KIYI KANUNU
Kanun
Numarası : 3621
Kabul
Tarihi : 4.4.1990
Yayımlandığı R.
Gazete : Tarih : 17.4.1990 Sayı : 20495
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1
– Bu Kanun, deniz, tabii ve suni göl ve akarsu kıyıları ile bu yerlerin
etkisinde olan ve devamı niteliğinde bulunan sahil şeritlerinin doğal ve
kültürel özelliklerini gözeterek koruma ve toplum yararlanmasına açık, kamu
yararına kullanma esaslarını tespit etmek amacıyla düzenlenmiştir.
Kapsam
Madde 2 – Bu Kanun,
deniz, tabii ve suni göller ve akarsu kıyıları ile deniz ve göllerin kıyılarını
çevreleyen sahil şeritlerine ait düzenlemeleri ve bu yerlerden kamu yararına
yararlanma imkan ve şartlarına ait esasları kapsar.
İstisnalar
Madde 3 – Askeri yasak
bölgeler ve güvenlik bölgelerinde veya ülke güvenliği ile doğrudan ilgili, Türk
Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerlerde (konut ve sosyal
tesisler hariç) özel kanun hükümlerine, diğer özel kanunlar uyarınca belirlenmiş
veya belirlenecek yerlerde ise özel kanunların bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerine uyulur.
Tanımlar
Madde 4 – Bu Kanunda
geçen deyimlerden;
Kıyı çizgisi:Deniz,
tabii ve suni göl ve akarsularda, taşkın durumları dışında, suyun karaya değdiği
noktaların birleşmesinden oluşan çizgiyi,
Kıyı Kenar çizgisi:
Deniz, tabii ve suni göl ve akarsularda, kıyı çizgisinden sonraki kara yönünde
su hareketlerinin oluşturulduğu kumluk, çakıllık, kayalık, taşlık, sazlık,
bataklık ve benzeri alanların doğal sınırını,
Kıyı: Kıyı çizgisi ile
kıyı kenar çizgisi arasındaki alanı,
Sahil şeridi: Kıyı
kenar çizgisinden itibaren kara yönünde yatay olarak enaz 100 metre
genişliğindeki alanı,
Dar Kıyı: Kıyı kenar
çizgisinin, kıyı çizgisi ile çakışmasını,
Toplumun
yararlanmasına açık yapı: Mevzuata göre tespit ya da tasdik edilmiş kural ve
ücret tarifelerine uygun biçimde, getirdiği kullanımdan belirli kişi ya da
topluluklara ayrıcalıklı kullanım hakkı tanımaksızın yararlanmak isteyen herkese
eşit ve serbest olarak açık bulundurulan ve konut dokunulmazlığı olmayan
yapıları,
İfade eder.
(Son fıkra iptal: Ana.
Mah.'nin 18/9/1991 tarih ve E.: 1990/23, K.: 1991/29 sayılı kararı ile)
Genel Esaslar
Madde 5 – Kıyılar ile
ilgili genel esaslar aşağıda belirtilmiştir:
Kıyılar, Devletin
hüküm ve tasarrufu altındadır. Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak
yararlanmasına açıktır,
Kıyı ve sahil
şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.
Kıyıda ve sahil
şeridinde planlama ve uygulama yapılabilmesi için kıyı kenar çizgisinin tespiti
zorunludur.
Kıyı kenar çizgisinin
tespit edilmediği bölgelerde talep vukuunda, talep tarihini takip eden üç ay
içinde kıyı kenar çizgisinin tespiti zorunludur.
Ek : (1/7/1992 -
3830/2 md.) Sahil şeritlerinde yapılacak yapılar kıyı kenar çizgisine en fazla
50 metre yaklaşabilir.
Ek : (1/7/1992 -
3830/2 md.) Yaklaşma mesafesi ve kıyı kenar çizgisi arasında kalan alanlar,
ancak yaya yolu, gezinti, dinlenme, seyir ve rekreaktif amaçla kullanılmak üzere
düzenlenebilir.
Ek : (1/7/1992 -
3830/2 md.) Sahil şeritlerinin derinliği, 4 üncü maddede belirtilen mesafeden az
olmamak üzere, sahil şeridindeki ve sahil şeridi gerisindeki kullanımlar ve
doğal eşikler de dikkate alınarak belirlenir.
