Yeni Sayfa 5
Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesine
Dair Yönetmelik
Yeni Sayfa 4
1 Temmuz 2007 PAZAR
Resmî Gazete
Sayı : 26569
YÖNETMELİK
Çevre ve Orman Bakanlığından:
ORMAN YOL A?I PLANLARININ DÜZENLENMESİNE
DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; bir orman topluluğunun entansif olarak işletilmesi
için ekim, dikim, bakım, kesim, hastalık ve zararlılarla mücadele, yangınlardan
korunma veya yangınları söndürme gibi çeşitli ormancılık hizmetlerinin
zamanında, yöntem ve tekniğine uygun olarak yapılabilmesi ve ormanların çok
yönlü fonksiyonel faydalarının hizmete sunulması için yapılacak orman yol ağı
planlarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, Devlet ormanları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine
ait özel ormanların yol ağı planlarının düzenlenmesini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 31/8/1956 tarihli 6831 sayılı Orman Kanununun
6 ncı maddesi ve 31/10/1985 tarihli ve 3234
sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında
Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çevre ve Orman
Bakanlığını,
b) Bölge Müdürlüğü: Orman Bölge
Müdürlüğünü,
c) Genel Müdürlük: Orman Genel
Müdürlüğünü,
ç) İşletme Müdürlüğü: Orman İşletme
Müdürlüğünü,
d) İşletme ?efliği: Orman İşletme
?efliğini,
e) Orman Yol Ağı Planı: Bir orman
topluluğundan elde edilecek her çeşit ürünü amaca uygun bir şekilde, sürekli
olarak taşımaya ve her çeşit ormancılık hizmetlerini yapmaya, ormanların çok
yönlü fonksiyonel faydalarının gerçekleştirilmesine elverişli dere yolları,
yamaç yolları ve bağlantı yolları gibi birbirine bağlı birçok ana ve tali
yolların genel projelerinden oluşan planı,
f) Plan: Orman yol ağı planını,
g) Teknik Elemanlar: Mühendis,
mimar, tekniker ve teknisyeni,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesinde
Bağlı Kalınacak İlkeler
Plan ünitesi
MADDE 5 –
(1) İşletme ?efliği sınırları dahilinde kalan alan veya bütün bir dere sistemini
içine alan su toplama havzası, bir plan ünitesidir.
(2) Orman yol ağı planı, ana ve tali
derelerden oluşan bir ana su toplama havzasını veya İşletme ?efliği alanını tam
olarak ulaşıma açacak şekilde düzenlenir.
(3) Düzenlenen çalışma ünitelerinin
birleştirilmesi ve koordinasyonuyla havza veya şeflik bazında Orman Yol Ağı
Planı meydana getirilir.
Taşıma yönünün tespiti
MADDE 6 –
(1) Her plan ünitesinde taşımanın yukarıdan aşağıya doğru yapılması esastır.
Ancak;
a) Devlet karayolu, demiryolu
istasyonu, pazar merkezleri ve fabrikaların bulunduğu yerler,
b) Bölmeden çıkarmanın mekanizasyon
ile yapılacağı sahalar,
dikkate alınarak taşıma yönü
değiştirilebilir.
Uygulanacak eğimler
MADDE 7 –
(1) Yol ağı içinde yer alan yollarda kara taşıtları ile iniş aşağı taşımanın
güvenli ve uygun olması için eğimler, prensip olarak normal eğim oranı olan % 9
u aşamaz. Ancak, bu normal eğim oranının korunmasından dolayı çok yüksek
maliyetlere sebep olan zor arazi şartları ve teknik zorunluluklar karşısında
ender olarak ve kısa mesafelerle sınırlı kalmak şartıyla eğimler % 12 ye kadar
çıkarılabilir.
(2) Taşıma yönünde prensip olarak
aksi eğimlere izin verilmez. Ancak;
a) Komşu nakliyat havzaları arasında
taşıma bakımından bağlantı zorunluluğu,
b) Büyük arazi zorlukları,
c) Yolun temas etmesi zorunlu
noktalar,
ç) Sahipli arazi,
bulunması hallerinde, en fazla 1000
metre içinde kalmak şartıyla % 9, daha uzun mesafeler için ise % 7 aksi eğime
izin verilebilir.
