Anasayfaya dönmek için tıklayın
JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR
KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı, 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli
Sular Kanununun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik,
belirlenmiş ve belirlenecek jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile
jeotermal kökenli gazların aranması ve işletilmesi için ruhsat verilmesi,
ruhsatın devredilmesi, faaliyetlerin, kaynağın ve çevrenin denetlenmesi,
ruhsatın sona erdirilmesi, kaynak ve kaptajın
korunması, ruhsat alanının terk edilmesi ile ilgili usul, esas ve yaptırımları
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,
3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular
Kanununun 20 nci maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Akışkan: Kaynaklardan elde edilen su, gaz ve buharı,
b) Arama Faaliyet Raporu: Arama ruhsat döneminde hak sahipleri tarafından, her
yıl arama projesine göre yapılmış olan faaliyetlere ilişkin ilgili
mühendis tarafından hazırlanmış bilgi ve belgeleri içeren İdare ve
MTA’ya verilmesi gereken raporu,
c) Arama ruhsatı: Sınırları belirlenmiş bir alanda, kaynak arama
faaliyetlerinde bulunulabilmesi amacıyla projeye dayalı verilen izin belgesini,
ç) Arama: Jeotermal sistemden akışkan elde etmek amacıyla jeolojik
araştırmalarla başlatılan, jeokimyasal ve jeofizik çalışmalarla desteklenen,
yapılan tüm çalışmalara ait verilerin değerlendirilmesi sonucu belirlenen lokasyon veya lokasyonlarda amaç
ve tekniğine uygun olarak jeolojik takiple açılan sondaj çalışmaları ile
üretime yönelik test çalışmalarını da içeren projede belirtilen faaliyetler
bütününü,
d) Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
e) Beklenmeyen haller: Jeoloji ve kaynak şartlarındaki beklenmeyen fiziksel ve
kimyasal değişiklikler ile ilgili mevzuat gereğince diğer kurumlardan alınması
gereken izinlerin alınamaması durumlarını,
f) Bloke alan: İşletme ruhsatı verilmiş bir jeotermal kaynaktan yapılan üretim
faaliyetlerinin etkilenmemesi için işletme ruhsatı sahibi dışındaki talep
sahiplerine kapatılmış ve işletmeye açılmayacak alanları,
g) Deşarj: Jeotermal akışkanın kullanımından sonra reenjekte
edilemeyen kısmının veya tamamının çevre kirliliğine neden olmayacak şekilde
başka alıcı ortamlara gönderilmesini,
ğ) Doğal mineralli su: Yerkabuğunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik
şartlarda doğal olarak oluşan bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne
kendiliğinden çıkan ya da çıkartılan, mineral içeriği ve diğer bileşenleri ile
tanımlanan; tedavi, şifa amaçlarıyla da kullanılan içmece suyu, şifalı su ve
benzeri adlarla anılan soğuk ve sıcak doğal suları,
h) Emniyetli verim: Jeotermal sistemi ve rezervuar dengesini bozmayacak şekilde
aynı rezervuardan birim zamanda üretilebilecek azami akışkan miktarını,
ı) Enjeksiyon:Akışkanların, yapay yöntemlerle jeolojik formasyonlara
gönderilmesini,
i) Faaliyet dönemi: Arama ve işletme ruhsat dönemlerinde bir yılda yapılan
faaliyetleri,
j) Faaliyet: Jeotermal kaynakların aranması, geliştirilmesi, işletilmesi ve
terk edilmesi ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması hususundaki
işlemleri,
k) Gayrisafi hâsılat: İşletmenin toplam yıllık cirosu olup, işletmelere ait
tahakkuk eden her türlü mal ve hizmet satış bedelleri, faizler ile yapılan
kiralamaların dahil olduğu miktarı,
l) İdare: İl özel idarelerini,
m) İdare payı: Akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin
gayrisafi hâsılatının % 1’i tutarında her yıl Haziran ayı sonuna kadar İdareye
ödenen payı,
n) İşletme: Arama faaliyetleri sonucunda elde edilen kaynağın üretim, kullanım,
reenjeksiyon, enjeksiyon, deşarj ve bu faaliyetlere
yönelik sondaj çalışmalarını içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,
o) İşletme faaliyet raporu: İşletme faaliyeti döneminde ruhsat sahipleri
tarafından yılda bir kez işletme projesine göre yapılmış olan faaliyetlere
ilişkin, ilgili mühendis tarafından hazırlanmış bilgi ve belgeleri içeren İdare
ve MTA’ya verilmesi gereken raporu,
ö) İşletme ruhsatı: Belirli bir alanda akışkanın üretilebilmesi ve
değerlendirilmesi için projeye dayalı verilen izin belgesini,
p) Jeotermal alan: Yapılan bilimsel ve teknik çalışmalarla sınırları belirlenen
ve üzerinde jeotermal kaynak veya jeotermal kaynakla birlikte doğal mineralli
suların bulunduğu alanı,
r) Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle
sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın
üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiş madde ve gaz
içerebilen, doğal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına
insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru
kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiği yerleri,
s) Jeotermal rezervuar: Sıcaklık ve jeokimyasal açıdan doğal bir denge içinde
bulunup bir bütünlük ifade eden, değişik şekillerde dışardan beslenen yarı açık
veya kapalı sıcak su ve/veya buhar üretim ortamını,
ş) Jeotermal sistem: Jeotermal alan oluşumunu sağlayan; beslenme alanı, akışkan,
ısı kaynağı, rezervuar ve/veya zonu, örtü kaya ve
boşalım alanının tümünü kapsayan, jeotermal kaynak ve/veya doğal mineralli
suların çıktığı ve/veya üretildiği, kendine özgü jeolojik yapısı, hidrojeolojik
ve kimyasal özellikleri olan sistemi,
t) Kanun: 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal
Mineralli Sular Kanununu,
u) Kaptaj: Akışkanın doğal olarak ve/veya bilimsel
yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak rezervuardan yeryüzüne ulaşmasından
itibaren kirlenmesinin önlenerek ve korunarak daha sağlıklı şekilde
değerlendirilebilmesi için kullanım öncesi özel teknikle yapılan toplama
havuzlarında, galeri ve/veya kuyularda biriktirilmesi işlemini,
ü) Kaynak: Doğal yolla, sondaj veya kuyularla jeotermal akışkan veya doğal
mineralli su, gaz veya bunların birlikte elde edildiği yerleri,
v) Kira sözleşmeleri: İşletme ruhsatına dayalı kullanım alanlarıyla ilgili
hakların, başkalarına kiralanmasını sağlayan sözleşmeleri,
y) Koruma alanı: Kaynak ve bunların bağlı olduğu jeotermal sistemin;
bozulmasına, kirlenmesine ve sürdürülebilir özelliğinin yitirilmesine neden
olacak dış etkenlerden korumak amacıyla sahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı,
iklim koşulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu
çevresindeki yerleşim birimleri, endüstri tesisleri, çevrenin topografik yapısı gibi unsurlara bağlı olarak belirlenmiş,
önlemler alınması gereken, içerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime
tâbi olduğu ve gerektiğinde yapılaşma ve arazi kullanım faaliyetleri
kısıtlanabilir alanları,
z) Koruma alanları etüt raporu: Kaynağın işletmeye alınmasından önce bu
yönetmelikte belirtilen ilgili format ve kriterlere göre ilgili mühendisler
tarafından yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan ve MTA’nın görüşü alınarak
İdare tarafından onaylanan raporu,
aa) Kuyu başı donanımı: Üretim ve reenjeksiyon
kuyularında akışkanın sağlıklı ve çevreyi kirletmeyecek bir şekilde üretimini
ve reenjeksiyonunu sağlamak ve gerektiğinde kuyuyu
uygun şekilde kapatabilmek maksadıyla kullanılan borular, vanalar, adaptör ve spul hattı malzemeleri gibi ekipmanları,
bb) Kuyu içi logları:
Kuyunun derinliği boyunca gözlemlenen litolojik değişimler, kayaç yoğunluğu,
tabaka kalınlıkları, çatlaklı zonlar ve rezervuar zonlarda sıcaklık, gözeneklilik ve geçirgenlik, akışkana
doygunluk, tuzluluk parametreleri, boru arkası çimento homojenliği ile
kalınlığını ve kuyu çapındaki değişimler gibi özellikleri belirlemeye yönelik
ölçümleri,
cc) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünü,
çç) MİGEM: Maden İşleri Genel Müdürlüğünü,
dd) Mücbir sebep: Sel, yangın, deprem, çökme,
heyelan, savaş hali ile yönetmelikte belirtilen diğer halleri,
ee) Proje: Kaynaktan yararlanmak amacıyla yapılacak
çalışmaları düzenleyen, belirlenen usûl ve esaslara göre hazırlanan, arama ve
işletme dönemindeki faaliyetlerin başlaması, gelişimi ve bitirilmesi ile ilgili
süreleri içeren, beyan niteliğindeki metni,
ff) Reenjeksiyon: Üretilen
jeotermal akışkanların kullanıldıktan sonra tamamının veya kalan kısmının yapay
yöntemlerle üretildikleri jeolojik formasyonlara geri
gönderilmesini/basılmasını,
gg) Ruhsat: Sınırları belirlenmiş bir alanda kaynak
tespiti ve işletilmesi faaliyetlerinin yapılabilmesi için verilen izin
belgesini,
ğğ) Ruhsat Dönemi: Alan, kuyu ve/veya doğal çıkışa
bağlı olarak ruhsat süresince yapılan faaliyetleri,
hh) Sicil: İdare tarafından kaynağa ilişkin hak
verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ipotek, sona ermesi ve terk
edilmesi gibi hususları içeren kayıtları,
ıı) Sondaj: Jeotermal akışkanları aramak, üretmek,
kullanım sonrası reenjekte etmek, rezervuarı
gözlemlemek veya test etmek için bilimsel yöntemler ve uygun araçlar
kullanılarak, gereken derinlik ve çapta yeryüzünden kaynağa doğru jeolojik
takip ile delik kazma ve açma işlemi ile jeotermal rezervuar oluşturmak için
akışkan enjekte etmek için kuyu açma işlemini,
ii) Teminat: Kaynağın değerlendirilmesine yönelik
faaliyetlerde, kamu can ve mal sağlığını etkileyecek durumların oluşması ve
ruhsat sahibi tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde kullanılmak
üzere arama, işletme ve bloke alanları için nakdi para, banka ve özel finans
teminat mektubu, Devlet bono ve tahvili olarak İdareye verilen güvenceyi,
jj) Test: Rezervuarın üretimi, yönetimi ve izleme
programını oluşturmak için fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlemeye
yönelik yürütülen çalışmaları,
kk) Üretim Değerleri: Üretim testleri sonucunda
belirlenen kuyu dibi, kuyu başı, statik ve dinamik sıcaklık, basınç, debi gibi
parametreleri
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Ruhsatlar ve İlgili Hükümler
Mülkiyet ve ruhsat
MADDE 5 – (1) Jeotermal kaynaklar ve
doğal mineralli sular devletin hüküm ve tassarrufu
altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tabi değildir. Kaynağa ilişkin herhangi
bir faaliyetin yapılabilmesi için Kanuna göre ruhsat alınması zorunludur.
