Resmi Gazete Tarihi:
14.03.1991
Resmi Gazete Sayısı: 20814
KATI ATIKLARIN KONTROLU
YÖNETMELİ?İ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Amaç
Madde 1-
Bu Yönetmeliğin amacı; her türlü atık ve artığın çevreye zarar verecek şekilde,
doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesi, depolanması,
taşınması, uzaklaştırılması ve benzeri faaliyetlerin yasaklanması, çevreyi
olumsuz yönde etkileyebilecek olan tüketim maddelerinin idaresini belli bir
disiplin altına alarak, havada, suda ve toprakta kalıcı etki gösteren
kirleticilerin hayvan ve bitki nesillerini, doğal zenginlikleri ve ekolojik
dengeyi bozmasının önlenmesi ile buna yönelik prensip, politika ve programların
belirlenmesi, uygulanması ve geliştirilmesidir.
Kapsam
Madde 2- (Değişik: RG
5/4/2005 - 25777) Bu Yönetmelik, meskun bölgelerde evlerden atılan evsel katı
atıkların, park, bahçe ve yeşil alanlardan atılan bitki atıklarının, iri katı
atıkların, zararlı atık olmamakla birlikte evsel katı atık özelliklerine sahip
sanayi ve ticarethane atıklarının, evsel su arıtma tesislerinden elde edilen
(atılan) arıtma çamurlarının ve zararlı atık sınıfına girmeyen sanayi arıtma
tesisi çamurlarının toplanması, taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi,
bertaraf edilmesi ve zararsız hale getirilmesine ilişkin esasları kapsar.
Özel ve/veya resmi
kuruluşlarca ve gerçek kişilerce üretilip çeşidi, özelliği ve miktarı itibari
ile insanın sağlığına zarar veren, su, hava ve toprağı kirleten, yanıcı ve
patlayıcı madde ihtiva eden, hastalık mikrobu taşıyabilen zararlı ve tehlikeli
atıklar hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Tanımlar
Madde 3- Bu Yönetmelikte
geçen;
Bakanlık : Çevre
Bakanlığını,
Kanun : 2872 sayılı Çevre
Kanununu,
Katı atık : Üreticisi
tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması
bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddeleri ve
arıtma çamurunu,(iri katı atık, evsel katı atık, bu Yönetmelikte “katı atık”
olarak anılmaktadır.)
İri katı
atık : Buzdolabı, çamaşır makinesi, koltuk gibi evsel nitelikli eşyalardan
oluşan ve kullanılmayacak durumda olan çoğunlukla iri hacimli atıkları,
Evsel katı
atık (çöp) : Konutlardan atılan tehlikeli ve zararlı atık kavramına girmeyen,
bahçe, park ve piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıkları,
Arıtma
çamuru : Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel atık suların, fiziksel, kimyasal
ve biyolojik işlemleri sonucunda ortaya çıkan, suyu alınmış, kurutulmuş çamuru,
Kompost :
(Değişik : 15.9.1998 tarih ve 23464 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
yönetmelik) Organik esaslı katı atıkların oksijenli veya oksijensiz ortamda
ayrıştırılması suretiyle üretilen toprak iyileştirici maddeyi,
Üretici :
Faaliyetleri süresince atık oluşumuna sebep olan kişi veya kuruluşları,
Plastik
: (Mülga:5/4/2005-25777)
Tekrar
kullanım : (Mülga:5/4/2005-25777) ,
Geri
Dönüşüm : (Değişik : RG 25.04.2002 -24736) Atıkların bir üretim prosedürüne tabi
tutularak, orjinal amaçlı ya da enerji geri kazanımı hariç olmak üzere, organik
