Imar Hukukcusu - 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planını hangi idare yapacak, Bakanlık mı Büyükşeh

02.09.1999 günlü Resmi Gazetede yayımlanan yönetmeliğin 2. maddesiyle nazım imar planlarının 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen planlar, çevre düzeni planlarının ise 1/100.000, 1/50.000, 1/25.000 ölçekte Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan planlar olduğu şeklinde düzenleme getirilmesinde hukuka aykırılık olmadığı hk. Danıştay Altıncı Dairesinin 28.2.2001 gün ve E:1999/6390, K:2001/1249 sayılı kararı.

Dairesi

Karar Yılı

Karar No

Esas Yılı

Esas No

Karar Tarihi

ALTINCI DAİRE

2001

1249

1999

6390

28/02/2001

KARAR METNİ

Davacı :... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili :Av. ...
Davalı :Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Davanın Özeti : Davalı idare tarafından hazırlanan ve 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesinin, Anayasaya 3194 sayılı İmar Kanununa, 3030 sayılı Kanuna aykırı olduğu, belediyenin plan yapma yetkisine müdahale edildiği, çevre düzeni planlarını Çevre Bakanlığının kent bütünlüğüne yönelik imar planılarını ilgili büyükşehir belediyesinin yapması gerektiği, 443 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle çevre düzeni planlarını hazırlamak ve onaylamak yetkisinin Çevre Bakanlığına verildiği, mevzi imar planı tanımının değiştirildiği ancak ölçeğinin belirtilmediği, iddia edilerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 3194 sayılı Kanunun 9 ve 5.maddesi uyarınca çevre düzeni planlarını bakanlığın yapmaya yetkili olduğu, 3030 sayılı Kanunda çevre düzeni planı tanımına yer verilmediği, Çevre Bakanlığınca yapılacak çevre düzeni planının bakanlığımızca yapılacak çevre düzeni planına altlık oluşturacak doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerin korunması ve çevre kirliliğine ilişkin bilgileri kapsayan havza ve kıyı bazında ekolojik koruma amaçlı bilgi envanteri niteliğinde olduğu, Yönetmeliğin kanunlara ve diğer mevzuata uygun bulunduğu iddia edilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi E.Emel Çelik'in Düşüncesi : Dava, 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 2.maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
3194 ve 3030 sayılı Yasalarda büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylama yetkisi verilmediğinden, nazım imar planının 1/2000 veya 1/5000 ölçekt düzenlenen planlar çevre düzeni planının da 1/100.000, 1/50.000, 1/25.000 ölçekli Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan planlar olduğu tanımlanmasına ilişkin uyuşmazlığa konu Yönetmeliğin 2.maddesiyle getirilen düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Uyuşmazlığa konu Yönetmeliğin aynı maddelerindek mevzii imar planı tanımının da 3194 sayılı Yasanın 7.maddesi hükmün paralel olarak düzenlendiği anlaşıldığından davanın bu kısmı hakkında da hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Turan Karakaya'nın Düşüncesi : Dava, 2.9.1999 gün ve 23804 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 2.maddesinin iptali istemi ile açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunun 8. maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş, 3030 sayılı Yasanın "büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri" başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde "Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek" görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer alan yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir.
Bu durumda,nazım imar planlarını 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen plan olarak öngören yönetmelik hükmünde yasaya aykırılık bulunmamaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesinde çevre düzeni planının tanımına yer verilmiş,dava konusu yönetmelik maddesinde aynı tanıma yer verilerek, 1/100000, 1/50000 veya 1/25000 ölçekteki planların Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca İmar Kanunu çerçevesinde yapılan, yaptırılan ve onaylanan plan olarak öngörülmüştür.
Yukarıda belirtildiği gibi,büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir plan yapma veya onaylama yetkisi verilmediğinden,söz konusu çevre düzeni planlarını yapma veya onaylama yetkisinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığına ait olduğu yolundaki düzenlemede yasaya aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan,Çevre düzeni planı yapma yetkisinin Çevre Bakanlığına ait olduğu ileri sürülmekte ise de,Çevre Bakanlığınca yapılması öngörülen çevre düzeni planı ile yönetmelik maddesinde öngörülen çevre düzeni planı nitelik olarak farklı olduğundan davacı iddiasının dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava; 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yönetmeliğin 2.maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı Yasanın 5.maddesinde nazım imar planı, uygulama imar planı ve çevre düzeni planları ayrı ayrı tanımlanmış planlama kademeleri başlıklı 6.maddesinde, planların kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları, imar planlarının ise nazım imar planları ve uygulama imar planları olarak hazırlanacağı belirtilmiş, aynı Yasanın 8.maddesinde de imar planlarının nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana geldiği, mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım imar ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı, belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır.
3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6.maddesinin (b) bendinde, büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygunlanmasını denetlemek büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmıştır.
Yukarıda anılan Kanun maddelerinden anlaşılacağı üzere planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediyelere belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir.
Bu durumda, ölçek belirtilerek çevre düzeni planlarının nazım imar planlarından ayrı olarak değerlendirilmesine ve nazım imar planlarının 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen planlar, çevre düzeni planlarının ise 1/100000, 1/50000, 1/25000 ölçekte Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yapılan ve onaylanan planlar olduğu şeklinde düzenleme getirilmesine ilişkin dava konusu yönetmeliğin 2.maddesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, ayılı İmar Kanununun 7.maddesinde, mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz olması durumunda veya yeni yerleşme alanlarının acilen kullanmaya açılmasını temin için belediyeler veya valiliklere yapılacak mevzii imar planlarına veya imar planı olmayan yerlerde Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre uygulama yapılacağı hükme bağlanmış, bu hükme uygun olarak da dava konusu yönetmelikte mevzii imar planının tanımı yapılmış ve konuya açıklık getirilmiş uygulamada kolaylık sağlanmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın REDDİNE, peşin olarak yatırılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 28.2.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Bu durumda, ölçek belirtilerek çevre düzeni planlarının nazım imar planlarından ayrı olarak değerlendirilmesine ve nazım imar planlarının 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen planlar, çevre düzeni planlarının ise 1/100000, 1/50000, 1/25000 ölçekte Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yapılan ve onaylanan planlar olduğu şeklinde düzenleme getirilmesine ilişkin dava konusu yönetmeliğin 2.maddesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.