(2) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, medeni
hakları kullanmaya ehil Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına, statüsünde
jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sularla ilgili faaliyet yapabileceği
hususu yer alan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiliği
haiz şirketlere, kamu iktisadi teşebbüsleri ile müesseselerine, bağlı ortaklık
ve iştiraklerine, diğer kamu kurum kuruluş ve idarelerine, gerçek veya tüzel
kişi adına verilir.
(3) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, miras yolu
ile intikal eder. Bu haklar, bütün mirasçıların vekâletini havi bir vekâletname
ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirasçılardan birine veya
üçüncü bir şahsa devredilir. Mirasçıların ittifak edememeleri halinde
mirasçılardan birinin müracaatı ile mahkeme mirasçılardan bu hakkın en
ehil olana tahsisine veya bu da mümkün olmazsa ruhsatın satılmasına karar
verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme usûlü ile halleder. Eğer dava söz
konusu değil ise altı ay içerisinde intikal işlemleri tamamlanmayan ruhsatlar
feshedilir.
Arama ruhsatı almak için müracaat esasları
MADDE 6 – (1) Arama ruhsatı
müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve altı
derecelik dilim esas alınarak yedi basamaklı koordinat sistemine göre yirmi
noktayı ve beş bin hektarı geçmeyecek şekilde koordinatları belirtilerek
hazırlanan, ekinde arama projesini içeren müracaat formu Ek-1 ile İdareye
yapılır.
(2) Arama ruhsatı almak için yapılan başvuru alanının birden fazla il sınırları
içine tekabül etmesi durumunda, talep alanının daha büyük olduğu il idaresine
başvuru yapılır ve diğer il veya iller idarelerine başvuruyu kabul eden İdare
tarafından bilgi verilerek o bölgeye başvuru kabul edilmemesi sağlanır. Arama
ve mevcut işletme ruhsatlı faaliyet alanlarında da aynı işlem yapılır. Müracaat
edilen alanın koordinatları saat ibresi yönünde sağa (y), yukarı (x) olarak
belirtilir. Müracaatlar tek poligon üzerinden yapılır. Bu esaslara uygun
şekilde yapılmayan müracaatlar kabul edilmez.
(3) Müracaatlarda öncelik hakkı esastır. Talep sahibinin İdareye
müracaatı esnasında müracaat tarihi, numarası, saati, dakikası, arama ruhsat
müracaat formu Ek-1 üzerine kaydedilir. Müracaata esas olan bilgileri içeren
belge, müracaat sahibine müracaat bitiminde verilir.
(4) Ancak aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması durumunda projeler
İdarece incelenerek, en hızlı ve en fazla yatırımı öngören arama projesi tercih
edilir ve ruhsatlandırma işlemi yapılır.
(5) İdare müracaat alanı hakkında bilgileri en geç onbeş
gün içinde MİGEM’e bildirir. MİGEM tarafından
arama ruhsatı talep edilen alan, mevcut haklar dikkate alınarak
değerlendirilir, önceden ruhsata bağlanmış kısımlar varsa, bloke alanı kısmı
ile birlikte çıkarılarak geride kalan ve uygun olan alan için arama ruhsatı
verilebileceği en geç onbeş gün içinde İdareye
bildirilir. İdare MİGEM tarafından aramalara açık olduğu belirlenen alan için
arama ruhsatı verilmesine ilişkin kararını en geç onbeş
gün içinde verir ve sonuç ile ilgili olarak müracaat sahibine yazılı tebligat
yapılır.
Arama ruhsatına ilişkin belgeler ve ruhsatının verilmesi
MADDE 7 – (1) Müracaat sahibi,
İdarenin tebligat tarihinden itibaren on beş gün içinde, gerçek kişiler için
Ek-2, tüzel kişiler için Ek-3’de yer alan taahhütnameyi belgeleriyle birlikte
İdareye teslim etmek zorundadır. Belgelerin eksiksiz olarak İdareye
verilmesinden sonra İdarece en geç onbeş gün içinde
Ek-4’e göre düzenlenmiş arama ruhsatı verilir.
(2) Arama ruhsatı İdarece sicile işlendiği tarihte yürürlüğe girer ve bu
tarihten itibaren arama ruhsat süresi üç
yıldır. Arama ruhsatı verilen alan koordinatları ile birlikte MİGEM’e en geç onbeş gün içinde
bildirilir. Ruhsat verilen alan MİGEM tarafından kayıtlara alınır. Arama
ruhsatı sürecinde ilave etütlere ve süre uzatımına ihtiyaç duyulması halinde,
ruhsat sahibi tarafından ruhsat süresi bitiminden önce revize proje ile arama
ruhsatı süre uzatımı için İdareye başvuru yapılır. Verilen revize projenin
İdarece uygun bulunması halinde en geç bir ay içinde süre uzatım talebi
sonuçlandırılarak, arama ruhsat süresi bir yıl uzatılır ve en geç onbeş gün içinde MİGEM’e
bildirilir.
(3) Arama ruhsatı döneminde İdareye bilgi verilmek koşuluyla sadece test amaçlı
üretim yapılabilir. Bu testler sırasında üretilecek akışkanın çevre
mevzuatındaki kapasite ve limitleri aşmaması gerekir. Test amaçlı üretim,
dinamik sıcaklık, statik sıcaklık, dinamik basınç, statik basınç, su kaybı,
basınç düşümü, basınç yükselimi, injektivite testleri
ile su kimyası, izotop hidrolojisi, inhibitör testleri, korozyon ve kabuklaşma
parametrelerinin belirlenmesi ve doygunluk indisi gibi hidrojeokimyasal
çalışmalar yapılabilir.
(4) Bu çalışmaların sonucuna göre ruhsat sahibi tarafından bloke alan talep
edilmesi halinde İdare’ye başvuruda bulunulur. Bu alan, gerekli tüm masrafları
ruhsat sahibi tarafından karşılanmak üzere MTA tarafından belirlenerek ruhsat
sahibine ve İdareye bildirilir. Belirlenen bloke alan diğer talep sahiplerine
kapatılır.
Arama faaliyetleri ve faaliyet raporları
MADDE 8 – (1) Arama ruhsat sahibince
arama faaliyet döneminde ruhsat alanında;
a) Ruhsat alanı ve mücaviri ile ilgili önceden yapılmış çalışmalara yönelik
literatür çalışması,
b) Jeolojik prospeksiyon,
c) 1/25 000 ölçekli jeoloji haritası yapımı veya temini ile birlikte gerek
duyulması halinde daha büyük uygun ölçekli jeoloji haritası,
ç) Jeotermal jeolojisi çalışması, jeolojik kesitler, jeofizik araştırmalar, hidrojeokimyasal çalışmalar; jeoloji mühendisinin
nezaretinde açılan sondajlı arama çalışmaları,
yapılabilir.
(2) Bu çalışmalar sonucu,
a) Kuyu içi logları; sıcaklık, elektrik-SP, sonik, gama-ray, nötron, yoğunluk, kaliper,
çimento logu,
b) Kesinleşmiş litolojik log ve kuyu donanımı,
işletmeye esas olacak kuyu debisi ile rezervuara ilişkin; dinamik sıcaklık,
statik sıcaklık, dinamik basınç, statik basınç, su kaybı, basınç düşüm, basınç
yükselim, injektivite v.b. bilgileri içeren raporlar,
düzenlenir.
(3) Arama faaliyet raporu, ruhsatın verildiği yılı takip eden yılın Mart ayında
başlamak üzere her yıl Mart ayı içerisinde jeoloji mühendisi ile birlikte
faaliyetin niteliğine göre diğer ilgili mühendis veya mühendisler tarafından
hazırlanarak İdareye verilir ve İdare tarafından bir nüshası MTA’ya gönderilir.