Ek : (1/7/1992 -
3830/2 md.) Taşıt yolları, sahil şeridinin kara yönünde yapı yaklaşma sınırı
gerisinde kalan alanda düzenlenebilir.
Ek : (1/7/1992 -
3830/2 md.) Sahil şeridinde yapılacak yapıların kullanım amacına bağlı olarak
yapım koşulları yönetmelikte belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Kıyı, Kıyı Kenar Çizgisi,
Sahil Şeridi, Planlama ve Yapılanma
Kıyının Korunması,
Yapı Yasağı ve Kıyıda Yapılacak Yapılar
Madde 6 – Kıyı,
herkesin eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açık olup, buralarda hiçbir yapı
yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve benzeri engeller
oluşturulamaz.
Kıyılarda, kıyıyı
değiştirecek boyutta kazı yapılamaz; kum, çakıl vesaire alınamaz veya çekilemez.
Kıyılara moloz,
toprak, curuf, çöp gibi kirletici etkisi olan atık ve artıklar dökülemez.
Kıyıda, uygulama imar
planı kararı ile;
a) İskele, liman,
barınak, yanaşma yeri, rıhtım, dalgakıran, köprü, menfez, istinat duvarı, fener,
çekek yeri, kayıkhane, tuzla, dalyan, tasfiye ve pompaj istasyonları gibi,
kıyının kamu yararına kullanımı ve kıyıyı korumak amacına yönelik alt yapı ve
tesisler,
b) Faaliyetlerinin
özellikleri gereği kıyıdan başka yerde yapılmaları mümkün olmayan tersane, gemi
söküm yeri ve su ürünlerini üretim ve yetiştirme tesisleri gibi, özelliği olan
yapı ve tesisler,
c) (Ek: 3/7/2005 -
5398/13 md.)Organize turlar ile seyahat eden kişilerin taşındığı yolcu
gemilerinin (kruvaziyer gemilerin) bağlandığı, günün teknolojisine uygun yolcu
gemisine hizmet vermek amacıyla liman hizmetlerinin (elektrik, jeneratör, su,
telefon, internet ve benzeri teknik bağlantı noktaları ve hatlarının)
sağlandığı, yolcularla ilgili gümrüklü alan hizmetlerinin görüldüğü, ülke
tanıtımı ve imajını üst seviyeye çıkaracak turizm amaçlı (yeme-içme tesisleri,
alışveriş merkezleri, haberleşme ve ulaştırmaya yönelik üniteler, danışma,
enformasyon ve banka hizmetleri, konaklama üniteleri, ofis binalar)
fonksiyonlara sahip olup, kruvaziyer gemilerin yanaşmasına ve yolcuları
indirmeye müsait deniz yapıları ve yan tesislerinin yer aldığı kruvaziyer ve yat
limanları,
Yapılabilir.
(Ek fıkra:
3/7/2005 - 5398/13 md.) Özelleştirme kapsam ve programına alınan ve sahil şeridi
belirlenen veya belirlenecek olan alanlar ile kıyı ve dolgu alanlarında
yapılacak yat ve kruvaziyer limanlarının ihtiyacı olan yönetim birimleri, destek
birimleri, bakım ve onarım birimleri, teknik ve sosyal altyapı ve konaklama
birimleri ile ilgili kullanım kararları ve yapılanma şartları imar plânı ile
belirlenir.
Bu yapı ve tesisler
yapım amaçları dışında kullanılamazlar.
Doldurma ve Kurutma
Yoluyla Arazi Kazanma ve Bu Araziler Üzerinde Yapılabilecek Yapılar
Madde 7 – Kamu
yararının gerektirdiği hallerde, uygulama imar planı kararı ile deniz, göl ve
akarsularda ekolojik özellikler dikkate alınarak doldurma ve kurutma suretiyle
arazi elde edilebilir.
Bu gibi
yerlerde doldurma veya kurutmayı yapacak ilgili idarenin valiliğe iletilen
teklifi, valilik görüşü ile birlikte Bayındırlık ve İskan Bakanlığına
gönderilir. Bakanlık, konusuna göre ilgili kuruluşların görüşünü de almak
suretiyle teklifi inceler. Uygun bulunması halinde ilgili idare tarafından
uygulama imar planı hazırlanır. Bu yerler için yapılacak planlar hakkında İmar
Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak, bu planlar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
tarafından, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalan alanlardaki
planlar ise, anılan Kanunun 7 nci maddesine göre tasdik edilir. Doldurma ve
kurutma işlemleri yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre yapılır. Bu araziler
Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır, özel mülkiyet konusu olamaz.
