Yeni Sayfa 8
DAVACININ
KAMU BANKASI (ZİRAAT) OLMASI VE PARA CEZASINA KONU YAPININ DA BANKAYA AİT HİZMET
BİNASI (PERSONELİN İKAMETİNE TESİS ETTİ?İ LOJMAN) OLARAK İN?A EDİLMİ? OLMASI
KAR?ISINDA DAVACI BANKANIN GAYRİMENKUL RANTI SA?LAMAYA YÖNELİK İ?LEM YAPAN YAPI
SAHİBİ YERİNE KONULARAK ÜST LİMİTTEN PARA CEZASI TAKDİR EDİLMESİNDE HUKUKA
UYARLIK BULUNMADI?I HK.
Yeni Sayfa 7
Dairesi
Karar Yılı
Karar No
Esas Yılı
Esas No
Karar
Tarihi
ALTINCI
DAİRE
2006
984
2005
6379
10/03/2006
KARAR METNİ
DAVACININ
KAMU BANKASI (ZİRAAT) OLMASI VE PARA CEZASINA KONU YAPININ DA BANKAYA AİT HİZMET
BİNASI (PERSONELİN İKAMETİNE TESİS ETTİ?İ LOJMAN) OLARAK İN?A EDİLMİ? OLMASI
KAR?ISINDA DAVACI BANKANIN GAYRİMENKUL RANTI SA?LAMAYA YÖNELİK İ?LEM YAPAN YAPI
SAHİBİ YERİNE KONULARAK ÜST LİMİTTEN PARA CEZASI TAKDİR EDİLMESİNDE HUKUKA
UYARLIK BULUNMADI?I HK.<
Temyiz İsteminde Bulunan: T.C. Ziraat Bankası A.?. Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. ?
Karşı Taraf : Beypazarı
Belediye
Başkanlığı-ANKARA
Vekili : Av. ?
İstemin Özeti : Ankara 11. İdare Mahkemesinin 25.02.2005 günlü, E:2003/1548
K:2005/260 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek
bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi G.Filiz Ercan Aslantaş'ın Düşüncesi: Temyiz isteminin
reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Ahmet Arslan'ın Düşüncesi: Dava, 3194 sayılı İmar Kanununun 42.
maddesi uyarınca 23.000.000.000.lira para cezası verilmesine ilşkin 2.4.2001
günlü,13292 sayılı encümen kararının iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinde,para cezasının
alt
ve üst sınırı belirlenmiş olup,uygulamada idarenin
alt
sınırı aşan ceza hakkında takdir yetkisini kullanırken nelerin cezayı
ağırlaştırıcı neden sayılacağını keyfi uygulamalara neden olmamak için imar
hukukuna uygun geçerli sebeplerle ve objektif ölçülerle belirlenmesi zorunludur.
Buna göre,ruhsat almadan yapı yapan davacıya 3194 sayılı Kanunun 42.maddesi
uyarınca para cezası verilmesi gerekmekte ise de; her işlemde kişiye ve olaya
özgü farklı miktar belirlemelerinin yapılmaması ve uygulamalarda eşitliğin
sağlanmasını temin etmek amacıyla,bu madde hükmünü uygulayacak idarelerin
ruhsatsız veya imar mevzuatına aykırılığını tespit ettikleri yapının
seviyesi,büyüklüğü,sınıfı,kullanım durumu,kullanım amacı vb.gibi kriterlere göre
yetkili organların kararı ile
alt
ve üst limitler arasında önceden yapılacak genel nitelikli düzenleme ile
getirilecek esaslar çerçevesinde kişiye özgü imar para cezası belirlenmesi
kanunun amacına ve uygulamasına daha uygun düşecektir.