Faaliyet raporu, hazırlayan jeoloji mühendisi ve ilgili mühendisler ile ruhsat
sahibi veya kanunî vekili tarafından imzalanır.
(4) Arama faaliyet raporlarında; yukarıda sayılan faaliyetlerden o döneme ait
yapılmış çalışmalardan elde edilen bulgular ve bunların sonuçları yer alır.
İşletme ruhsatı
MADDE 9 – (1) İşletme faaliyetleri;
akışkanın üretimi, kullanım alanları, enjeksiyon, reenjeksiyon,
deşarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmaları, testler ve kullanım
alanları ile bunlarla ilgili tesisleri kapsar.
(2) İşletme ruhsatı için arama ruhsat sahibi, arama ruhsat süresi son günü
akşamına kadar Ek-5 de yer alan formata uygun olarak hazırlanmış başvuru formu,
konusu ile ilgili bir mühendis tarafından imzalanmış işletme projesi, varsa
koordinatları belirtilmiş bloke alan ve işletme ruhsatı harcı ile birlikte İdareye
başvurur. Varsa eksiklikler, İdarece en geç bir ay içerisinde ruhsat sahibine
bildirilir ve bildirim tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ruhsat harcı ve
teminatı dahil eksikler tamamlanır. İşletme ruhsat müracaatları ile
eksiklikleri tamamlattırılan müracaatlar İdare tarafından en geç bir ay
içerisinde sonuçlandırılarak Ek-6 daki forma göre
düzenlenmiş işletme ruhsatı verilir. Eksiklerini verilen süre içinde
tamamlamayanların işletme ruhsatı talepleri reddedilerek mevcut teminatları
irat kaydedilir. İdarece verilen işletme ruhsatları, koordinatları ile birlikte
onbeş gün içinde MİGEM’e
bildirilir.
(3) İşletme ruhsatı alındıktan sonra, ruhsat sahibince Çevresel Etki
Değerlendirmesi olumlu kararı veya Çevresel Etki Değerlendirilmesi Gerekli
Değildir karar belgesi alınarak, ruhsat alanı ve faaliyete ilişkin diğer meri
mevzuattan kaynaklanan gerekli izinlerin alınması için ilgili bakanlıklar, kamu
kurum ve kuruluşları nezdinde en geç üç ay içinde girişimde bulunulması
zorunludur. Çevresel Etki Değerlendirmesi işlemleri tamamlanmadan ve gerekli
izinler alınmadan işletme faaliyetlerine başlanmaz. Gerekli olan işlem ve
izinler için; İdare, ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarının yapacağı
mahallindeki tetkiklere yönelik maddi yükümlülükler ruhsat sahibi tarafından
karşılanır. Gerekli izinlerin iki yılda alınamaması durumunda ruhsat iptal
edilerek teminatı iade edilir.
(4) İşletme ruhsatı İdare tarafından sicile işlendiği tarihte yürürlüğe girer.
Bu tarihten itibaren ruhsat süresi otuz yıldır. Süre uzatımları talep edilmesi
halinde onar yıllık dönemler halinde yapılır. İşletme ruhsat süresinin son günü
akşamına kadar ruhsat sahibinin projesi ile birlikte süre uzatma talebinde
bulunması halinde; işletme ruhsatı en geç bir ay içinde on yıl süre ile
uzatılır. Süre uzatımları İdare tarafından en geç onbeş
gün içinde MİGEM’e bildirilir.
(5) İşletme ruhsat sahibi, projesinde belirtilen termin
planına göre akışkanı işletmeye almak zorundadır. Termin
planında belirtilen süre içinde akışkan işletmeye alınamaz ise sebepleri ile
birlikte İdareye ek süre talebinde bulunulur. İdarece, ek süre talebi
incelenerek en fazla üç ay ek süre verilir. Bu sürede de işletme başlatılamaz
ise teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
(6) İşletme ruhsat sahibi, işletme projesinde belirtmiş olduğu faaliyetler
dışında İdareden izin almadan proje değişiklikleri ve revizyonlar yapamaz,
projede yer alan her hangi bir kuyu lokasyonunun
değiştirilmesi, kuyu sayısının ve kapasitesinin artırılması, gradyan, enjeksiyon, reenjeksiyon,
üretim ve diğer amaçlara yönelik sondaj faaliyetlerinde bulunamaz. Ancak, kuyu
tamir, bakım ve temizleme işlemleri yapıldıktan sonra İdareye bildirilir.
İdareden izin alınmadan yapılan işlem ve faaliyetlerin tespiti halinde, teminat
irat kaydedilerek faaliyetler durdurulur. İrat kaydedilen teminatın üç katı
tutarındaki yeni teminat üç ay içinde yatırılmaz ise ruhsat iptal edilir. Yeni
teminatın belirtilen süre içerisinde yatırılması ve yapılmış olan faaliyetlerin
uygun bulunması ve revize proje ile kayıtlara alınması veya yapılmış işlemlerin
düzeltilmesi ve oluşan zararın tazmin edilmesi halinde faaliyetlere izin
verilir. İzinsiz yapılan işlemlerin uygunluğu veya düzeltilmesi konularında
İdarece gerek görülen hallerede, bedeli idare
tarafından ödenmek kaydı ile İdare konu hakkında MTA’dan değerlendirme
isteyebilir ve değerlendirme sonucuna göre İdare kararını verir. Aynı fiilin
tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
(7) Doğal çıkış halindeki jeotermal kaynaklar, doğal mineralli sular ve
jeotermal kökenli gazlar için, gerekli kaptajı
yapılarak İdareye doğrudan işletme ruhsatı talebinde bulunulabilir. Bu
taleplerde, MİGEM’ in kaynağın bulunduğu saha ile ilgili ruhsat ve hakların
çakışması açısından değerlendirmesi bir ay içinde tamamlandıktan sonra bu Kanun
hükümlerine göre İdarece doğrudan işletme ruhsatı en geç bir ay içinde
verilerek MİGEM’ e onbeş gün içerisinde bildirilir.
(8) İşletme ruhsat sahibi işletme ruhsatı alındıktan sonra akışkanı üretime
almadan önce kaynak koruma alanı etüdünü yaptırır. Ruhsat sahibi tarafından
kaynak koruma alanı etüdü yaptırılmadan kaynağın işletmeye alınması durumunda
faaliyetler durdurularak teminat irat kaydedilir ve altı ay içinde kaynak
koruma alanı etüdünün yaptırılması ve eski teminatın üç katının yatırılması
sağlanır. Yeni teminatın yatırılmadığı ve koruma alanı etüdü yaptırılmadığı
sürece faaliyeti durdurma kararı kaldırılmaz.
Teknik sorumluluk ve faaliyet raporları
MADDE 10 – (1) Arama ve işletme
ruhsatı süresince projede belirtilen faaliyetlerin tümü jeoloji mühendisi veya
faaliyetin niteliğine göre diğer ilgili mühendislerden bir mühendisin teknik
sorumluluğunda yürütülür. Teknik sorumlu olmaksızın hiç bir faaliyette
bulunulamaz. Bulunulması halinde ruhsat teminatı irat kaydedilir ve faaliyetler
durdurulur. Durdurulan faaliyetler teknik sorumlu atanmadığı sürece devam
ettirilemez.
(2) Teknik sorumlu; jeotermal sistem, jeotermal rezervuar ile kaynağın
aranması, araştırılması, geliştirilmesi, korunması, sürdürülebilirliğinin
sağlanması ve buna yönelik testlerin yapılması, akışkanın emniyetli verimi göz
önüne alınarak üretimi, enjeksiyonu, reenjeksiyonu,
deşarjı gibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde bilimsel ve teknik esaslara
bağlı kalarak görev ve sorumluluklarını yerine getirir.
(3) Doğal mineralli su işletme tesislerinde ilgili mühendislik fakültesi mezunu
olan kişiler teknik sorumlu olarak atanabilir.
(4) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanarak imzalanan yıllık arama ve
işletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibi tarafından iki nüsha halinde takip
eden yılın en geç Mart ayı sonuna kadar İdareye verilmesi zorunludur. Bu
raporların bir nüshası İdare tarafından MTA’ ya gönderilir.
(5) Arama ve işletme faaliyet raporlarının süresi içerisinde İdareye
verilmemesi halinde teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek süre verilir ve
teminat iki ay içerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu süre sonunda arama
faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MİGEM’e bildirilir.
Mücbir sebeplerle geçici tatil
MADDE 11 – (1) Sel baskını, deprem,
çökme, heyelan, çığ, yangın, grizu patlaması gibi doğal afetler ile savaş hali
gibi olumsuz hallerin ortaya çıkması durumunda, ruhsat sahibi İdareye müracaat
ederek, gerekçe ve süre belirtmek şartıyla on gün içerisinde mücbir sebepten
dolayı geçecek sürenin ruhsat süresine eklenmesini ve bu sürede
yükümlülüklerinin askıya alınmasını talep eder. Yapılan inceleme ve/veya
değerlendirme neticesinde taleple ilgili karar, ruhsat sahibine en geç onbeş iş günü içinde bildirilir. İdare taleple ilgili
kararını, onbeş iş günü içinde ruhsat sahibine
bildirmediği takdirde geçici tatil talebi olumlu olarak nitelendirilir. Talebin
kabul edilmesi durumunda İdareye yapılan müracaat tarihi geçici tatilin başlama
tarihi olarak kabul edilir.