Bu alanlar
üzerinde 6 ncı maddede belirtilen yapılar ile yol, açık otopark, park, yeşil
alan ve çocuk bahçeleri gibi teknik ve sosyal altyapı alanları düzenlenebilir.
Sahil Şeridinde
Yapılabilecek Yapılar
Madde 8 –
Uygulama imar planı bulunmayan alanlardaki sahil şeritlerinde, 4 üncü maddede
belirtilen mesafeler içinde hiç bir yapı ve tesis yapılamaz.
Uygulama imar
planı bulunan yerlerde duvar, çit, parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve benzeri
engeller oluşturulamaz. Moloz, toprak, curuf, çöp gibi kirletici ve çevreyi
bozucu etkisi olan atık ve artıklar dökülemez, kazı yapılamaz.
Ancak bu
alanlarda; uygulama imar planı kararıyla altı ve yedinci maddede belirtilen yapı
ve tesislerle birlikte toplum yararına açık olmak şartıyla konaklama hariç günü
birlik turizm yapı ve tesisleri yapılabilir.
Kıyı Kenar
Çizgisinin Tespiti
Madde 9 – Kıyı
kenar çizgisi, valiliklerce, kamu görevlilerinden oluşturulacak en az 5 kişilik
bir komisyonca tespit edilir.
Bu komisyon;
jeoloji mühendisi, jeolog veya jeomorfolog, harita ve kadastro mühendisi, ziraat
mühendisi, mimar ve şehir plancısı, inşaat mühendisinden oluşur.
Komisyonca
tespit edilip valiliğin uygun görüşü ile birlikte gönderilen kıyı kenar çizgisi,
Bayandırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.
Komisyonun
çalışma usul ve esasları Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik
ile belirlenir.
Kıyı ve Sahil
Şeridinde Planlar
Madde 10 –
Kıyıda ve sahil şeridindeki planlar bu Kanunun ve buna dayanılarak çıkarılacak
yönetmeliğin hükümlerine aykırı olamaz. Bu yerlerde düzenlenen planlardan, imar
mevzuatı veya yerin özelliği dolayısıyla 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu
kapsamına girenler, anılan Kanunun 7 nci maddesine göre onaylanarak kesinleşir.
Kıyıda ve
Doldurma ve Kurutma Yoluyla Kazanılan Araziler Üzerinde Yapılanmalara İzin
Verilmesi
Madde 11 – Bu
Kanun hükümlerine göre, kıyıda ve doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan araziler
üzerinde yapılması mümkün olan yapı ve tesislerin yapılabilmesi için, Maliye ve
Gümrük Bakanlığından gerekli iznin alınması zorunludur.
Yapı ruhsatı
verilmesinde bu izin belgesi yeterlidir.
İznin verilme
şekil ve şartları Bayındırlık ve İskan ve Maliye ve Gümrük bakanlıklarınca
birlikte tespit edilerek çıkarılacak uygulama yönetmeliğinde belirtilir.
Tapuya Şerh
Verilmesi
Madde 12 –
Sahil şeridinde, bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen hükümlere uygun olarak
yapılan yapıların bu niteliklerinin, tapu kütüğünün beyanlar hanesine işlenmesi
zorunludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kontrol, İmar Mevzuatına
Aykırı Yapı ve Ceza Hükümleri
Kontrol
Madde 13 – Bu
Kanun kapsamında kalan alanlardaki uygulamaların kontrolu; belediye ve mücavir
alan sınırları içinde belediye, dışında ise valilikçe yürütülür. İlgili
bakanlıkların teftiş ve kontrol yetkileri saklıdır.