(3) Yol güzergâhının tayininde yol
boyunca çok zorlayıcı sebepler olmadıkça % 0 ve % 1 eğimler kullanılamaz.
Uygulanacak asgari lase ve kurp
yarıçapları
MADDE 8 –
(1) Yol güzergâhlarının tespitinde yapımı zorunlu bulunan laseler olabildiğince
yamacın yayvan bir yerine denk getirilir.
(2) Kurp ve laseler için asgari
yarıçap; yol ekseninden, r = 10-12 metre, uygun olmayan durumlarda da yol
genişliği % 80-100 oranında artırılarak r = 8,0 metreye kadar düşürülebilir.
Yol güzergâhlarının tespiti ve yol
yoğunluğu
MADDE 9 –
(1) Plan ünitesinde, yol güzergâhlarının ve yol yoğunluğunun belirlenmesinde
aşağıdaki ilkelere uyulur:
a) Planlanacak yolların tespitinde,
ormanların çok yönlü fonksiyonel faydalarını en yüksek seviyede hizmete sunacak,
orman içi ve bitişiği alanlarda yaşayan insanların kalkınmasına ve yaşantısına
katkı sağlayacak, orman alanı kaybını en aza indirecek, sürekli ve güvenli
ulaşıma açık kalacak, yapım ve bakım maliyeti en düşük, çevre zararı en az olan
yolun planlanması temel ilkedir.
b) Planlanacak yolların tespitinde,
olabildiğince kayalık, bataklık, kokurdanlık, heyelanlı sahalar ile orman
tahribatına, iskân sahalarına, tarım alanları ve özel mülklerin zarar görmesine
sebebiyet verecek güzergâhlardan kaçınılır.
c) Çok zorunlu sebepler olmadıkça,
birbirine paralel ve çok yakın yol planlaması yapılamaz, aynı yöne giden, orman
yolu, köy, mezra, yayla, maden yolu gibi yollar birleştirilir, orman alanı kaybı
en aza indirilir.
ç) Ülke sınırları ve askeri
alanların çevresinde yapılacak plan ve uygulamalarında ilgili komutanlığın
görüşü alınır.
d) Yol güzergâhı planlamasında,
milli ve kültürel varlıkların, endemik türlerin, doğal gen kaynaklarının ve
temiz su kaynaklarının korunması sağlanır.
e) Ormanlık alanlarda planlanan
yolların toplam alanı, ormanlık alanın yüzde birinden fazla olamaz.
(2) Ancak, arazinin çok engebeli ve
yüksek eğimli olmasından dolayı yol eğimlerinin azami sınırlar içerisinde
kalması için yol yoğunluğunu arttırması halinde, açık alanlar ile yükleme,
boşaltmanın yapılamadığı otoyol ve çift şeritli yollar, yol yoğunluğu hesabında
dikkate alınmaz.
(3) Yol yoğunluğu hesabında dikkate
alınacak yol alanı, hendek ve platform genişliği toplamının yol uzunluğu ile
çarpımıdır.
Planların düzenlenmesine ilişkin
diğer hususlar
MADDE 10 –
(1) Plan düzenlenmesinde göz önünde bulundurulacak diğer hususlar:
a) Havzalar arası bağlantı, en uygun
boyun noktası veya yerden sağlanır.
b) Yangına hassas mıntıkalarda
yangın emniyet yollarının yol ağına bağlantısı sağlanır.
c) Yol ağı planlarının
düzenlenmesinde en az orman alanı kaybı esas alınır.
ç) Erozyon kontrolü sahalarında yol
yoğunluğu en az seviyede tutulur, ağaçlandırma sahalarında planlanacak yolların,
orman yolu veya yangın emniyet yolu niteliğinde olmasına çalışılır.
d) Yamaç eğiminin % 75’in üzerinde
olduğu arazilerde veya som kayalık alanlarda taşıma hizmetleri için öncelikle
mekanizasyon sistemlerinin uygunluğu araştırılır, bulunamazsa yol planlaması
yapılır.
e) Orman yol ağı planlarının
düzenlenmesi ve uygulamasında; 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu, 19/10/1989 tarihli ve 383 sayılı Özel Çevre Koruma
Kurumu Başkanlığının Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname, 9/8/1983 tarihli
ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 29/6/2006 tarihli ve 5531 sayılı Orman
Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği
Hakkında Kanun hükümlerine uyulur.