(2) Jeotermal rezervuar, jeotermal alan, mücaviri ve civarında yürütülen
patlatma, ulaşım, alt yapı, enerji güzergâh faaliyeti, sondaj, madencilik gibi
faaliyetler sonucunda meydana gelen; çökme, kayma, kaynağın kesilmesi, üretim
ve/veya sıcaklıkta azalma, üretimde ve sıcaklıkta sistemin kapasitesini geçen
artış gibi fiziksel olumsuzluklar ile insan sağlığını ve sistemi olumsuz
etkileyen organik ve inorganik kirlilik gibi kimyasal olumsuzluklar beklenmeyen
hal olarak kabul edilir. Bu gibi durumlarda da mücbir sebeple ilgili hükümler
uygulanır.
(3) Ruhsat sahibi, mücbir sebep ve/veya beklenmeyen hallerin ortadan
kalkmasından itibaren en geç üç ay içinde faaliyete geçmek zorundadır. Bu süre
içinde faaliyete geçilmemesi durumunda, teminatı irat kaydedilerek teminatın
tamamlatılması istenir ve faaliyete geçilmesi için üç ay ek süre verilir. Bu ek
süre sonunda da teminat tamamlanmaz ve faaliyete geçilmez ise İdare tarafından
ruhsat iptal edilerek onbeş gün içinde MİGEM’e bildirilir ve bu Yönetmeliğin 17 nci maddesi hükümleri uygulanır.
Faaliyetlerin denetlenmesi
MADDE 12 – (1) Faaliyetlere yönelik
denetimler her yıl İdare tarafından yapılır. İdarece talep edilmesi halinde MTA
tarafından da denetim yapılır. Yapılan denetimlerde, faaliyetlerin onaylanmış
Koruma Alanları Etüt Raporunda öngörülen tedbirlere uygun yürütülmediğinin
tespiti halinde, faaliyetler İdarece durdurulur ve ruhsat sahibi
tarafından alınması gereken tedbirler ve yapılması gerekenler gerekçeleri ile
birlikte İdare tarafından ruhsat sahibine bir ay içinde bildirilir. Bu
tedbirlerin alınması için ruhsat sahibine uygun süre verilir. Alınacak tedbirin
mahiyetine göre bu süre en fazla bir yıl olabilir. Verilen sürenin sonunda
öngörülen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilerek, en
geç onbeş gün içinde MİGEM’e
bildirilir.
(2) Denetimler, denetlenen faaliyetin mahiyeti ve özelliğine göre ilgili
mühendis veya mühendisler, mali uzman ile hukukçudan oluşturulacak en az üç
kişilik bir heyet tarafından yapılır.
(3) Denetimler aşağıda belirtilen ilkeler dikkate alınarak yürütülür.
a) Denetimlerde;
1) Proje termin planında belirtilen ve
gerçekleştirilen faaliyetlerin projeye uygunluğu,
2) Jeotermal sistemin ve çevrenin korunması ile ilgili tedbirlerin alınıp
alınmadığı,
3) Reenjeksiyon ve deşarjın teknik kurallarına ve
çevre mevzuatına uygunluğu,
4) Faaliyet için alınması gereken izinlerin; ilgili bakanlık, kurum ve
kuruluşlardan süresi içinde alınıp alınmadığı,
5) İşletme faaliyetlerinin koruma alanı etüt raporuna uygunluğu,
6) Üretim faaliyetlerinin, üretim değerlerine yaptığı etkilerin sürekli olarak
izlenip izlenmediği,
konularına yer verilir.
(4) Denetim esnasında, çevrenin kirlenmesi, kaynağın israf edilmesi ile can ve
mal emniyeti gibi aciliyet gerektiren durumların
tespiti halinde ara rapor verilerek İdareden ruhsat sahibi nezdinde gerekli
tedbirlerin alınmasını sağlaması istenir. Raporun bir nüshası ruhsat sahibine
verilir.
(5) Faaliyetlere yönelik İdarenin talebi doğrultusunda MTA’ ya yaptırılacak
denetim için ruhsat sahibi tarafından MTA’ ya bin Türk Lirası ödenir. Bu
miktar, MTA tarafından her yıl üretici fiyat endeksine göre arttırılır.
Görevlendirme giderlerinin karşılanması
MADDE 13 – (1) Memuriyet mahalli
dışında MTA tarafından görevlendirilen konu ile ilgili personel ve
yardımcı personele 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile ilişkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe
Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245
sayılı Harcırah Kanunu genel hükümlerine göre harcırah ödenir bu madde
kapsamında ödenen gündelik tutarında herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.
(2) MTA tarafından yapılacak inceleme ve denetimler için gerekli görülmesi
halinde, diğer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluşlarının da katılımı
istenebilir. Bu şekilde yapılan görevlendirmelerde de personelin günlük
harcırah miktarı yukarıdaki hükümlere göre belirlenir.
Devir
MADDE 14 – (1) Arama ve işletme
ruhsatları, hukuki bir sakınca olmadığının belirlenmesi durumunda 5 inci
maddede belirtilen şartları haiz gerçek veya tüzel kişilere devredilebilir.
(2) Ruhsat sahibi, ruhsatını devretmek istediği gerçek veya tüzel kişiye ait
bilgi ve belgeleri İdareye yazılı olarak bildirir. İdare bildirim tarihinden
itibaren onbeş gün içerisinde devir işlemlerinin 5
inci maddeye uygunluğu açısından değerlendirerek sonucunu ruhsat sahibine
bildirir. Ek-7’de belirtilen ruhsat devir formuna göre hazırlanmış belge,
İdarede görevli yetkilinin huzurunda karşılıklı olarak imzalanarak devir işlemi
tamamlanmış olur.
(3) İdare tarafından kaynağa ilişkin hak verilmesi, hakların devredilmesi,
haciz, rehin, ipotek ve sona erme hususlarını içeren sicil tutulur. Haklar,
sicile işlendiği tarihte yürürlüğe girerek hüküm ve sonuç doğurur.
İntikal
MADDE 15 – (1) Jeotermal kaynaklar ve
doğal mineralli sulara ilişkin hak ve yükümlülükler miras yolu ile bir bütün
olarak intikal eder, bu haklar mirasçıların rızası olsa da bölünemez.
Mirasçıların ilk altı ay içinde, intikal eden haklarını bir bütün olarak kullanmaları
ve bu hakkı 5 inci maddesinde tanımlanan haklara haiz gerçek ya da tüzel kişiye
devir etmek üzere İdareye müracaat etmeleri zorunludur. Aksi takdirde ruhsat
iptal edilir.
(2) Mirasçıların anlaşamamaları halinde içlerinden birinin mahkemeye müracaat
etmesi ve ruhsat ile ilgili konunun yargıya intikal ettiğini gösterir bir belge
ve veraset ilamı ile birlikte İdareye müracaat etmesi durumunda mahkeme sonucu
beklenir.
(3) Mahkeme sonucunda ruhsatın satışına karar verilmesi halinde ruhsat, İdare
tarafından ihale edilir. Bu ihale sonucu elde edilen gelirden yapılan masraflar
düşüldükten sonra kalan miktar mirasçılara verilir.
(4) Davanın verilen altı aylık yasal süreden sonra kesinleşmesi halinde,
mahkemenin ruhsat hakkını verdiği kişinin mahkeme kararı ile birlikte iki ay
içinde intikal için gerekli belgelerle İdareye müracaat etmesi zorunludur. Aksi
halde ruhsat iptal edilerek mirasçının Kanundan doğan tüm hakları sona erer.
(5) Ruhsat sahibinin ölüm tarihinden itibaren altı ay içerisinde İdareye
intikal işlemleri için müracaat edilmediği takdirde, ruhsat iptal edilir.
İntikal talebinin ruhsat süresi içinde yapılması zorunludur. Ancak ölüm
tarihinin ruhsat süresinin son iki ayı içinde olması durumunda, Kanun ile
ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ruhsat süresi sonundan itibaren
iki ay ek süre verilir.
(6) Ruhsat sahibinin vefatı ile intikal işlemi tamamlanıncaya kadar geçen
sürede ruhsattan doğan hak ve yükümlülüklerden mirasçılar sorumludur.
(7) Devir ve intikal belgeleri ile gerekli harç ve teminat makbuzlarının
İdareye verilmesini takiben intikal işlemleri yürütülür.
Sicil
MADDE 16 – (1) Sicile, altı derecelik
dilim esasına göre belirlenmiş ruhsatın koordinatları, doğal çıkış ve kuyuların
koordinatları, üretim değerleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir,
ipoteğe ilişkin bilgiler, akışkanın kullanımına ilişkin kira, devir, verilmiş
kullanım hakkı vb. bilgiler ile ilgili sözleşme ve protokoller, rüsum ve
temettü hisse devirleri, işletme imtiyazı ile hakların sona ermesi işlenir.
(2) İlgililer, sicil kayıtları ile ilgili bilgileri İdarenin sicil
memurlarından biri huzurunda gösterilmesini isteyebilir. Sicil alenidir ve
kaynak sicilindeki kayıtlar herkese açık olup bilinmediği iddia edilemez.
(3) Haklara ilişkin olarak yapılan sözleşmeler, İdarece sicile işlenmedikçe
üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
(4) Kaynak sicilini; ruhsat sahibi, ruhsat sahibinin vekili ve devir talebi söz
konusu olduğunda devir alacak gerçek ve tüzel kişiler ilgili memurun
nezaretinde görebilir.
(5) Ruhsatın devri halinde sicil kayıtları, ruhsatı yeni devir alan gerçek veya
tüzel kişi adına yeniden düzenlenir.
