlık, Tarım ve Orman, Köyişleri ve Kooperatifler bakanlıklarının görüşü
de alınmak suretiyle hazırlanır. Bu yönetmelik, Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içerisinde Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur
ve Resmi Gazete'de yayımlanır. Bu suretle kamulaştırılan mücavir taşınmaz mallar
hakkında 22 ve 23 üncü maddeler hükmü uygulanmaz. İdare, bu taşınmaz mallar
üzerinde imar mevzuatı hükümlerini de gözönünde tutarak dilediği gibi tasarrufta
bulunabilir ve gerektiğinde Hazineye bedelsiz olarak devredebilir.
Kısmen
kamulaştırılan paylı mülkiyete konu taşınmaz mal, evvelce paydaşlar arasında
fiilen bölünerek bir veya birkaç paydaşın tasarruf ve yararlanmasına bırakılmış
ve yapılan kısmi kamulaştırma bu yerin tamamını veya bir kısmını kapsıyor ise,
bu durumda kamulaştırmaya ilişkin işlemler sadece bu paydaş veya paydaşlar
hakkında yürütülerek kamulaştırma bedeli payları oranında kendilerine ödenir.
Pay veya paydaşların sadece bu kısım için dava hakları vardır. Taşınmaz malın
kamulaştırılmayan kısmı üzerinde hakları kalmaz ve adları paydaşlar arasından
çıkarılır. Kamulaştırılan bu yerler tapu sicilinde idare adına tescil olunur.
Bu maddenin
uygulanmasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Dava Hakkı ve Bilirkişiler
Tebligat
Madde 13 –
(Mülga: 24/4/2001 - 4650/21 md.)
Dava hakkı
Madde
14 – (Değişik: 24/4/2001 - 4650/7 md.)
Kamulaştırmaya
konu taşınmaz malın maliki tarafından 10 uncu madde gereğince mahkemece yapılan
tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılamayanlara tebligat yerine geçmek
üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren otuz gün içinde,
kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve maddi hatalara karşı da adli
yargıda düzeltim davası açılabilir.
İdari yargıda
açılan davalar öncelikle görülür.
İştirak halinde
veya müşterek mülkiyette, paydaşların tek başına dava hakları vardır.
İdare,
kamulaştırma belgelerinin mahkemeye verildiği günden itibaren otuz gün içinde
maddi hatalara karşı adli yargıda düzeltim davası açabilir.
İdare
tarafından, bu Kanun hükümlerine göre tespit olunan malike ve zilyede karşı
açılan davaların görülmesi sırasında, taşınmaz malın gerçek malikinin başka bir
şahıs olduğu anlaşıldığı takdirde, davaya bu gerçek malik, tapu malikinin daha
önce öldüğü sabit olursa mirasçıları da dahil edilmek suretiyle devam olunur.
Açılan
davaların sonuçları dava açmayanları etkilemez.
Bilirkişiler
Madde
15 – (Değişik: 24/4/2001 - 4650/8 md.)
Türk Mühendis
ve Mimar Odaları Birliğine bağlı ihtisas odalarının her biri tarafından,
üyelerinin oturdukları yeri gözönünde bulundurarak her il için onbeş ila
yirmibeş, ayrıca il merkezleri için il, ilçeler için ilçe idare kurullarınca bu
bölgelerde oturan ve mühendis veya mimar olan taşınmaz mal sahipleri arasından
on beş bilirkişi her yıl Ocak ayının ilk haftasında seçilerek isim ve
adreslerini bildiren listeler valiliklere verilir. Bilirkişi olarak görev
yapacakların nitelikleri ve çalışma esasları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları
Birliğinin görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan
Bakanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelikle belirlenir.
Valilikçe
onanan listelerden, odalar tarafından seçilenler il merkezi ve ilçelerdeki
asliye hukuk mahkemelerine, idare kurulları tarafından seçilenler de
seçildikleri yerin asliye hukuk mahkemelerine bildirilir.
Süresi bitenler
tekrar seçilebilir.
Bilirkişi
kurulu; kamulaştırmaya konu olan yerin cins ve niteliğine göre, üçü odalar
listesinden, ikisi de idare kurulu listesinden seçilmek suretiyle beş kişiden
oluşur.
Kamulaştırılan
taşınmaz malın üstün niteliği gözönüne alınarak, bilirkişilerden üçü aynı
uzmanlık kolundan seçilebilir.
Kamulaştırmayı
yapan idarede görevli olanlar, kamulaştırılan taşınmaz malın sahipleri ve
bunların usul ve füruu, karı-koca, üçüncü derece dahil, kan ve sıhri hısımları
ve mal sahipleri ile menfaat ortaklığı olanlar bilirkişi seçilemezler.
İhtisas
odalarının liste veremediği veya verilen listelerden fiili ve hukuki sebeplerle
bilirkişi seçiminin imkansız olduğu il ve ilçelerde, kamulaştırılan taşınmaz
malın cins ve özelliğine göre, Bayındırlık ve İskan, Tarım ve Köyişleri ve Orman
Bakanlıklarının taşra birimleri ile diğer resmi daire ve kurumlardan alınacak
fen adamları ile bilirkişi kurulu tamamlanır. Bunların da bulunmadığı veya fiili
veya hukuki sebeplerle bilirkişi seçimlerine imkan olmadığı takdirde, komşu
illerin oda listelerinden, yoksa bu fıkrada belirtilen resmi daire ve
kurumlardan alınacak fen adamları ile kurul tamamlanır.
Mahkemelere
gönderilen listelerde yazılı olanlar ve yukarıdaki fıkrada gösterilen kimseler
arasından taraflar bilirkişi seçmekte anlaşamadıkları takdirde bilirkişiler
hakim tarafından resen seçilir.
Hakim,
bilirkişilere yemin ettirir.
Bilirkişi
kurulu, taşınmaz malın değerini 11 ve 12 nci maddeler hükümlerine göre tayin ve
takdir ederek, gerekçeli raporunu onbeş gün içinde mahkemeye verir.
Bilirkişilerce
yapılan değer tespitinde, idarece belgelerin mahkemeye verildiği gün esas
tutulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Aynın İhtilaflı Bulanması
Tescil ve Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmaz
Malın Kamulaştırma Bedelinin
Mahkemece Tespiti ve
Zilyedin Hakları
BİRİNCİ BÖLÜM
Elkoyma
Acele işlerde
elkoyma ve tescil
Madde 16 –
(Mülga: 24/4/2001 - 4650/21 md.)
Copyright © Imar Hukukcusu Tüm hakları saklıdır.
Yayınlanma:: 2007-04-03 (6995 okuma)
[ Geri Dön ]
|
|
|
|