Yeni Sayfa 20
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre, ruhsat alınmadan veya
ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı
sahibine verilecek para cezasının belediye ve mücavir alan sınırları dışında en
büyük mülki amir tarafından verilmesi gerekmektedir. Dava konusu para cezasına
ilişkin işlemin ise en büyük mülki amir olan Vali adına Vali Yardımcısı Nevzat
Sinan tarafından tesis edildiği görülmektedir. Anılan maddede para cezasını
verecek makamın en büyük mülki amir olarak belirlenmiş olması karşısında dava
konusu para cezasının Afyonkarahisar Valisinin görevde olduğu dönemde Vali
Yardımcısı tarafından verilmesinde yasaya uyarlık bulunmadığı sonucuna
varılmıştır.
Yeni Sayfa 19
T.C.
AFYONKARAHİSAR
İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2004/597
KARAR NO : 2005/205
DAVACI :Ahmet
ÖNDER (İbrahim Oğlu, 1961 Doğumlu)
Karlık Köyü-?uhut/AFYONKARAHİSAR
DAVALI :Afyonkarahisar
Valiliği-AFYONKARAHİSAR
DAVANIN
ÖZETİ :Afyonkarahisar İli ?uhut İlçesi Karlık
Köyü Harmanaltı Mevkiinde davacıya ait kaçak konut inşaatının 3194 sayılı İmar
Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca mühürlenmesine ve aynı Kanun’un 42. maddesi
uyarınca 1.747.223.503 TL idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin;
inşaatın konut amaçlı olduğu ve 3194 sayılı Yasanın 27. maddesi ile Plansız
Alanlar Yönetmeliğinin 57. maddeleri uyarınca yapı ruhsatına tabi olmayıp
muhtarlık izni ile yapılabilecek yapı niteliğinde bulunduğu, inşaata 1998
yılında başlanılıp 2004 yılında tamamlandığı, inşaattan muhtarlığın bilgisinin
bulunduğu iddialarıyla iptali istemidir.
SAVUNMANIN ÖZETİ
:Dava konusu inşaatın herhangi bir makamdan izin alınmadan
yapımına başlanıldığı, imar mevzuatına aykırı yapılar hakkında 3194 sayılı
Yasanın 32 ve 42. maddelerinin tatbik edildiği, dolayısıyla 3194 sayılı İmar
Kanunu ve Plansız Alanlar Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tesis edilen
işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği
savunulmuştur.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm
veren Afyonkarahisar İdare Mahkemesince dava dosyası incelenerek işin gereği
görüşüldü:
Dava,
Afyonkarahisar İli ?uhut İlçesi Karlık Köyü Harmanaltı Mevkiinde davacıya ait
kaçak konut inşaatının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca
mühürlenmesine ve aynı Kanun’un 42. maddesi uyarınca 1.747.223.503 TL idari para
cezası verilmesine ilişkin işlemlerin; inşaatın konut amaçlı olduğu ve 3194
sayılı Yasanın 27. maddesi ile Plansız Alanlar Yönetmeliğinin 57. maddeleri
uyarınca yapı ruhsatına tabi olmayıp muhtarlık izni ile yapılabilecek yapı
niteliğinde bulunduğu, inşaata 1998 yılında başlanılıp 2004 yılında
tamamlandığı, inşaattan muhtarlığın bilgisinin bulunduğu iddialarıyla iptali
istemiyle açılmıştır.
3194
sayılı İmar Kanunu’nun 20. maddesinde, yapının, kuruluş veya kişilerce
kendilerine ait tapusu bulunan arazi veya parsellerde, kendisine ait tapusu
bulunmamakla beraber, kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya
irtifak hakkı tesis belgeleri ile imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine
uygun olarak yapılabileceği; 27. maddesinde belediyece ve mücavir alanlar
dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları
ve civarında mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı
yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmayacağı, ancak yapının fen ve sağlık
kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerektiği hükme
bağlanmıştır.
T.C.
AFYONKARAHİSAR
İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2004/597
KARAR NO : 2005/205
Aynı
Kanunun 32. maddesinde, “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan
yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve
eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni
mesulce tespiti ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali
olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit
edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil
zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu
tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay
içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak,
belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan
yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu
ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür belediye veya valilikçe
kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir” hükmüne yer verilmiş olup, 42.
maddesinde de, ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına
aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine 500.000 TL’den
25.000.000 TL’ye kadar para cezası verileceği, bu cezanın ilgilisine göre
doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülki amir tarafından verileceği
kuralı getirilmiştir.
Anılan
para cezası tutarı, 4421 sayılı Yasa ile 1999 yılı itibariyle üçyüzdoksan üç
misline çıkarılmış ve bu tarihten sonra her takvim yılı başından geçerli olmak
üzere o yıl için 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer
298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında
artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Plansız
Alanlar Yönetmeliğinin 40. maddesinde, muhtarlık izninin köy ihtiyar heyetince
verileceği; 52. maddesinde, köy ve mezraların yerleşik alanlarında 2 kat (6.50)
m’den fazla katlı bina yapılamayacağı, meyilden dolayı birden fazla kat
kazanılamayacağı, değişik 57’nci maddesinde, köy ve mezraların yerleşik
alanlarında ve civarında sadece köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli
oturanlarca yapılacak konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile müştemilat
binalarının yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi olmadığı, ancak, yapı
projelerinin fen ve sağlık kuralların uygun olduğuna dair valilik görüşü
alınmasından sonra muhtarlıkça izin verilmesi ve bu izne uygun olarak yapının
yapılmasının şart olduğu, inşa edilen yapının fen ve sağlık kurallarına
uygunluğunun İmar Kanunu’nun 30. maddesine göre valiliklerce belirleneceği; 58.
maddesinde, 57’nci maddede sayılanlar dışında kalan yapılar ile köy nüfusuna
kayıtlı olmayan, köyde sürekli oturmayanlar ve köy nüfusuna kayıtlı olmakla
birlikte köyde sürekli oturmayanlar tarafından yapılacak tüm yapıların yapı
ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi olduğu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma
izinlerinin valiliklerce düzenleneceği; 59. maddesinde ise, imar mevzuatına
aykırı yapılar hakkında 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu
hükümlerinin uygulanacağı hükümlerine yer verilmiştir.