f) Milli Park ve piknik mesire
yerlerinde planlanacak yol ağının tespitinde; bu yönetmelikteki genel kıstaslara
bağlı kalınmaksızın bu yerlerin kuruluş amacı, özellikleri, çevre ve tabiat
varlıklarının korunması göz önünde tutularak, kullanma ve gelişme planlarının
gerçekleşmesini sağlayacak ve orman alanı kaybını en az seviyede tutacak
planlama yapılır.
g) Muhafaza ormanı veya muhafaza
karakterli ormanlarda yol planlanmasının zorunlu olması halinde yol yoğunluğu ve
standartları olabildiğince en alt seviyede tutulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesi
Orman yol ağı planlarını
düzenlenmesi yetkisi
MADDE 11 –
(1) Orman yol ağı planları Bölge Müdürlüğünce düzenlenir veya Bölge
Müdürlüğünden izin alınmak şartıyla İşletme Müdürlüğünce yaptırılır.
(2) Gerçek ve özel hukuk tüzel
kişiliklerine ait ormanların planlanması, sahipleri tarafından serbest orman
mühendislerine yaptırılır.
Mevcut yollardan yararlanma
MADDE 12 –
(1) Orman yol ağı planlarının düzenlenmesinde, daha önce yapılan yollar, orman
yolları standartları ve konumları itibariyle incelenir;
a) Yol ağı planının düzenlenmesinden
önce ormanda yapılmış olan yolların bu plan içinde kullanmaya, ormancılık
hizmetlerinin yapılmasına elverişli olup olmadığı; yer, güzergâh, eğim,
genişlik, kurp ve laseler bakımından incelenir. Bu yollardan yerleri,
güzergâhları ve eğimleri bakımından bu yönetmeliğin 7 ve 8 inci maddelerinde
belirtilen ilkelere uygun olanlar 1/25.000 ölçekli paftalara işlenir. Büyük
onarımla dahi, ıslahı mümkün olmayanlar ise tamamıyla terk edilerek planlama
dışında bırakılır.
b) Diğer kuruluşlarca ileride
yapılması planlanmış bulunan yollar da dikkate alınır.
Arazi incelemelerinin paftalara
işlenmesi
MADDE 13 –
(1) Planlanması yapılacak ünitede; amenajman planları, ağaçlandırma projeleri,
varsa hava fotoğrafları, yeni paftalar ve kadastro haritalarından da
faydalanılarak arazi gezilir ve ünitenin mülkiyet durumu, topografik yapısından
kayalık, bataklık, kokurdanlık, heyelanlı sahalar, ağaçlandırılması mümkün
olmayan sahalar ve bunun gibi yerler, baraj yerleri ve kodları, orman hududu ve
açıklık sahalar ile mevcut ve planlanan tesisler belirlenerek 1/25.000 ölçekli
paftalara işlenir.
Harita üzerinde çalışma
MADDE 14 –
(1) Harita üzerinde aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a) Her plan ünitesinde yol
güzergâhları ve yol yoğunluğu bu yönetmeliğin 9 ve 10 uncu maddelerine göre
belirlenir.
b) Orman yol ağı planları 1/25.000
ölçekli ve tesviye eğrili paftalar üzerinde düzenlenir.
c) Orman yol ağı planlarının
yapımında bağlı kalınacak ilkelere göre, haritalar üzerinde ana ve tali dere
yolları ile yamaç yollarının güzergâhları geçirilir.
ç) Belirlenen güzergâhlar boyunca,
aşağıdaki zorunlu noktalar işaretlenir.
1) Yolun baş noktası,
2) Menfez ve köprü yerleri,
3) İstif ve depo yapmaya elverişli
yerler,
4) Kavşak noktaları,
5) Hava irtibatı için en uygun boyun
noktası,
6) Ormancılık hizmetleri yönünden
temas etmesi gerekli diğer noktalar,
7) Yolun son noktası,
8) Üst yapı malzemesi almaya
elverişli alan veya ocaklar,
9) Yangınlarda arazözlerin su
alabileceği akarsu, göl veya göletler.
d) Ortalama eğim hesabı; birbirini
takip eden iki ölçüm noktası arasında uygulanması gereken ortalama eğim (%P) bu
noktalar arasındaki kod farkı (H) ve yatay mesafe (L) yardımı ile aşağıdaki
formülle hesaplanır.