(6) Arama ruhsatı için aşağıdaki hususlar sicile işlenir;
a) Ruhsat numarası,
b) Ruhsatın yürürlük tarihi,
c) Ruhsat sahibi gerçek kişi ise; adı, soyadı ve TC kimlik numarası,
ç) Tüzel kişiler için ruhsat sahibinin adı, vergi dairesi ve numarası,
d) Ruhsatın bulunduğu 1/25.000 lik pafta, alan
ve/veya doğal çıkış, kuyu koordinatları,
e) Kaynağın cinsi; jeotermal kaynak, doğal mineralli su, jeotermal kökenli
gaz/doğal karbondioksit gibi,
f) Devir ve intikal bilgileri,
g) Haciz, rehin, ihtiyati tedbir ve ipotek bilgileri,
ğ) Ruhsatla ilgili uygulanmış hak düşürücü madde cezaları,
h) Ruhsatın kanunen sona erme durumları ve sebepleri,
(7) İşletme ruhsatları sicil kayıtlarında aşağıdaki hususlar işlenir.
a) Ruhsat numarası,
b) Ruhsatın bulunduğu 1/25.000 lik pafta ve alanının
hektar olarak miktarı,
c) Ruhsatın yürürlük tarihi,
ç) Ruhsat sahibi gerçek kişi ise; adı, soyadı ve TC kimlik numarası,
d) Tüzel kişiler için ruhsat sahibinin adı, vergi dairesi ve numarası,
e) İşletme ruhsatının cinsi; jeotermal kaynak, doğal mineralli su ve jeotermal
kökenli gaz,
f) Ruhsatın 6 derecelik dilim esasına göre koordinat değerleri,
g) Akışkanın çıkış şekli; sondaj veya doğal ve bunların 6 derecelik dilim
esasına göre koordinatı,
ğ) Sondaj ve/veya doğal çıkışın adı,
h) Jeotermal kaynağın/doğal mineralli suyun sıcaklığı, debisi,
ı) Jeotermal kökenli gaz ise adı ve metreküpü/tonu,
i) Devir ve intikal bilgileri,
j) Haciz, rehin, ihtiyati tedbir ve ipotek bilgileri,
k) Ruhsat birleştirme veya sınır değiştirme işlemleri ve koordinat değerleriyle
ilgili bilgiler,
l) Ruhsatın kanunen sona erme durumları ve sebepleri,
m) Ruhsat alanına ve ruhsatın konumuna özel yukarıda belirtilen bilgilerin
dışında varsa diğer mevzuata göre ruhsatlarla olan durumu ile ilgili bilgiler.
İhale
MADDE 17 – (1) Herhangi bir sebeple
hükümden düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş, arama ve işletme ruhsatları,
İdare tarafından en geç altı ay içinde ihale yoluyla arama ve işletmeye açılır.
İdare tarafından gerçekleştirilecek ihalelere ilişkin ilanlar Resmî Gazete’de
yayınlanır. İhale ilan süresi içerisinde ihaleye müracaat olmaması halinde
arama ve işletme ruhsat alanları başka bir işleme gerek kalmaksızın aramalara
açık hale gelir. Bu durum MİGEM’ e onbeş gün
içerisinde bildirilir.
Harç
MADDE 18 – (1) Ruhsatların verilmesi
için harç ve teminatın yatırılması zorunludur. Harç ve teminat ödenmediği
takdirde ruhsat talebi ve projeler uygun olsa bile ruhsat verilmez.
(2) Jeotermal kaynaklar için 1000 Türk lirası, doğal mineralli sular için 500
Türk lirası arama ruhsat harcı alınır.
(3) Jeotermal kaynaklar için 4000 Türk lirası, doğal mineralli sular için
2000 Türk lirası işletme ruhsat harcı alınır. Bu miktarlar Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği yıl için geçerli olup, her takvim yılı başından geçerli olmak
üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer
298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme
oranında artırılarak uygulanır.
Teminat
MADDE 19 – (1) Arama ve işletme
ruhsatlarının alanlarına bağlı olarak hektar başına ruhsat harcının yüzde biri
tutarında teminatı İdarece alınır. Teminat miktarı 15000 Türk Lirasından az
olamaz.
(2) MTA adına tescilli olup arama ruhsatına bağlanan jeotermal alanların içerisinde;
gerçek veya tüzel kişiler adına Kanuna göre intibakı yapılmış hakların
bulunmasından dolayı hukuki ve teknik nedenlerle MTA tarafından Kanunun Geçici
3 üncü Maddesi kapsamında ihale edilememesi durumunda, bu alana ait teminatlar
MTA adına intibak yapılan alanın hektarı bazında hesaplanır ve hesaplanan bu
miktar alanda faaliyette bulunan kuyu ve doğal çıkış sayısına bölünerek işletme
sahiplerinden alınır. Teminat miktarının süresi içerisinde ödenmemesi halinde
Kanunun 11inci madde hükümleri uygulanır.
(3) Önceden alınan işletme ruhsatı teminatları beş yılda bir Maliye Bakanlığı
tarafından belirlenen yeniden değerleme oranına göre arttırılarak
güncelleştirilir. Kanuna göre önceden yatırılmamış, tamamlanması veya
yenilenmesi gereken teminatlar, güncel teminat üzerinden alınır.
(4) Ruhsat alanının küçültülmesi halinde hektar başına teminat yeniden
hesaplanarak fazla olan teminat miktarı ile ruhsatın sona ermesi halinde mevcut
olan teminat ruhsat sahibine İdare tarafından en geç bir ay içerisinde
iade edilir.
(5) İrat kaydedilen teminatların her defasında güncel teminat üzerinden
yatırılması zorunludur.
İdare payı
MADDE 20 – (1) Jeotermal kaynakların
konut, iş yeri, balıkçılık, sera, kaplıca, termal kür merkezi gibi, ısıtma ve
diğer amaçlı doğrudan kullanıldığı alanlar ve/veya dolaylı olarak
yararlanıldığı elektrik enerjisi üretimi, kuru buz, mineral tuz eldesi, kurutma, soğutma gibi durumlarda tesisin gayrisafi
hâsılatının % 1’i tutarında idare payı alınır. Bu pay, her yıl Haziran ayı
sonuna kadar İdareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri, kaynağın
sınırları içinde bulunduğu belediye veya ilgili köy tüzel kişiliğine bir ay içinde
İdare tarafından ödenir. Doğal mineralli sular ile Kanuna tabi gazların da
doğrudan ve/veya dolaylı olarak kullanıldığı tesislerden elde edilen gayrisafi
hâsılatın % 1’i tutarında idare payı alınır.
(2) Kanunun yürürlük tarihine kadar MTA adına tescil edilmiş jeotermal alanlar
ile müracaatların başlama tarihine kadar MİGEM tarafından buluculuk belgesi
verilerek MTA adına tescil edilen ve ilgili İdarece MTA adına arama ruhsatına
bağlanan jeotermal alanların içerisinde gerçek veya tüzel kişiler adına doğal
çıkış ve/veya kuyu bazında faaliyet yapılabileceğine dair hakların
bulunmasından dolayı hukuki ve teknik nedenlerle MTA tarafından ihale
edilememesi durumunda, bu alanlarda işletme yapan işletme ruhsatı sahipleri
tarafından işletme süresince ödenen İdare payının yarısı İdare tarafından
MTA’ya ödenir.
(3) İdare payının belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde teminat irat
kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre sonuna kadar idare payı yatırılmaz
ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur. İdare payının yatırılmadığı
ve teminat tamamlanmadığı sürece faaliyet durdurma kararı kaldırılmaz.
İdarî yaptırımlar
MADDE 21 – (1) Arama ve/veya işletme
ruhsatı olmadan Kanuna tabi kaynağa yönelik hiçbir faaliyette bulunulamaz.
Ruhsat olmadan faaliyette bulunulduğunun tespit edilmesi halinde faaliyetler
İdarece durdurulur ve 22/2/ 2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdare Kanununa
göre 50.000 Türk Lirası İdare tarafından idari para cezası tahakkuk ettirilir.
İdari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için
4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi
hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak
uygulanır.
İrtifak ve kamulaştırma
MADDE 22 – (1) Arama ruhsat sahibi,
arama faaliyetlerini, özel mülkiyete konu tarla, bağ, bahçe gibi alanlarda
taşınmazın sahibinden izin alınarak sürdürür. Taşınmazın sahibinden izin
alınamaması halinde, İdareye müracaat edilerek irtifak hakkı talebinde
bulunulabilir. Talep İdare tarafından incelenir ve en geç üç ay içinde karara
bağlanır. İdarece talebin uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.
(2) İşletme ruhsatı sahibi, ruhsat süresince işletme faaliyetlerini varsa özel
mülkiyete konu taşınmaz sahibinden izin alarak yürütür. Ruhsat sahibi, işletme
için gerekli sondaj yerleri, isale hatları, kaptaj,
akışkanın kullanımına yönelik tesis, vb. için gerekli yer ve güzergâha yönelik
taşınmaza olan ihtiyacını taşınmazın sahibi ile anlaşma yoluyla sağlayamaması
halinde İdareye başvurarak irtifak hakkı veya kamulaştırma talebinde
bulunabilir. Talep İdare tarafından incelenir ve en geç üç ay içinde karara
bağlanır. İdarece talebin uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.
(3) İrtifak ve kamulaştırma işlemleri, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı
Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür. İrtifak ve kamulaştırma
bedelleri ile masrafları ruhsat sahibince ödenir.
(4) Kamulaştırılması talep edilen alan, kamulaştırma kararı alınmasından sonra
tapuya İdare adına tescil ettirilir ve bu alanda işletme faaliyetleri devam
ettiği sürece ruhsat sahibi adına tahsis edilir.
