Yeni Sayfa 3
İmar
Plânlarına Karşı Dava Açma Süreleri Nasıl Hesaplanır.
Yeni Sayfa 2
İMAR PLANLARINA KAR?I DAVA AÇMA SÜRESİ
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "dava açma
süresi" başlıklı 7.maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre
gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu;
ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen
günden itibaren başlayacağı; yine aynı yasanın "üst makamlara başvurma" başlıklı
11.maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin
kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst
makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi
içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma
süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş
sayılacağı kurala bağlanmıştır.
Özel kanun olan 3194 sayılı İmar Kanununun, "Planların
Hazırlanması Ve Yürürlüğe Konulması" başlıklı 8.maddesinin (b) bendinde ise,
"imar planları; nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana gelir.
Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak,
belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili
belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe
girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tesbit edilen
ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde
planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen
itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde incelenerek kesin karara
bağlar" kuralı yer almaktadır.
Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar
planlarına karşı,2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında başvuru için, özel
bir kanun olan 3194 sayılı Yasanın 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi
getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir
aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında başvuruda
bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son
ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin
reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi
içinde veya son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap
verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihini izleyen günden
itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği sonucuna
varılmaktadır.[1]
3194 sayılı İmar Kanununun planların hazırlanması ve
yürürlüğe konulmasını düzenleyen 8.maddesinde, imar planlarının belediye
meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği, bu planların onay tarihinden itibaren
belediye başkanlığınca tesbit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan
edileceği, bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebileceği, belediye
başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazları ve planları belediye
meclisinin onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlayacağı hükmü
getirilmiştir.
[2]
Bu durumda davacının ilan süresi içerisinde yapmış
olduğu itiraz üzerine son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde
cevap verilmeyerek istek reddedilmiş sayıldığından, bu tarihi izleyen 60 günlük
dava açma süresi geçirildikten sonra açılan davada süreaşımı bulunmaktadır. Bu
nedenle idare mahkemesince davanın esasının incelenerek dava konusu işlemin
iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
[3]
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun dava açma
süresini düzenleyen 7.maddesinin 4.fıkrasında "ilanı gereken düzenleyici
işlemler de dava süresi ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu
işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem
yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal
edilmemiş olması ve bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz" hükmü
yer almaktadır.
[4]
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun
9.maddesinde çözümlenmesi idare mahkemelerinin görevine girdiği halde adli veya
askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde
bu husustaki kararların ve bunlara karşı kanun yolları varsa süresi içinde olmak
koşuluyla bu yollara başvurulması üzerine verilen kararların tebliğ tarihini
izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabileceği
kurala bağlanmıştır.
Değinilen yasa maddesinde, görevli olmayan adli yargı
mercilerine açılan davaların görev noktasından reddi halinde görevli idari yargı
merciine dava açılabilmesi için öngörülen 30 günlük sürenin başlangıcı adli
yargı kararının tebliğ tarihi olarak belirtilmiş, bunun dışında ilgilinin
görevsizlik kararını başka suretle öğrenmesi hususu maddede yer almamıştır.
Öte yandan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun
92.maddesinde "karar tahrir ve imza olunduktan sonra suretleri bir hafta içinde
başkatip tarafından iki taraftan herbirine makbuz mukabilinde verilir"
393.maddesinde de "müddetler ilamın iki taraftan her birine verildiği tarihten
başlar" hükmü yer almaktadır.
[5]
Örneğin, 3.6.1998-3.7.1998 günleri arasında askıda
kalan planlara karşı askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 günlük
yasal idari dava açma süresi içinde ... günlü dilekçe ile itirazda bulunulduğu
ve 60 günlük süre içinde itirazın reddedildiğinin ... gününde davacıya
bildirilmesi üzerine, kaldığı yerden işlemeye başlayan 60 günlük yasal idari
dava açma süresi içinde ... gününde davanın açılması halinde davada süre aşımı
bulunmamaktadır.
İmar planlarına karşı dava açma sürelerine genel bir
bakış yaptığımızda aşağıda belirtilen şekillerde iptal dacvası dava açılabilir.
Öncelikle askı süresi tamalanmadan imar planlarına
karşı iptal davası açılması mümkün değildir.Çünkü, imar plarları, askı süresi
tamamlanmadığı sürece henüz kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem niteliğine
dönüşmemektedir.
Askıya çıkarılmayan imar planlarına dava açma süresi
nasıl hesaplanacaktır. Kısaca özetlemek gerekirse, askıya çıkarılmayan imar
planları kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem niteliğnide olmadığından bu
planlara karşı iptal davası açılması da mümkün değildir. İmar planlarının askıya
çıkarlamadan uygulamaya konulması halinde ise tek tek uygulama işlemlerine karı
süresi içinde iptal davası açılması gerekir.
1- Askı süresi içinde imar planına itiraz edilir. Son
ilan gününden itiaren cevap verilmezse istek (itiraz) ret deilmiş sayılır. Bu
tarihten itibaren 60 gün içinde dava açılır. Artık burada ikinci altmış gün
içinde tekrar 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi uyarınca yeniden bir başvuru
yapılması mümkün değildir.
Eğer bu itiraz son ilan gününden itibaren 60 gün içinde
ret edilmiş ise bu tarihten itibaren (tebliğ tarihinden itibaren) 60 gün içinde
dava acılır. Son ilan gününden itibaren 60 gün içinde itiraz ret edilmesine
rağmen örneğin atı ay sonra tebliğ edilmişse altı aydansonraki altmıyş gün
içinde açılacak dava süre aşımı nedeniyle ret edilecektir. Bu halde daha ilk 60
günün dolduğu tarihüten itibaren birinci kısma göre sanki istem reddedilmiyş
gibi davanın açılması gerekir. Ya da ilk atmış gün içinde ret işlemi tesis
edildiğine muttali olunmuş ise muttali olduktanszonraki altmış gün içinde iptal
davası açılabilir.
2- Askı süresinin bitim (son günü9 tarihinden itibare
60 gün içinde iptal davası açılabilir.
3- İmar planına yukarıda belirtilen sürelerde dava
açılmaması halinde imar planının uygulama işlemleri olan inşaat ruhsatı, imar
durumu, parselasyon, terk, izaleyi şuyu, kamulaştırmagibi işlemlere süresi
içinde dava açılırken dayanak olan imar planına (ve üst planlar dahi)karşı da
iptal davası açılabilir.
4- İlk üç bentte sayılan hususların dışında imar planı
yürrülükte iken imar planının değiştirilmesi yönünde yapılan başvurunun
reddedilmesi halinde ret işlemi ile birlikte yürürlükteki imar planının iptali
için açılan dava süresinde olmaktadır.
5- Bu sayılanların dışında imar planının yeni öğrendim
düşüncesinden hareketle imar planına karşı açılan iptal davaları süre aşımı
yoönünden ret edilmektedir.