Dava
dosyasının incelenmesinden; Afyonkarahisar İli ?uhut İlçesi Karlık Köyü
Harmanaltı mevkiinde davacı tarafından yaptırılıp oturulan yapının ruhsatsız
olduğundan bahisle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca
mühürlendiği, yine aynı Kanun’un 42. maddesi uyarınca 1.747.223.503 TL idari
para cezası kesildiği anlaşılmaktadır.
Olayda,
davacı tarafından sözü edilen yerde izin alınmadan 1998 yılında yapımına
başlanılan inşaatın 2004 yılında tamamlanarak halen konut olarak kullanıldığının
kabul edilmesi ve davalı idarece de ruhsatsız inşaatın tespit edilmesi hususları
dikkate alındığında davacının muhtarlık izni almadan yahut yapı ruhsatı almadan
yapı yaptığında kuşku yoktur.
T.C.
AFYONKARAHİSAR
İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2004/597
KARAR NO : 2005/205
Öte
yandan, davacı tarafından uyuşmazlığa konu yapının halen inşaat olmadığı,
inşaatın tamamlandığı ve artık konut (ev) durumunda olduğu ileri sürülmüşse de
bu durumun 3194 sayılı Yasa’nın 32 ve 42. maddelerinde belirtilen müeyyidelerin
uygulanmasına engel olmadığı açıktır. Diğer yandan, yapı tatil zaptı ile işlem
dosyasında yer alan inşaata ait fotoğrafların incelenmesinden, idari tespit
aşamasında yapının inşaat durumunda olduğu da görülmektedir.
3194
sayılı İmar Kanunu’nun 27. maddesi ile Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 57.
maddesinin birlikte incelenmesinden, belediye ve mücavir alan sınırları dışında,
köy ve mezraların yerleşik alanlarında ve civarında sadece köy nüfusuna kayıtlı
ve köyde sürekli oturanlarca yapılacak konut, tarım ve hayvancılık amaçlı
yapılar ile müştemilat binalarının yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi
olmadığı, ancak, yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına uygun olduğuna dair
Valilik görüşünün alınmasından sonra köy ihtiyar heyetince muhtarlık izni
verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapı
denetimini yapan idarelerce, muhtarlık izni alınmadan ve yapı ruhsatı bulunmayan
inşaatların tespit edildiği sırada mühürlenmesi gerekir. Davacıya ait konut ve
hayvancılık amaçlı ahır inşaatının yapı ruhsatına tabi olmayan inşaat ya da yapı
olması halinde ilgili tarafından yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına
uygun olduğuna dair Valilik görüşü alınmasından sonra Karlık Köyü İhtiyar
Heyetinden muhtarlık iznini alması gerekir. Ancak, yapının yapı ruhsatına tabi
yapı niteliğinde olması halinde ise 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 21 ve devam eden
maddeleri uyarınca gerekli işlemlerin yapılması gerekir.
Bu
durumda, uyuşmazlık konusu mahalde ruhsatsız ya da muhtarlık izni bulunmayan
yapının tespit edilmesi üzerine 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca
bu yapının mühürlenmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna
varılmıştır.
3194
sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre, ruhsat alınmadan veya ruhsat ve
eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine
verilecek para cezasının belediye ve mücavir alan sınırları dışında en büyük
mülki amir tarafından verilmesi gerekmektedir. Dava konusu para cezasına ilişkin
işlemin ise en büyük mülki amir olan Vali adına Vali Yardımcısı Nevzat Sinan
tarafından tesis edildiği görülmektedir. Anılan maddede para cezasını verecek
makamın en büyük mülki amir olarak belirlenmiş olması karşısında dava konusu
para cezasının Afyonkarahisar Valisinin görevde olduğu dönemde Vali Yardımcısı
tarafından verilmesinde yasaya uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu mühürleme işleminin iptaline yönelik davanın
reddine, 1.747.223.503 TL para cezasına ilişkin işlemin iptaline, aşağıda dökümü
yapılan 58,60 YTL yargılama giderinin haklılık oranına göre yarısı olan 29,30
YTL’nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, diğer yarısı olan 29,30
YTL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, posta giderinden artan 48,00 YTL’nin
istemi halinde davacıya iadesine, kararın tebliğinden itibaren 30 ( otuz ) gün
içinde Danıştay’a temyiz yolu açık olmak üzere 12.04.2005 gününde oybirliği ile
karar verildi.
Başkan
Üye
Üye
Itır Melis KAYA Cafer
ERGEN Sedat KOÇ
(27043)
(32691) (37998)
Vali yardımcısının imar paracezası kesemeyeceğine dair en son karar, Danıştay Altıncı Dairesinin 15.1.2007 tarih ve E:2005/1080, K:2007/30 sayılı kararıdır.