(5) Ruhsat sahibi ile akışkandan yararlananlar tarafından kamulaştırılan
taşınmaza faaliyetler için ihtiyaç kalmadığının İdareye bildirilmesi ve İdare
tarafından da bu hususun tespit edilmesi veya doğrudan İdare tarafından
belirlenmesi halinde, Kamulaştırma Kanununda öngörülen usul ve esaslara göre
rayiç bedeli ödenmek kaydı ile kamulaştırılan alanın eski sahibine iade
edileceği hususu ruhsat sahibi ve taşınmazın eski sahibine tebliğ edilir. Eski
sahibinin taşınmazı altı ay içerisinde almak istememesi durumunda taşınmaz
İdareye kalır.
(6) Ruhsat sahibi, irtifak veya kamulaştırılan alanı amacı dışında kullanamaz.
Kullandığının belirlenmesi durumunda yapılan tasarruf ruhsat sahibi tarafından
kaldırılır ve çevreye, kaynağa ve rezervuara verilen zararlar giderilerek
ruhsat sahibinden tahsil edilir.
(7) Ruhsat sahibi bu alanı, projesinde belirtilen süre içinde çevreyle uyumlu
olacak şekilde doğaya yeniden kazandırarak terk etmek zorundadır. Aksi
takdirde, irtifak veya kamulaştırma alanındaki zararları tazmin etmekle yükümlüdür.
(8) Üç ay içinde belirlenen zararların ruhsat sahibinden tahsil edilememesi ve
projesinde belirtilen süre içerisinde alanın çevreye uyumlu hale getirilmemesi
durumunda, bu alacaklar Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil
edilir. Tapu siciline konulan şerhler İdarenin müracaatı üzerine ayrıca mahkeme
kararına gerek kalmadan silinir.
Kaynak rezervuarının korunması
MADDE 23 – (1) Kaynak koruma alanı
etüdü; jeoloji ve hidrojeoloji çalışmaları, çevre mevzuatında yer alan
kriterlere göre yüzeysel kirletici unsurların belirlenmesi, jeotermal sistemin
unsurlarını oluşturan beslenme alanı, rezervuar, örtü kaya, ısıtıcı kaya,
kaynak çıkış alanı belirlenmesi, kaynağın kirletici unsurlardan korunması amacıyla,
koruma alanı zonları ve bu zonlarda
alınması gereken tedbirleri içerir.
(2) Koruma alanı etüdünde rezervuarın korunmasına yönelik tedbirler; kaynağın
işletmeye alınmasından önce yapılmış olan üretim testleri sonucunda belirlenen
rezervuar parametrelerine göre kuyu bazında ve bu kuyulardan alınabilecek
toplam üretim miktarını, kullanımdan dönen akışkanın miktarı ve bu akışkanın
yeraltına reenjeksiyonu için uygun lokasyonlar ve uygun kapasitede kuyu sayılarını, üretim
testleri sırasında yapılmış ve yapılacak kimyasal testlerle çatlaklı zonların ve üretim kuyularının kısmen veya tamamen
tıkanmasına yol açacak bileşiklerin tespit edilmesi durumunda sürdürülebilir
üretimin sağlanması için gerekli uygulamaları içerir.
(3) Jeotermal sistemi olumsuz etkileyecek maden işletmesi, kanal, yol yapımı
gibi faaliyetlere, kaynak koruma etüt raporuna göre İdarece değerlendirme
yapılarak gerekli tedbirlerin alınması halinde izin verilir veya verilmez.
Kaynak koruma alanı zonlara ayırma esasları ve bu zonlarda alınması gereken tedbirler Ek-8’de yer almaktadır.
(4) İşletme ruhsat sahibi tarafından işletmeye geçilmeden önce ilgili jeotermal
alan için yaptırılmış olan koruma alanları etüt raporu, İdare tarafından
MTA’ ya gönderilir. MTA en geç iki ay içerisinde masraflar ruhsat sahibi
tarafından karşılanmak kaydıyla nazari ve/veya mahallinde inceleme yaparak rapor hakkında görüşünü İdareye bildirir.
İdare, raporu MTA’ nın görüşünü aldıktan sonra
onaylar. Koruma Alanları Etüt Raporunda belirtilen arazi kullanımı ve
yapılaşmaya yönelik koşul ve kısıtlamalar, yörenin imar planı hazırlanırken
esas alınır. Jeotermal alanı tamamen veya kısmen kapsayacak şekilde daha önce
onaylanmış imar planı mevcut ise Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yapılmış
koruma alanları etüt raporunda öngörülen arazi kullanımı ile yapılaşmaya
yönelik, kısıtlama ve koşullar gözönüne alınarak
işlem yapılır.
(5) Koruma Alanları Etüt Raporunda belirlenmiş olan koruma alan sınırlarının,
mevcut imar planı içerisine düşen kısımları plan üzerine işlenir.
Deşarj ve reenjeksiyon
MADDE 24 – (1) Ruhsat sahibi,
kullanımdan dönen akışkanın kimyasal analizini akredite olmuş bir laboratuara
yaptırır. Şayet akışkanın kimyasal bileşimi çevre limitlerini aşıyor ise
öncelikle uygun yöntemlerle arıtılarak ilgili çevre mevzuatı limitleri altına
düşürülür. Daha sonra uygun alıcı ortam belirlenir. Kullanımdan dönen akışkan,
belirlenen alıcı ortama usulüne uygun şekilde deşarj edilir. Arıtma sonrası
elde edilen akışkanın üç ayda bir kimyasal analizi yaptırılarak çevre
limitlerini aşıp aşmadığı kontrol edilir.
(2) Ruhsat sahibi, kullanımdan dönen akışkanın içeriği Çevre mevzuatında
belirtilen çevre limitlerine göre deşarja uygun değil ise reenjekte
etmekle yükümlüdür. Reenjeksiyon amaçlı belirlenen
alanda önceden açılmış ve reenjeksiyon şartlarını
sağlayan mevcut kuyu varsa değerlendirilir. Akışkanın reenjekte
edileceği rezervuara olumsuz etkilerinin olup olmayacağı bir ön değerlendirme
yapılarak belirlenir. Olumsuz etki söz konusu değil ise reenjeksiyon
yapılabilir. Olumsuz etkisi var ise bu etki ortadan kaldırıldıktan sonra reenjeksiyon yapılır. Reenjeksiyon
yapıldığı sürece gözlemler sürdürülür. Reenjeksiyonun
rezervuar ve üretim değerleri üzerinde olumsuz etkilerinin gözlenmesi
durumunda, reenjeksiyon işlemi durdurulur ve yeni bir
lokasyon tespiti için araştırma yapılır.
(3) Gerçekleştirilen çalışmalar reenjeksiyonun mümkün
olmadığı sonucunu veriyorsa, bu durum tüm bilgi ve belgeler ile birlikte İdare
tarafından MTA’ ya iletilerek incelettirilir ve gerekli ise masrafı ruhsat
sahibi tarafından karşılanmak kaydıyla MTA tarafından yerinde tetkik yapılır.
Formasyonun fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle işletme ruhsat sahasında
reenjeksiyonun yapılamayacağının MTA tarafından
onaylanması halinde, çevre kirlenmesini önleyecek tedbirler alınarak deşarj
yapılır.
(4) Entegre jeotermal kaynak kullanım alanı dışındaki müstakil kaplıca ve doğal
mineralli su işletmelerinde, reenjeksiyon ve
enjeksiyon şartı aranmayabilir. Bu tip durumlarda akışkan çevre mevzuatı
açısından ilgili Bakanlığın görüşü alınarak, belirlenen uygun alıcı ortama
usulüne uygun şekilde deşarj edilebilir.
Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri
ile turizm merkezlerine ilişkin hususlar
MADDE 25 – (1) 12/3/1982 tarihli ve
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca ilan edilen Kültür ve Turizm Koruma
ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinde Kanuna tabi faaliyetlerin
yürütülebilmesi için aşağıdaki esaslar uygulanır.
a) Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezlerinde;
1) Jeotermal kaynağın aranması, geliştirilmesi, işletilmesi ve terk edilmesi
ile jeotermal akışkanın kullanılması hususundaki işlemlere ilişkin başvurular
dâhil olmak üzere her türlü jeotermal faaliyetlerde veya ilgili İdare
tarafından resen yapılacak işlemlerde İdare tarafından Kültür ve Turizm Bakanlığının
görüşü alınır.
2) Jeotermal alanların etkin, verimli ve sürdürülebilir kullanımına yönelik
öncelikli olarak imar planlarının ve bu planlara bağlı olarak jeotermal su
dağıtım projesinin hazırlanması esastır.
3) Sağlık ve termal turizmine yönelik kullanım alanlarında imar planı olmadan
Kanuna tabi faaliyetlere izin verilmez. Sağlık ve termal turizm amaçlı işletme
faaliyet izinlerinin verilmesi ve bu tesislerin termal su ihtiyacının
belirlenmesi, onaylı imar planları ile getirilen yatırım alanları ve plan
hükümlerine göre yapılır. Diğer kullanımlara yönelik talepler sağlık ve termal
turizmin ihtiyacı olan akışkan ihtiyacı sağlandıktan sonra karşılanır. İmar
planlarının onaylanmasından sonra öncelikli olarak jeotermal su ana dağıtım
projesi ilgili İdarece hazırlanır. Ayrıca mevcut tesislere ve imar planı
kararlarına göre bu alandaki, sağlık ve termal turizm potansiyeli dahil tüm
entegre kullanımların akışkan ihtiyacı ilgili İdarece belirlenir.