İmar Mevzuatına
Aykırı Yapı
Madde 14 – Bu
Kanun kapsamında kalan alanlarda ruhsatsız yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı
yapılar hakkında 3l94 sayılı İmar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Ceza Hükümleri
Madde 15 – a)
Kıyıda ve uygulama imar planı bulunan sahil şeritlerinde;
1. Duvar, çit,
parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve benzeri engelleri oluşturanlara kum, çakıl
alan veya çekenlere 5 milyon lira,
2. Moloz,
toprak, curuf, çöp gibi kirletici ve çevreyi bozucu etkisi olan atık ve
artıkları dökenlere 10 milyon lira,
3. Kıyıyı
değiştirecek boyutta kazı yapan, kum, çakıl alan veya çekenlere 50 milyon lira,
Para cezası verilir.
b) Bu Kanun
kapsamında kalan alanlarda, Kanun hükümlerine uyulmadan ruhsatsız, ruhsat ve
eklerine aykırı olarak yapılan yapıların sahiplerine ve müteahhidine, 3l94
sayılı İmar Kanununda öngörülen para cezalarının iki misli para cezası verilir.
Ancak, ruhsata
bağlanması mümkün olmaması nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanununun öngördüğü süre
içerisinde yapısını yıkandan tahakkuk ettirilen para cezası alınmaz.
Para cezası,
ilgisine göre doğrudan doğruya Vali veya Belediye Başkanı tarafından verilir.
Cezalara karşı,
cezanın tebliğ tarihinden itibaren en geç 7 gün içinde yetkili idare mahkemesine
itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın uygulanmasını durdurmaz.
Bu Kanunda
öngörülen iş ve işlemleri süresinde yapmayan veya geciktirenlere veya Kanunu
yanlış uygulayan mahalli yönetici ve diğer kamu görevlileri hakkında ayrıca
kanuni takibat yapılır.
Para
cezalarının ödenmemesi halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Yönetmelik
Madde 16 – Bu
Kanunun uygulanması ile ilgili yönetmelik, Kanunun yayımından itibaren 3 ay
içinde Maliye ve Gümrük, Turizm Bakanlıklarının yazılı görüşü alınarak
Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanır.
Ek Madde 1-
(Ek: 1/8/2003-4971/26 md.)
Özelleştirme
kapsamındaki kuruluşların kullanımında bulunan ve bu Kanunun 6 ncı maddesi
kapsamında kıyıda yer alan arazi ve yapılar için, bu Kanun hükümleri
çerçevesinde yapılması gereken tüm işlemler (kıyı kenar çizgisinin tespiti,
Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca lüzum görülmesi halinde kıyı kenar çizgisinin
yeniden tespiti, uygulama imar plânlarının hazırlanması, ruhsat ve benzeri
hususlar) kuruluşun özelleştirme kapsamına alınmasını takiben ilgili kurum ve
kuruluşlarca iki ay içerisinde sonuçlandırılır. Bu arazi ve yapılar Özelleştirme
İdaresi Başkanlığının talebine istinaden kadastro müdürlüğünce kadastro
paftalarına özel işaretleri ile belirtilir.
Geçici Madde –
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mevzuat hükümlerine uygun olarak
onanmış ve kısmen veya tamamen yapılaşmış 1/1000 ölçekli uygulama imar
planlarının sahil şeritleri ile ilgili hükümleri geçerlidir. Ancak, 8 inci
maddenin ikinci fıkra hükümleri saklıdır.
Yürürlük
Madde 17 – Bu
Kanunun (...)
hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18 – Bu
Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
4/4/1990
TARİHLİ VE 3621 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER
1) 1/7/1992
tarihli ve 3830 sayılı Kanunun geçici maddesi:
Geçici Madde –
Kısmen veya tamamen yapılaşmamış alanlarla ilgili imar planı revizyonları bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde tamamlanır.
3621 SAYILI KANUNA EK VE DE?İŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜ?E GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Farklı
tarihte yürürlüğe Yürürlüğe
No.
giren maddeler giriş tarihi
________
__________________________________________________________ ___________
3830
– 11/7/1992
4971
– 15/8/2003
5398
6 21/7/2005
Bu tanım
1/7/1992 tarih ve 3830 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile değiştirilmiş
olup, metne işlenmiştir.
Bu maddede yer alan
"4 üncü maddesinin son fıkrası hükmü 1/3/1995 tarihinde, diğer..."
ibaresi, Anayasa Mahkemesinin 18/9/1991 tarih ve E.: 1990/23,K.: 1991/29
sayılı Kararıyla iptal edilmiş olup, metinden çıkarılmıştır. (Bkz. R.G.:
23/1/1992 - 21120)