%P = Hxl00
L
Hesap edilen eğimle, harita üzerinde
güzergâhının sıfır hattı aranır, bunun için tesviye eğrileri arasındaki
yükseklik farkı (h) uygulanacak eğim oranı (%P) ve haritanın ölçeğinden
(1/25.000) pergel açıklığı (X) aşağıdaki formülle bulunur.
X=h 100 1
P 25000
Yayvan ve çok girintili çıkıntılı
arazide pergel açıklığı yarılanarak, gerektiğinde üçe veya dörde bölünerek
birbirini takip eden iki tesviye eğrisi arasında diğer ara noktalarda
enterpolasyon yöntemi ile işaretlenir.
Güzergâh seçimi
MADDE 15 –
(1) Her plan ünitesi için alternatif güzergahlar belirlenir. Bunlardan ormanı en
ekonomik şekilde işletmeye açacak, yapımı ekonomik ve diğer ormancılık
hizmetlerine de yararlı olacak güzergâhlar seçilir.
Arazide çalışma
MADDE 16 –
(1) Taslak planda gösterilen planlanacak dere ve yamaç yol güzergâhları, arazide
eğimölçer ve GPS ile kontrol edilerek, en fazla 150 metre aralıklarla civar
ağaçlara ve sabit kayalara işaretlenir.
(2) Yamaç yolu güzergâhlarında,
haritada görünmeyen ve yol inşaatı bakımından önemli olan arazi zorlukları veya
haritanın sağlıklı olmaması gibi çeşitli nedenlerle yapılması zorunlu olacak
düzeltmeler tespit edilerek en uygun durum belirlenir.
Görüş alınması
MADDE 17 –
(1) Planlar hazırlanırken mahalli İşletme Müdürü ve İşletme ?efinin görüşleri
alınır ve durum bir protokolle tespit edilir.
Yol güzergahının haritaya işlenmesi
MADDE 18 –
(1) Son şeklini alan orman yol ağı planında yol güzergahlarına ait eğimler, eğim
yönleri, eğim değişme noktaları, taşıma yönü harita üzerinde gösterilir.
Çalışmaların kontrolü
MADDE 19 –
(1) 1/25.000 ölçekli paftalar üzerinde arazi ve büro çalışmaları yapılarak elde
edilen taslak halindeki orman yol ağı planlarının kontrolü, taşrada Kontrol
Teşkilatı ve yetkililerince, Orman Genel Müdürlüğünde ise merkez ve taşra ilgili
teknik elemanı veya yüklenici orman mühendisi ile birlikte yapılır.
Yollara kod numarası verilmesi
MADDE 20 –
(1) Orman Genel Müdürlüğünce yapılan kontrolden sonra mevcut ve plana alınan
yollarda değişiklik olursa, yeniden düzenleme yapılır; yolların baş ve son
noktaları isimlendirilerek bunlara sırası ile numara verilir. Numaralama, her
işletmede 1 numaradan başlayarak sıra ile devam eder. Bir şeflikten diğer bir
şefliğe geçişte ileride plana alınacak yollar için yeterli miktarda yedek numara
ayrılır.
Yol inşaatı önceliği
MADDE 21 –
(1) Amenajman ve silvikültür planları, ağaçlandırma projeleri esasları dahilinde
inceleme yapılır; mahalli İşletme ?efi ve İşletme Müdürünün kararları
doğrultusunda ilk olarak yapılacak yollar, sonra yapılacak yollar ve en son
yapılacak yollar olmak üzere üç grup halinde yol inşaatı, zaman düzeni tayin ve
tespit olunur.