4) Enerji üretimi ve ısıtma uygulamalarına uygun jeotermal akışkanlar hariç,
diğer akışkanların bulunduğu alanlarda akışkan öncelikli olarak sağlık ve
termal turizm amaçlı kullanılır. Bunun için akışkanla ilgili arama, araştırma
ve geliştirme çalışmaları yapıldıktan sonra sağlık ve termal turizm amaçlı
kullanıma uygun olup olmadığına ilişkin değerlendirme fiziksel, kimyasal veya endikasyon özelliğine göre ilgili İdarece yapılır. Bu
alanlarda enerji üretimi ve ısıtma uygulamalarına konu jeotermal akışkanın, bu
kullanımlardan sonra reenjeksiyon şartlarının müsaade
ettiği aralıktaki sıcaklık ve debideki kısmının entegre olarak sağlık ve termal
turizm amaçlı kullanılması sağlanır. Enerji ve ısıtmaya uygun jeotermal
akışkanın bulunduğu sahalarda, enerji ve ısıtma amaçlı kullanımın veya talebin
olmadığı veya kullanım potansiyelinin bulunmadığı durumlarda bu akışkanın
sağlık ve termal turizm amaçlı kullanımına izin verilir.
5) Ruhsat sahiplerince açılacak yeni ve mevcut sondajlardan üretilen akışkanın
turizm belgeli tesislerin ihtiyacından sonra artan kısmı ilgili İdare
tarafından su dağıtım projesinde değerlendirilir. İşletme ruhsatı sahibi
tarafından talep edilmesi ve ilgili İdarece de uygun görülmesi halinde mevcut
sondajların işletilmesi ilgili İdare tarafından yapılabilir.
6) Turizm belgeli tesislerde jeotermal su miktarı, metreküp birim cinsinden
hesaplanmak suretiyle debi ölçer, sayaç ve benzeri teknik aletlerle yılda en az
dört kez olmak üzere belirli periyotlarda ölçülür ve ölçümü takiben iki ay
içerisinde jeotermal su kullanım bedeli tahsil edilir. Turizm belgeli
tesislerin kullandığı jeotermal su miktarı belirlendikten sonra her bir Kültür
ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ile Turizm Merkezi için; jeotermal kaynak
üretim ve dağılım yöntemi, maliyeti ve Jeotermal kaynağın özelliklerine göre
ilgili İdare tarafından ayrı ayrı belirlenen birim
fiyat üzerinden jeotermal su kullanım bedeli alınır. Debi ölçme işlemi için
kullanılacak teknik aletler sondaj çıkış noktalarına veya akışkanın bir dağıtım
şebekesiyle dağıtılması halinde tesislere giriş noktasındaki bağlantı noktasına
takılır. Jeotermal akışkanın doğal cazibesi ile çıktığı yerlerde debimetre ile
ölçümün mümkün olmaması halinde akışkanın kullanım miktarı, turizm belgeli
tesise ait proje ve mevcut kullanım miktarı dikkate alınarak yapılır. Jeotermal
akışkan birim fiyatı her takvim yılı başında İlgili İdarece yeniden belirlenir.
Jeotermal akışkanın ilk kullanımı ile entegre kullanımlar sonrasındaki
kullanımlarında ayrı birim fiyat uygulaması yapılabilir.
7) Bu alanlarda üretilen jeotermal akışkanın bu alanlar dışındaki turizm
belgeli tesislerde de kullanılması halinde bu madde hükümleri uygulanır.
Teşvik ve diğer haklar
MADDE 26 – (1) Jeotermal kaynak
dağıtımı ve üretimi yapan şirketler sanayi kuruluşu ve atık arıtma kuruluşu
olarak değerlendirilir. İşletme ruhsatına sahip ilgili şirketlerin müracaatı
halinde, İdare tarafından gerektiğinde MTA’ nın
görüşü de alınmak sureti ile yapılan değerlendirmeler sonucunda bu şirketlere
"jeotermal kaynak dağıtım şirketi", "jeotermal kaynak üretim
şirketi" veya "jeotermal kaynak dağıtım ve üretim şirketi"
belgesi verilir.
(2) Bu belgelerle şirketler; sanayi kuruluşları ya da atık arıtma
kuruluşlarının yararlandığı başta elektrik tarifeleri olmak üzere avantajlı
olan diğer tüm teşvik ve haklardan yararlanmak konusunda ilgili diğer kurumlara
müracaat edebilirler.
(3) Verilen bu belgeler sicile işlenerek İdarece MİGEM’e
bildirilir. Herhangi bir nedenle işletme ruhsatı iptal edilen şirketin bu
belgesi de iptal edilir ve MİGEM’e ve bu belge ile
herhangi bir teşvik ve haktan yararlandırılan kuruma bildirilir.
(4) Entegre kullanıma uygun jeotermal akışkan işletme ruhsatına sahip, gerçek
veya tüzel kişiler reenjeksiyon şartlarının müsaade
ettiği aralıktaki sıcaklık ve debideki kendi ihtiyacından fazla jeotermal
akışkanı özellikle sera ve organik tarım yapma amacında bulunan müteşebbislerin
teşvik edilmesi bakımından kiralanması esastır.
(5) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki
yerlerde, jeotermal kaynakların aranması, geliştirilmesi, işletilmesine
yönelik tesisler ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması için
gerekli alanlardan Kanunun yürürlük tarihinden sonra kira, ecri misil alınmaz.
Bilimsel ve teknik çalışmalar
MADDE 27 – (1) MTA, jeotermal kaynak
ve doğal mineralli sulara yönelik olarak, yurtiçi ve yurt dışında yerli ve
yabancı kamu veya özel tüzel kişilere ait ruhsat sahasında birlikte yapacağı
arama, araştırma, geliştirmeye yönelik bilimsel ve teknik çalışmalarını bir
sözleşme çerçevesinde kendi usul ve esaslarına göre gerçekleştirir.
Uluslararası çalışmalara ilişkin sözleşme, uluslararası hukuk kuralları
gözetilerek hazırlanır.
(2) MTA, yapılacak bu çalışmalar sırasında gerek duyması halinde, yerli ve/veya
yabancı üniversitelerden, kurum ve kuruluşlar ile uzmanlardan danışmanlık
hizmeti alabilir.
(3) Bu çalışmalar sonucu elde edilen kaynağa dayalı kamu veya özel tüzel
kişinin işletme faaliyetine geçmesi halinde, MTA asgarî % 20 oranında olmak
kaydıyla, ilgili şirket ile varılan anlaşmada belirtilen oran çerçevesinde
işletme gelirinden pay alır. İşletmeye geçmek için gerekli tüm izinlerle ilgili
prosedür ruhsat sahibi tarafından yerine getirilir.
(4) Ortak çalışmaların yürütüleceği alana ait ruhsatta, sözleşme süresince,
işletme gelirinin %20 sinden az olmamak kaydıyla sözleşmede belirlenecek oranın
ödenmesine teminen MTA lehine ipotek veya rehin
edilir ve durum ruhsat siciline işlenir.
(5) MTA ile Kanun kapsamında bilimsel ve teknik ortak çalışma yürütülebilmesi
için, kamu veya özel tüzel kişi tarafından MTA’ ya bir proje ile müracaat
edilir.
a) Müracaat dosyasında;
1) Çalışma yapılmak istenilen alanın ruhsatı, ruhsat alanıyla ilgili
işlem, izin vb. bilgi ve onaylı belgeler,
2) Projenin teknik ve mali boyutu ile ilgili bilgi ve onaylı belgeler,
3) Şirketin, TC Kanunlarına göre kurulmuş olduğunu gösterir statü, ünvan ve sicil v.b bilgi ve onaylı belgeler,
4) Çalışma, yurtdışında yapılacak ise şirketin o ülkenin ilgili kanunlarına
göre kurulmuş olduğunu gösterir statü, ünvan ve sicil
v.b bilgi ve onaylı belgeler ile çalışılacak alanın hukuki durumu, çalışmaya
ilişkin teknik ve mali bilgilerin
bulunması gerekir.
(6) MTA, Kanun kapsamında ortak çalışma yapacağı şirketi,
a) Şirketin onaylı teknik ve idari kapasitesi, mali imkânları ile donanım ve
ekipmanlar,
b) Son beş yılda gerçekleştirmiş olduğu projeler,
c) Teklif edilen projenin mali ve teknik boyutu ile MTA’ya teklif edilen
şartlar,
ç) Ortak çalışma yapılması istenen alanın coğrafi konumu, ulaşım durumu ile
ilgili bilgiler ve varsa bu alanda daha önceden yapılmış çalışma sonuçları,
gibi ana kriterlere göre seçer.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Hakların intibakı
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kanun yürürlüğe
girmeden önce kazanılmış bütün hakların sahipleri, bu haklara ait mevcut bilgi
ve belgeler ile ruhsat sahasındaki mevcut tesislere ait bilgi, belge ve
projeleri, hak sahibi olduğunu gösterir ruhsat, izin, imtiyaz, sözleşme, sicil
ve benzeri belgeleri İdareye vererek Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra altı
ay içinde intibak yaptırmakla yükümlüdür.
(2) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde intibak
talebinde bulunulmayan haklar için teminat iki katına çıkarılarak altı ay ek
süre verilir. Bu ek süre içerisinde de intibak talebinde bulunulmayan haklara
ilişkin faaliyetler durdurulur.
