2634
sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 7. maddesi uyarınca 22.9.2005 tarihinde Kültür
ve Turizm Bakanlığı tarafından onanan 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada-Eminönü
İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının Süleymaniye, Sultanahmet, Barbaros
Evleri Turizm Merkezleri kapsamında kalan ve 6 ayrı madde olarak belirtilen
kullanım kararları ile 30 ayrı madde olarak sayılan plan uygulama hükümlerinin
yürütülmesinin durdurulması yolunda verilen
Danıştay Altıncı Dairesinin 14.03.2008 tarihli,
E:2006/7587 sayılı
kararı.
T.C.
D A N I ? T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2006/7587
Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen :
TMMOB Mimarlar Odası (İstanbul Büyükkent ?ubesi)
Vekili :
Davalılar : 1- İstanbul Büyükşehir
Belediye Başkanlığı
Vekili
:
2- Kültür ve Turizm
Bakanlığı-ANKARA
İstemin Özeti :2634 sayılı Turizmi Teşvik
Kanunu'nun 7. maddesi uyarınca 22.9.2005 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı
tarafından onanan 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada-Eminönü İlçesi Koruma Amaçlı
Nazım İmar Planının Süleymaniye, Sultanahmet, Barbaros Evleri Turizm Merkezleri
kapsamında kalan ve 6 ayrı madde olarak belirtilen kullanım kararları ile 30
ayrı madde olarak sayılan plan uygulama hükümlerinin ;şehircilik
ilkelerine,planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğu öne sürülerek
iptali ve yürütmenin durdurulması istenilmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Savunmasının Özeti :
Dava konusu 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada-Eminönü İlçesi Koruma Amaçlı Nazım
İmar Planının Süleymaniye, Sultanahmet, Barbaros Evleri Turizm Merkezleri
kısmında şehircilik ilkelerine ,planlama esaslarına ve koruma mevzuatına
aykırılık bulunmadığı öne sürülerek yürütmenin durdurulması isteminin ve davanın
reddi gerektiği savunulmuştur.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın Savunmasının
Özeti : Tarihi Yarımada içerisinde yer alan turizm merkezlerine ilişkin
dava konusu planın koruma mevzuatına ayrıca şehircilik ilke ve esaslarına uygun
olduğu öne sürülerek yürütmenin durdurulması isteminin ve davanın reddi
gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi ... Düşüncesi : Olayda,
davaya konu taşınmazların Sultanahmet Turizm Merkezi, Barbaros Evleri Turizm
Merkezi ve Süleymaniye Turizm Merkezi sınırları içerisinde yer almaları
nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediyesince hazırlanan 1/5000 ölçekli koruma
amaçlı nazım imar planının Koruma Kurulunun da görüşü alınmak suretiyle Kültür
ve Turizm Bakanlığınca 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 7. maddesince
onaylandığı, davalı idarelerce dosyaya sunulan belgelerden ise, 30.6.2007 günlü,
26568 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4.6.2007 günlü, 2007/12286 sayılı
Bakanlar Kurulu kararıyla, İstanbul İli, Süleymaniye Mevkii'nin turizm merkezi
olarak tespit edilmesine ilişkin 12.12.1991 tarihli ,91/2500 sayılı Bakanlar
Kurulu kararının yürürlükten kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
2634 sayılı Yasanın 7. maddesi hükmü uyarınca Bakanlığın Kültür
ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinde plan yapmaya,
yaptırmaya, resen onaylamaya yetkili olduğu, Turizm Merkezi olmayan veya Turizm
Merkezi olmaktan çıkarılan bir alanda artık Bakanlığın onay yetkisi
bulunmadığından,dava konusu taşınmazlardan bir kısmını kapsayan Süleymaniye
Turizm Merkezinin daha sonra alınan bir Bakanlar Kurulu kararıyla Turizm Merkezi
olmaktan çıkarılması nedeniyle artık Bakanlığın anılan kısımda plan onaylama
yetkisinin olduğundan bahsedilemeyecektir.
Bu durumda,dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının
Süleymaniye Turizm Merkezi içinde yer alan dava konusu taşınmazları kapsayan
kısmında bu nedenle hukuka uyarlık görülmemiştir.