geri dönüşüm dahil diğer amaçlar için yeniden işlenmesini,
Geri
kazanım : (Ek : RG 2.11.1994-22099) Tekrar kullanım ve geri dönüşüm
kavramlarını da kapsayan; atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki
bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere
veya enerjiye çevrilmesini,
Komisyon : (Mülga:5/4/2005-25777) ,
Kota
veya depozito uygulamasına tabi işletmeler : ((Mülga:5/4/2005-25777)
Zararlı ve
tehlikeli atık : Patlayıcı, parlayıcı, kendiliğinden yanmaya müsait, suyla temas
halinde parlayıcı gazlar çıkaran, oksitleyici, organik peroksit içerikli,
zehirli korozif, hava ve su ile temasında toksik gaz bırakan, toksik ve
ekotoksik özellik taşıyan ve Bakanlıkça tehlikeli ve zararlı atık olduğu
onaylanan atıkları,
Bertaraf etme : (Değişik : RG 15.9.1998-23464) Katı atıkların, konut, işyeri
gibi üretildikleri yerlerde geçici olarak biriktirilmesi, bu yerlerden
toplanması, taşınması, geri kazanılması gibi işlemlerden sonra, çevre ve insan
sağlığı açısından zararsız hale getirilmesi ve ekonomiye katkı sağlanması
amacıyla kompostlaştırma, enerji kazanmak üzere yakma ve/veya düzenli depolama
işlemlerinin tümünü,
İşleme
tesisi : Geri kazanma tesisi, kompost veya yakma tesisi gibi katı atıklardan
tekrar kullanılabilir madde veya enerji elde etmek, katı atıkların hacmini
küçültmek ya da çevreye zararını azaltmak maksadı ile kurulan, inşa edilen tesis
ve yapıları,
Maddesel
geri kazanma : (Mülga:5/4/2005-25777)
Organik
madde veya yanma kaybı : Katı atık veya kompostun kurutulduktan sonra kül
fırınında 775 0C’de 3 saat süre ile yakılması sonucu yanan veya kaybolan madde
miktarını,
Kuru madde
: Katı atık veya kompostun kurutma fırınında 103 0C’de yaklaşık 24 saat süre ile
sabit ağırlığa gelinceye kadar kurutulması sonucunda geride kalan katı madde
miktarını,
Kota :
(Mülga:5/4/2005-25777)
Ambalaj:
(Mülga:5/4/2005-25777)
Değerlendirilebilir Katı
Atık : (Mülga:5/4/2005-25777)
Enerji Geri Kazanımı :
(Mülga:5/4/2005-25777)
Organik
Geri Dönüşüm : (EK: RG 25.04.2002-24736 ) Ambalaj atıklarının biyolojik olarak
parçalanabilen kısımlarının kontrollü koşullar altında mikroorganizmalar
aracılığıyla aerobik (kompostlama) veya anaerobik ortamda ayrıştırılarak
(biyolojik metanlaştırma) stabilize organik atıklar veya metan gazının elde
edilmesini,(Düzenli depolama organik geri dönüşüm kapsamına girmez.)
Toplama-Ayırma Tesisi :
(Mülga:5/4/2005-25777)
Ön Lisans
: ((Mülga:5/4/2005-25777) ,
Lisans :
(Mülga:5/4/2005-25777)
Toplama-Ayırma Tesisi
Lisansı : ((Mülga:5/4/2005-25777) ,
Geri Dönüşüm Tesisi
Lisansı : (Mülga:5/4/2005-25777) ,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
ÜRETİM, BERTARAF ETME VE
ÖZENDİRMEYE İLİŞKİN ESASLAR
Katı Atık Üretim
Aşamasında Uyulacak Esaslar
Madde 4- Katı atık üreten
kişi ve kuruluşlar, en az katı atık üreten teknolojiyi seçmekle, mevcut
üretimdeki katı atık miktarını azaltmak, katı atık içinde zararlı madde
bulundurmamakla, katı atıkların değerlendirilmesi ve maddesel geri kazanma
konusunda yapılan çalışmalara katılmakla yükümlüdür.