(3) Kanunun yürürlük tarihinden önce, 26/3/1322 tarihli Mülga Maadin Nizamnamesi, 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mülga
Madenlerin Aranma ve İşletilmesi Hakkında Kanun, 19/2/1985 tarihli ve 3154
sayılı Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanun, 26/5/2004 tarihli ve 5177 sayılı Maden Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanunun geçici 4 ve 5 inci maddesine göre verilmiş haklar,
927 sayılı Sıcak ve Soğuk Maden Sularının istismarı ile kaplıcalar tesisatı
hakkında Kanun ve 2634 sayılı Kanunun ek 1inci maddesine göre verilmiş haklar
ile 83/6568 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 3/3/1954 tarihli ve 6309
sayılı Mülga Maden Kanunu kapsamında verilmiş ruhsat ve haklar aşağıdaki
şekilde intibak ettirilir.
a) İl Özel İdarelerinin doğrudan işlettiği veya İl Özel İdaresi
tarafından kiraya verilmiş doğal çıkış ve kuyuların bulunduğu jeotermal alan,
MTA adına tescilli ise MTA’ nın ilgili İdareye
gönderdiği MİGEM tarafından verilmiş buluculuk tescil belgesindeki koordinatlar
ile varsa MTA’ nın bildireceği bloke alan dikkate
alınarak jeotermal alan bloke alanı ile birlikte MTA adına alan bazında intibak
ettirilir. İntibak ettirilen bu alan üzerinde bulunan doğal çıkış ve/veya
kuyular ise nokta bazında kuyu veya doğal çıkış adı, koordinatı, sıcaklığı,
debisi, akışkanın cinsi gibi bilgiler belirtilerek hak sahibi adına doğal çıkış
ve/veya kuyu bazında intibak ettirilir.
b) İl Özel İdareleri tarafından alan ve/veya kuyu bazında verilen işletme
ruhsatları, ruhsat sahibi adına intibak ettirilir. İntibaklarda ruhsatın ilk
verilmiş olduğu tarih baz alınır. Ancak yapılan intibak, doğal çıkış ve/veya
kuyu bazında olup MTA adına tescilli jeotermal alan içinde kalıyor ise, alan
bazında MTA adına intibakı yapılır.
c) Vilayet tarafından rüsum ve temettü hisseleri devredilen kaynaklara
ait doğal çıkış ve/veya kuyulara ait haklar, devrediliş şekli baz alınarak
ilgili belediye veya köy tüzel kişiliği adına intibakı yapılır. Bu hakların
bulunduğu jeotermal alan, MTA adına tescilli ise alan bazında MTA adına
intibakı yapılır. Ancak alan MTA adına tescilli değil ise alanı belirlenerek
ilgili hak sahibi adına alan bazında intibak ettirilir.
ç) Belediyelerin doğrudan işlettiği ve/veya kiraya verdiği doğal çıkış
ve/veya kuyular, doğal çıkış veya kuyu adı, koordinatı, sıcaklığı, debisi,
akışkanın cinsi gibi bilgiler belirtilerek belediye tüzel kişiliği adına
intibak ettirilir. İntibakı yapılan doğal çıkış ve/veya kuyular, MTA adına
tescilli jeotermal alan içinde kalıyorsa alan bazında MTA adına intibakı
yapılır. Ancak alan MTA adına tescilli değil ise alanı belirlenerek ilgili hak
sahibi adına alan bazında intibak ettirilir.
d) Belediye ve İl Özel İdarelerinin ortağı olduğu şirketlerin işlettiği
doğal çıkış ve/veya kuyular, doğal çıkış
ve/veya kuyu adı, koordinatı, sıcaklığı, debisi, akışkanın cinsi gibi bilgiler
belirtilerek ilgili şirket adına intibakı yapılır. İntibakı yapılan doğal çıkış
ve/veya kuyular, MTA adına tescilli
jeotermal alan içinde kalıyorsa MTA’nın ilgili İdareye gönderdiği MİGEM
tarafından verilmiş buluculuk tescil belgesindeki koordinatlar ile varsa
MTA’nın bildireceği bloke alan dikkate alınarak jeotermal alan bloke alanı ile
birlikte alan bazında MTA adına intibakı ettirilir. Ancak alan MTA adına
tescilli değil ise alanı belirlenerek ilgili şirket adına alan bazında
intibak ettirilir.
e) Kanunun yürürlük tarihinden önce MTA tarafından kamu veya özel tüzel
kişiler, belediye ve İl Özel İdare ile yapılan sözleşme ve protokollerle
verilen kuyu bazlı kullanım hakları, kuyu bazında hak sahibi adına intibak
ettirilerek MTA’nın sözleşme ve protokollerdeki hakları sicile işlenir. Bu
hakların bulunduğu jeotermal alan MTA’nın ilgili İdareye gönderdiği MİGEM
tarafından verilmiş buluculuk tescil belgesindeki koordinatlar ile varsa
MTA’nın bildireceği bloke alan dikkate alınarak jeotermal alan bloke alanı ile
birlikte alan bazında MTA adına intibakı yapılır.
f) 5177 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesine göre temdit talebinde bulunulmuş
ve süresi içinde proje verilerek MİGEM tarafından işletme imtiyazı uzatılmış
olan jeotermal kaynak, doğal mineralli su, ılıca, kaplıca ve içmece ile ilgili
haklar, işletme ruhsatlarındaki koordinatlar ve diğer ilgili bilgiler dikkate
alınarak hak sahibi adına intibak ettirilir.
g) Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından işletilen kaynak alanı, alan
koordinatları MTA tarafından belirlendikten sonra Elektrik Üretim Anonim
Şirketi adına, İdare tarafından intibak ettirilir.
(4) İdare tarafından intibakı yapılan haklara ait ruhsatlar MİGEM’ e
bildirilir.
(5) İdare, il sınırları içerisindeki intibakı yapılan Kanuna tabi ruhsatları,
hak sahibi, doğal çıkış, kuyu ve alan koordinatları, kaynağın cinsi, hakkın
süresi, ruhsat ve/veya talep alanı ile ilgili mülkiyet durumu ve diğer gerekli
tüm bilgi ve belgeleri MİGEM’ e bildirmek zorundadır.
(6) Kanunun yürürlük tarihinden önce MTA’nın yaptığı çalışmalarla belirlediği
ve MİGEM tarafından MTA adına tescili yapılarak buluculuk belgesi verilmiş
jeotermal alanlar ile iş programında yer alan ve projeler kapsamında, MTA
tarafından yapılmakta olan çalışmalarla müracaatların başlama tarihine kadar
geçen dönemde belirlenecek kaynak ve kaynak alanları için de MİGEM tarafından
MTA adına buluculuk tescil belgesi düzenlenir. MTA adına düzenlenen bu
buluculuk tescil belgeleri MTA tarafından İdareye bildirilir ve ilgili İdare
tarafından MTA’ya arama ruhsatı verilir. Verilen arama ruhsatı ile ilgili bilgi
ve belgeler en geç onbeş gün içinde İdare tarafından
MİGEM’ e bildirilir.
(7) İdare tarafından MTA’ya verilen ruhsat alanları içerisindeki kuyularla
birlikte MTA tarafından ihale edilir. MTA tarafından yapılan tüm arama,
araştırma ve geliştirme çalışmaları için yapılan masraflar düşüldükten sonra
geriye kalan miktar, MTA ile ilgili İdare arasında eşit olarak
paylaşılır.
(8) Ancak MTA adına tescilli olup arama ruhsatına bağlanan bu jeotermal
alanların içerisinde; gerçek veya tüzel kişiler adına kuyu veya kuyular bazında
Kanuna göre intibakı yapılmış hakların bulunması halinde bu jeotermal alanlar
MTA tarafından alan bazında ihale edilmez ve ilgili İl Özel İdaresine
bildirilir. Bu jeotermal alanlarda Kanunun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının
hükmü gereği idare payının yarısı her yıl Temmuz ayı sonuna kadar İdare
tarafından MTA’ ya ödenir.
(a) İhale edilmeyen bu jeotermal alanlarda,
1) Kuyu veya kuyular bazında Kanuna göre intibakı yapılmış birden fazla hak sahibinin
bulunması halinde bu sahalardaki haklara ilişkin faaliyetler bu hak sahipleri
tarafından münferiden veya müştereken
yapılabilir.
2) Gerçek veya tüzel kişilerin Kanuna göre intibaka bağlanmış faaliyet
haklarının bulunması halinde; MTA’ ya ait kuyu veya kuyular mevcut üretim
değerlerinde MTA tarafından ihale edilir.
3) Belediye, Özel İdare veya bunların ortaklığından oluşan tüzel kişiliklerin
Kanuna göre intibaka bağlanmış faaliyet haklarının bulunması halinde; MTA’ya ait
kuyu veya kuyular bunlara maliyet bedeli üzerinden devredilir.
(9) Kanunun yürürlük tarihinden önce MTA tarafından gerçek veya tüzel kişilere
sözleşme veya protokollerle alan bazında kullanım hakkı verilmiş jeotermal
alanlar için ilgili sözleşme veya protokol koşullarında ve süresince ilgili hak
sahibi adına işletme ruhsatı düzenlenir ve MTA’ nın
hakları sicile işlenir. Bu alanlarda ilgili hak sahibine kullanım hakkı
verilmemiş MTA’ya ait kuyu veya kuyuların bulunması halinde, bu kuyu veya kuyular,
MTA tarafından ihale edilir ve ihale sonucunda teklif edilen en yüksek bedel
üzerinden bu alanlarda faaliyet hakkına sahip gerçek veya tüzel kişilere
öncelik hakkı verilir.
Yürürlük
MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 29 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.