Uyuşmazlığın Sultanahmet Turizm Merkezi kapsamında kalan
İstanbul İli,Eminönü İlçesi,Sultanahmet Mahallesi,67 pafta, 58 ada, 1 ve 2
sayılı parsellere Turizm Tesis Alanı lejandı ile Arkeolojik Park,Turizm ve
Kültür Alanı kullanım kararı getirilmesine ve ilgili plan notlarına ilişkin
kısmına gelince;
Bilirkişi raporu ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin
incelenmesinden,10.7.1981 günlü,13012 sayılı Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar
Yüksek Kurulu kararıyla korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil
edilen,kentsel ve arkeolojik sit alanında kalan,koruma grubu II olarak
belirlenen anılan parseller üzerindeki Eski Sultanahmet Cezaevi ve Tevkifevi
yeni ... Otelin bahçe kısmını oluşturan 17 dönümlük taşınmaz altındaki
Roma-Bizans-Osmanlı Kültür Mirası'nın yok sayılması suretiyle ek otel inşaatları
yapılmasına imkan tanınması yolundaki söz konusu kullanım kararı ile bu
kullanımı detaylandıran plan notlarında koruma mevzuatına ve kamu yararına
uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,yürütmenin durdurulması isteminin kabulü
gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı ... Düşüncesi : Kültür ve Turizm
Bakanlığınca onaylanan 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada-Eminönü İlçesi Koruma
Amaçlı Uygulama İmar Planında (Süleymaniye, Sultanahmet, Barbaros evleri Turizm
Merkezleri kısmı ) yapılmış olan plan tadilatı ve getirilen ilave plan uygulama
hükmü ile 6 ayrı madde olarak belirtilen plan kararlarının ve 30 ayrı madde
olarak sayılan plan uygulama hükümlerinin iptali istemiyle açılan davada
yürütmenin durdurulması istenilmektedir.
Danıştay Altıncı Dairesince mahallinde yaptırılan keşif ve
bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda;" üç ayrı Turizm bölgesinde
yapılan koruma amaçlı nazım imar planlarının 3194 sayılı Kanunun 5. ve 6.
maddelerinde açıklanan üst ölçekli planlarla doğru bir korelasyon ve
kademelenmenin kurulmamış olması yanında 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ve
buna İlişkin yönetmelik hükümlerine aykırı bir durum oluşturduğu ve bu planlama
kararıyla bölge ve ülke turizmlerine yönelik olarak plandan beklenen amacın
gerçekleşmeyeceği, İstanbul İli, Eminönü İlçesi, 67 pafta, 58 ada 1 ve 2 sayılı
parsellerde bulunan ve UNESCO koruma kriterleri bakımından dünya kültür mirası
açısından son derece önemli olan ve uluslararası bağıtlar uyarınca
bilimsel/kültürel politikalar bağlamında özenle korunması için ülkemize çok
önemli sorumluluklar yükleyen arkeolojik kazı alanı üzerine yapılması öngörülen
ek otel inşaatlarına yönelik olarak, başta parsel özelinde alınan ilgili "Koruma
Kurulu Kararları ile plan hükümleri'nin koruma hakkına aykırı olduğu, planların
şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı"
belirtilmiştir.
Dava dilekçesi ve eklerine göre, İstanbul Büyükşehir Belediye
Meclisinin 9.5.2003 günlü, 307 sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli
Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile getirilen 30 ayrı plan notuna İdare
Mahkemesinde dava açılmıştır.
Dava konusu taşınmazları kapsayan Süleymaniye Turizm Merkezi
daha sonra alınan bir Bakanlar Kurulu Kararıyla Turizm Merkezi olmaktan
çıkarıldığından 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7. maddesi uyarınca Kültür
ve Turizm Bakanlığının plan onaylama yetkisi olduğundan sözedilemeyeceğinden
dava konusu imar planının Süleymaniye Turizm Merkezi içinde yer alan dava konusu
taşınmazları kapsayan kısmında bu nedenle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu planların Sultanahmet Turizm Merkezi kapsamında
kalan 67 pafta, 58 ada 1 ve 2 sayılı parsele turizm tesis alanı kullanım kararı
getirilmesine ve ilgili plan notlarına ilişkin kısmına gelince;
Dosyadaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte
değerlendirilmesinden, dava konusu planın bu kısmında da şehircilik ilkeleri,
planlama esasları ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemlerin yürütdülmesinin
durdurulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ
ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin
açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca dosya
incelendikten sonra işin gereği görüşüldü :
Dava, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 7. maddesi uyarınca
22.9.2005 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onanan 1/5000 ölçekli
Tarihi Yarımada-Eminönü İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının Süleymaniye,
Sultanahmet, Barbaros Evleri Turizm Merkezleri kapsamında kalan ve 6 ayrı madde
olarak belirtilen kullanım kararları ile 30 ayrı madde olarak sayılan plan
uygulama hükümlerinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.
Dava konusu planın şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve
kamu yararına uygun olup olmadığının saptanabilmesi amacıyla Dairemizin
23.3.2007 günlü, 2006/7587 sayılı kararı üzerine 13.11.2007 gününde Naip Üye
... tarafından seçilen Prof.Dr..., Prof.Dr.... ve Prof.