(Ek : RG 22.2.1992 -21150
) Katı atıkların en aza indirilmesinde, uluslararası uygulamalara uyum
sağlayabilmek amacıyla atıkların geri dönüşüm ve bertarafına ilişkin idari
tedbirler almaya ve bu konuda tebliğler yayımlamaya Bakanlık yetkilidir.
Bertaraf Aşamasında
Uyulacak Esaslar
Madde 5- Bu Yönetmelik
kapsamına giren katı atıkların bertarafı sırasında belediyeler ve yetkilerini
devrettiği kişi ve kuruluşlar işlettikleri katı atık tesislerinin
faaliyetlerinin planlanmasında ve işletilmesinde; insanların ruh ve beden
sağlığına, hayvan sağlığına, doğal bitki örtüsüne, yeşil alanlara ve binalara,
toplumun düzeni ve emniyetine, yeraltı ve yüzeysel su alanları ile su rezerv
sahalarına zarar vermeyecek ve hava, gürültü yönünden çevre kirlenmesini
önleyecek uygun tedbirleri almak zorundadırlar.
Eğitim
Madde 6- Bakanlık,
mahallin en büyük mülki amiri ve belediyeler katı atık bertarafı ile ilgili
olarak konut ve işyerlerinden daha az atık atılmasını temin etmek, atık
içerisinde zararlı madde atılmasını önlemek, katı atıkları değerlendirme ve
maddesel geri kazanma çalışmalarına katılımı sağlamak üzere ilgili kişilere
yönelik olarak gerekli eğitim çalışmalarını yaparlar.
Katı Atıklardan Geri
Kazanılmış Malzeme Üretenlerin Özendirilmesi
Madde 7-
(Değişik : RG 15.9.1998-23464) Bakanlık, mahallin en büyük mülki amiri ve
belediyeler;
1)Geri kazanılabilen veya
insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden bertarafı mümkün olan maddelerin
kullanılmasını,
2)Geri kazanılmış
maddelerden imal edilen malzeme ve ürünlerin tercih edilmesini,
teşvik ederler.
Katı atıkları geri kazanma
amacıyla tesislerinde işleyen kişi ve kuruluşlara, bu faaliyetlerinden dolayı
Çevre Bakanlığı tarafından Çevre Kirliğini Önleme Fonu’ndan karşılanmak üzere
uygun görülmesi halinde maddi destek sağlanabilir.
Ayrı Bertaraf Edilmesi
Gereken Atıklar
Madde 8- (Değişik : RG
15.9.1998 -23464 ) Ayrı bertaraf edilmesi gereken atıkları üreten;
a) Hastanelerin,
kliniklerin, laboratuarların ve benzeri yerlerin hastalık bulaştırıcı enfekte,
kimyasal ve radyolojik atıkları ile tehlikeli atıklarını,
b) (Değişik : RG
25.04.2002-24736)Tüketicilerin, kullanılmış akü, pil ve ilaç atıkları ile,
kullanılmış araç lastiklerini,
c) (Ek
: RG 25.04.2002-24736 )Tüketicilerin, ambalaj atıkları dahil
değerlendirilebilir katı atıklarını,
d) (Ek :
RG 25.04.2002-24736 )Tüketicilerin, metal variller, buzdolabı, çamaşır makinesi,
elektronik aletler, mobilya gibi büyük hacimli katı atıklarını,
evsel atıklar ile birlikte
atmaları yasaktır.
Belediye ve mücavir alan
sınırları içinde belediyeler, bu alanlar dışında ise mahallin en büyük mülki
amiri, yukarıda belirtilen ve ihtiva ettikleri zararlı maddeler dolayısıyla
toplanması, değerlendirilmesi veya bertarafı özel işlemler gerektiren atıkları,
27/8/1995 tarihli ve 22387 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 20/5/1993 tarihli ve 21586 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü
Yönetmeliğine göre bertaraf eder veya ettirir.
