Yeni Sayfa 6
Ek
Madde 1 XE "Ek Madde 1" uygulaması başlı başına bir imar uygulaması XE “İmar
Uygulaması" değildir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi ve Ek Madde 1 uygulaması
bir bütündür. Ancak günlük kullanımda, pratik olsun diye Ek Madde 1 uygulaması
olarak isimlendirilmektedir.
Yeni Sayfa 5
Yasa koyucu tarafından, 3290 sayılı Yasa ile 3194 sayılı
Yasanın 18. maddesine bir ek madde ekleyerek, belirli şartlar altında, 3194/18.
madde uygulamalarında da hisse çözümüne gidilebileceğini belirlemiştir. 3290
sayılı Yasanın Ek Madde 1 XE "Ek Madde 1" ile 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi
uyarınca yapılacak düzenlemelerde belediye ve valiliklere re’sen hisseyi çözme
yetkisi verilmiştir. Buna göre; hissedarlar arasında zeminde bir paylaşım olmalı
ve imar plânı aynen uygulanmalıdır. Bu şartların sağlanması halinde hissedarlar
arasında bir nevi taksim yapmak suretiyle ferdileştirme mümkündür.
2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik Ek Madde
1’i XE "Ek Madde 1" n 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılacak
parselasyon XE “Parselasyon" işlemlerini tamamlayıcı nitelikte uygulama
yapılmasına olanak sağladığı, bu maddenin amacının 3194 sayılı Yasa uyarınca
yapılan parselasyon işlemlerinin uygulanmasında problemlere neden olan özel
parselasyon XE "özel parselasyon" a dayalı olarak veya hisse karşılığı satın
alınan yerlere bir çözüm getirmek olduğu, 2981 sayılı Yasanın Ek Madde 1’in 3194
sayılı Yasanın 18. maddesinden farklı olarak özel parselasyona dayalı olarak
satın alınan yerlerin müstakil tahsis XE “Tahsis" edilmesi olanağını sağladığı,
anılan maddenin uygulanabilmesi için düzenlemenin ıslah imar plânına
dayanmasının gerekmediği
anlaşılmaktadır.
Bu maddenin
uygulanmasından doğan uyuşmazlıklarda, 2981 sayılı Yasanın Ek Madde 1 XE "Ek
Madde 1" koşullarının mevcut olup olmadığının, gerekirse keşif ve bilirkişi
incelemesi ile ortaya konulması gerekir. Aksi halde sırf (doğrudan) hisse
çözebilmek amacıyla bu maddedeki yetkinin kullanılması yoluna gidilebilir.
İmar mevzuatına göre imar uygulaması XE “İmar Uygulaması"
konusunda esas olan 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan
parselasyon XE “Parselasyon" işlemidir. Gerek 2981/3290 sayılı Yasanın 10/c
maddesi uyarınca yapılan ıslah imar uygulamasının ve gerekse bu Yasaya eklenen
Ek Madde-1 uygulamasının yapılabilmesi özel şartlara bağlanmıştır. Bu nedenle,
biz de daha çok 18. madde uygulamasını izaha çalışacağız.
Ek madde-1 uygulamasında da asıl
olan 18. madde uyarınca yapılacak imar uygulamasına XE “İmar Uygulaması"
ilişkin kurallar geçerlidir. Sadece, Ek Madde-1 uygulaması olunca, anılan 18.
madde uygulamasına ilaveten hisselerin çözümü de yapılabilecektir.
3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi ile düzenli, çağdaş ve modern bir şehir
anlayışına ulaşabilmek amacı güdülmektedir. Ancak, özellikle 3194 sayılı
Yasanın yürürlüğe girmesinden önce meydana gelen özel parselasyona XE "özel
parselasyon" dayalı araziler ve gecekondu XE “Gecekondu" alanları ile
normal imar mevzuatının hemen hemen uygulanmasına imkan vermeyen ya da normal
imar mevzuatı uygulanması halinde kapsamı alanın veyahut yapılaşma olan yerlerde
bulunan taşınmazların tamamına yakını zarar göreceğinden ve büyük
mağduriyetlere neden olacağından, yasa koyucu tarafından, 1984 yılından önceki
bu tür alanları en az zararla çağdaşa yakın bir şehirleşme ve kentleşmeye
aktarılabilmesi için 2981 sayılı Yasa gibi bir af kanunu yürürlüğe
konulmuştur.
Düzensiz yapılaşmaları plâna
bağlama açısından 2981 sayılı Yasanın yetersiz kaldığı alanlar da olmuştur.
Örneğin 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca ıslah imar uygulaması XE
“İmar Uygulaması" yapılabilmesi için uygulama alanının üzerinde imara aykırı
yapı XE “Yapı" bulunması gerekir. Üzerine yapı bulunmayan alanlarda bu madde
uyarınca uygulama yapılması mümkün değildir. Diğer taraftan da 3194 sayılı İmar
Kanunu yürürlüğe girmiş ve üzerinde yapı bulunmayan ve normal 1/1000 ölçekli
uygulama imar kapsamında olan bir sahada artık hisse çözmek mümkün değildir.
Ülkemizdeki gerçekler göz önüne alındığında çok sayıda hisseli küçük alanlar
mevcuttur. İşte böyle durumda olan yerler için 3290 sayılı yasa ile 3194 sayılı
İmar Kanunu’na bir madde eklenerek bu durumlara çözüm getirilmek amaçlanmıştır.
Ancak getirilen madde hükmü, 3194 sayılı Yasaya ek olarak getirilmiş olmasına
rağmen, bu yasanın ana ilkelerinden farklı olarak hisse çözümüne olanak
getirdiğinden, hisse çözümüne esas olan bu ek madde 2981 sayılı Yasaya
eklenmiştir.
Böylelikle artık 3194 sayılı
Yasaya göre de hisse çözümü mümkündür. Ama uygulama alanında anılan Ek Madde
de aranılan şartların olması gerekir. Eğer bahsedilen şartların bulunmaması
halinde, hisselerin ya tarafların rızasıyla ya da özel hukuk hükümleri ve adli
yargı kararı gereğince çözümü mümkün olabilecektir.
Ek Madde 1 XE "Ek Madde 1"
uygulaması başlı başına bir imar uygulaması XE “İmar Uygulaması" değildir.
3194 sayılı Yasanın 18. maddesi ve Ek Madde 1 uygulaması bir bütündür. Ancak
günlük kullanımda, pratik olsun diye Ek Madde 1 uygulaması olarak
isimlendirilmektedir.