Bu durumda,davacıya
alt
limitin üzerinde para cezası verilmesinin objektif ölçülere dayandırılmadığı
anlaşıldığından,dava konusu encümen kararlarıyla
alt
limitin üzerinde para cezası verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun
olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Ankara, Beypazarı, ? Caddesi, ? ada, ? parsel sayılı taşınmaz üzerindeki
davacı bankaya ait hizmet binasında imar planına aykırı olarak yola çekme
mesafesinin kısaltılması nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi
uyarınca 23.000.000.000 TL. para cezası verilmesine ilişkin 02.04.2001 günlü,
13292 sayılı
belediye
encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince davacı bankaya
ait hizmet binasının Beypazarı ilçesinin en gözde yerinde ve çarşı merkezine
yapıldığı, ruhsata aykırı olarak inşaa edilen 1, 2, ve 3. katlarda davacının çok
büyük ölçüde rant elde ettiği, bu mevkiide zabıt tarihi itibariyle arsa
metrekare birim fiyatları da dikkate alındığında dava konusu para cezasına
ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar
verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
İdarelerin, yasanın
alt
ve üst sınırlarını belirlediği bir alanda takdir yetkilerini kullanırken asgari
haddin üzerinde bir karar verilmesi durumunda bu kararın nedenlerini de
belirtmeleri gerekir. İdare kararında yaptığı işlemin nedenini göstermiyorsa,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20. maddesi uyarınca gerekçeyi ve
delillerini yargıya sunmak zorundadır.
3194 sayılı Yasanın 42.maddesi uyarınca verilecek para cezalarında da idareye
Yasanın belirlediği
alt
ve üst sınırlar içerisinde ceza tayini olanağı tanınmıştır.
3194 sayılı Yasanın 42. maddesinde belirtilen para cezasının miktarının
alt
sınırının üzerinde takdir edilebilmesi için, idarenin mahallinde yapılacak
tespitle, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı hususların nelerden oluştuğunu ve
niteliğini saptaması önemlidir.
Alt
sınırın üzerinde para cezası belirlenmesi durumunda, takdir yetkisinin hangi
ölçütler çerçevesinde kullanıldığının, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı hususların
nelerden oluştuğunun ve niteliğinin de belirtilmesi suretiyle idarece
açıklanması ve yasada yazılı
alt
sınırın üzerindeki miktarda para cezası verilmesinin gerekçelerinin objektif
ölçütlere uygun biçimde ortaya konulması zorunludur.
Belediye
encümeni kararında ya da davalı idarenin savunma dilekçesinde gerekçenin
gösterilmemesi durumunda ise, mahkemece, kanunda yazılı
alt
sınırın üzerinde para cezası miktarının belirlenmesinin nedenlerinin
araştırılması ve
alt
sınırın üzerinde para cezası miktarının belirlenmesine yönelik olarak idarece
gösterilecek gerekçelerin incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemde ve davalı idarenin savunmasında,
kanunda belirtilen
alt
sınırın üzerinde para cezası miktarı belirlenmesinin objektif ölçütlerinin
ortaya konulmadığı, her ne kadar idare Mahkemesince uyuşmazlık konusu para
cezasının hangi kriterler esas alınarak verildiği ve buna ait bilgi ve
belgelerin istenilmesi yolundaki ara kararına cevaben davalı idarece verilen
davacı bankaya ait hizmet binasının ilçenin en gözde yerinde ve çarşı merkezinde
bulunduğundan bahisle binanın tamamından elde edilecek rant miktarının ve arsa
birim fiyatları dikkate alınarak para cezasının kanunda belirtilen üst limitten
verildiğinin belirtilmesi üzerine Mahkemece bu gerekçe dikkate alınarak davanın
reddine karar verilmiş ise de davacının bir kamu bankası olması ve para cezasına
konu yapının da bankaya ait hizmet binası (personelin ikametine tesis ettiği
lojman) olarak inşaa edilmiş olması karşısında davacı bankanın gayrimenkul rantı
sağlamaya yönelik işlem yapan yapı sahibi yerine konularak üst limitten para
cezası takdir edilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinde
belirtilen alt
sınırın üzerinde para cezası verilmesine yönelik olarak idarece gösterilen ve
objektif ölçütlere uygun biçimde ortaya konulamayan gerekçeler dikkate alınarak
davanın reddine karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Ankara 11. İdare Mahkemesinin 25.02.2005 günlü,
E:2003/,1548 K:2005/260 sayılı kararının bozulmasına, 22,90 YTL. karar harcının
temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine
10.03.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:113)
B?/Aİ