Taslak planın ön onayı
MADDE 22 –
(1) 1/25.000 ölçekli paftalar üzerinde; arazi ve büro çalışmaları tamamlanan,
sarp arazide 100 metrede bir, diğer arazide ise 50 metrede bir tesviye eğrileri,
sulu ve kuru dereler, sırtlar, köy, mevki isimleri, depo yerleri, mevcut ve
planlanan yollar, Devlet ve il yolları cetveli, orman durumu, yol yoğunluk
cetveli, yol planı ve yapım programı cetveli ve özel işaret listesi, görüşü
alınanlar, hazırlayanlar, tasdik ve onaylayanları belirten cetvel haritacılıkta
kullanılan özgün kağıtlara özel işaretlerine ve standartlarına uygun olarak
çizilir ve teknik raporu düzenlenir. Taşra kuruluşunda ve Orman Genel
Müdürlüğü’nde, hazırlayan orman mühendisi ile birlikte incelendikten, hata veya
eksikler giderildikten sonra ön onay verilir. Üzerinde çalışılan 1/25.000
ölçekli bu özgün baskı çıktısı haritalar hazırlandığı şekilde ve bezlenerek
korunur.
Teknik raporun hazırlanması
MADDE 23 –
(1) Teknik rapor; ormanın durumu, mevcut yollar, planlaştırılan yol ağı, varsa
etüt edilen varyantlar, inşaat masraflarının hesabı ve inşaat süresi, ulaşım
hizmetlerini etkileyen faktörler ve çözüm önerileri, yol ağının tadili ile
ormanın işletmeye açılması dışında elde edilecek imar, bakım, koruma, orman
zararlılarıyla mücadele ve diğer ormancılık hizmetlerine yönelik faydalar
hakkında düşünceleri içerir.
(2) Ayrıca; içindekiler, genel
hususlar, mevcut yol ağı, projesi kabul edilen yol ağı, ekonomik hususlar ve yol
ağının genel faydaları, ekleri ve son söz, ana bölümleri kapsar.
Planların şekli
MADDE 24 –
(1) Hazırlanan plan haritasından 6 nüsha teksir edilir. Özel renklere boyanır ve
5 nüshası teknik rapor ciltlerinin cebine sığacak boyutta kesilerek bezlenir. 6
ncı nüshası camlanıp İşletme ?efi odasına asılır.
(2) Plan haritası ve teknik rapordan
meydana gelen planlar 20x30 cm ebadında ciltlenir. Ciltli planların bir adedi
İşletme ?efliğine, bir adedi İşletme Müdürlüğüne, iki adedi Orman Bölge
Müdürlüğüne, bir adedi Orman Genel Müdürlüğüne teslim edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Orman Yol Ağı Planlarının Onaylanması
Uygulanması ve Tadili
Planların onayı
MADDE 25 –
(1) Bu ilkelere göre hazırlanan plan; İşletme Müdürlüğünün kontrolü, Bölge
Müdürlüğünün onayı ve Genel Müdürlüğün Olur’u alındıktan sonra uygulanır.
Plan tadilatı
MADDE 26 –
(1) Olur’u alınmış yol ağı planları üzerinde mahalli teşkilatça değişiklik
yapılamaz.
(2) Olur’u alınmış planların
tadilinin zorunlu olması halinde veya hiç planı olmayan alanlarda, tadilat
planı; Bölge Müdürlüğünce görevlendirilecek teknik elemanın başkanlığında ilgili
İşletme ?efi ile birlikte hazırlanır; İşletme Müdürlüğünün kontrolü, Bölge
Müdürlüğünün onayı ve Genel Müdürlüğün Olur’undan sonra uygulanır.
Plana uygun çalışma zorunluluğu
MADDE 27 –
(1) Orman yol ağı planları tamamlanmış ormanlarda bu planlarda yer alan yolların
dışında hiçbir yolun etüdü, aplikasyonu ve inşaatı yapılamaz.
Düzenleme yetkisi
MADDE 28 –
(1) Bu Yönetmeliğin uygulaması ile ilgili çalışmaların detaylarını içeren
düzenleme Genel Müdürlükçe hazırlanır.
Uygulamaların planlara işlenmesi
MADDE 29 –
(1) Her yıl inşa edilen yollar orman yol ağı planı haritasına özel işareti ile
işlenir.
BE?İNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 30 –
(1) 12/9/1980 tarihli ve 17103 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
konulan Orman Yol ?ebeke Planlarının Düzenlenmesine Ait Yönetmelik yürürlükten
kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 31 –
(1) Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 32 –
(1) Bu yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.