Dr.....'den oluşan bilirkişi kurulunca yerinde yapılan inceleme sonucunda
düzenlenen raporda özetle " İstanbul İi,Eminönü ve Fatih İlçelerini kapsayan
Tarihi Yarımada'nın 12.7.1995 günlü,6848 sayılı İstanbul 1 Numaralı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla Kentsel ve Tarihi Sit, Kentsel ve
Arkeolojik Sit ilan edildiği,2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 7. maddesi
uyarınca 22.9.2005 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onanan 1/5000
ölçekli Tarihi Yarımada-Eminönü İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı
kapsamındaki 58 ada, 1 ve 2 sayılı parsellerin 6.9.1982 günlü, 17804 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararıyla belirlenen Sultanahmet
Turizm Merkezi Alanı içinde kaldığı, anılan parseller üzerindeki Sultanahmet
Ceza ve Tutukevinin, turizm amaçlı restorasyonu yapılarak İstanbul'a
kazandırılması yanında üst ölçekli planlarda ve 1964 onanlı 1/5000 ölçekli nazım
imar planında "Arkeolojik Park ve Sergi Alanı" işlevindeki ... olarak bilinen
otelin bahçesinde ve toprak altındaki Roma-Bizans-Osmanlı Kültür Mirası'nın
bilimsel ve denetimli bir kazıyla ülkemize ve tüm insanlığa kazandırılması
kararının koruma ilkeleri açısından kamusal yarar taşıdığı ancak çelik
konstrüksiyonlu ayaklar üzerinde zeminden bir kat yüksekten de başlasa 3 bloktan
oluşan ek yapıların bu nitelikteki arkeolojik değerlerin üzerine ve Ayasofya ile
Sultanahmet Camilerinin hemen önüne ve onların üçüncü boyuttaki etkilerini de
olumsuz yönde etkileyecek biçimde dava konusu işlemle turizm tesis alanı lejantı
ile işlev verilerek turistik tesis yapımı yönünde getirilen plan kararının
bilimsel esaslara, etik değerlere, uluslararası/ulusal koruma hukukuna,
şehircilik ve planlama ilkelerine tümüyle aykırı olduğu, ayrıca kamusal hiç bir
yararının da bulunmadığı, dava konusu 67 pafta, 58 ada, 1 ve 2 sayılı parselleri
de kapsayan Sultanahmet Meydanı'nın hem Cumhuriyet/Osmanlı Tarihi, hemde dünya
tarihi açısından UNESCO kriterlerine göre son derece önemli olduğu, Dersaadet At
Meydanı olarak bilinen bu alanın tarihsel süreçte Bizans İmparatorları ile
Osmanlı Padişah ve anıtsal yapılarının yanıbaşında ve Bizans Saray kalıntıları
ile 1933 yılında yangın sonucu yitirilen Osmanlı Adliye Sarayı arkeolojik
kalıntıları üzerinde bulunduğu, Büyük Bizans Sarayının, bir bölümünün Topkapı
Sarayı altından başlayarak ve dava konusu parsellerin altından devam ederek,
denize kadar 100 dönümlük bir alanı kapsadığı, Roma döneminde "Nea (yeni)",
Bizans döneminde "Hipodrom", Osmanlı döneminde "At Meydanı" , Geç Osmanlı
dönemiyle Cumhuriyet döneminde "Sultanahmet Meydanı" olarak tarihe geçen ve
dünya kültür mirası açısından 1. derece önemli olan ve bir bölümü yapılan
kazılarla "Arkeolojik Park ve Sergi Alanı" olarak ortaya çıkarılan arkeolojik
değerlerin üzerine yapılan ek otel inşaatlarının koruma ve şehircilik biliminin
temel esaslarıyla örtüşmediği ,ulaşım sistemi yönünden Yenikapı-Taksim Metro
Güzergahına gelince; Metro Güzergahının Haliç'e kadar olan bölümüne ilişkin
inşaat faaliyetlerinin %95 oranında tamamlandığı, bu güzergahın çok küçük bir
bölümünün Süleymaniye Turizm Merkezi plan sınırları içinde kaldığı ve bu alanda
metro inşaatının henüz başlamadığı, Metro Güzergahı'nın,
Maslak-Levent-Taksim-Yenikapı-Ataköy Havaalanı bağlantılı olarak belirli
noktalardaki transfer merkezleriyle başta proje ve uygulamalara
başlamış/tamamlamış olan Marmaray ve diğer metro güzergahları ile Tarihi
Yarımada ve Surdışı lastik tekerlekli diğer toplu taşıma sistemleriyle entegre
olduğu ve İstanbul'un bütününe hizmet edecek biçimde ele alındığı için doğrudan
kamu yararını taşıyan bir amaç güttüğü, Yenikapı-Taksim Metro Güzergahı'nın
önemli bölümünün tamamlanmış olması nedeniyle teknik açıdan ve kamu yararı ön
planda tutularak bu aşamada Güzergah değişikliğine dava konusu bu küçük alanda
gerek olmadığı, ancak Suriçi'nde yapılan arkeolojik kazılarda, alanın hemen her
bölgesinde zeminden 8-10 m derinlikteki bölgelerde Roma, 6-8 m derinliklerde
Bizans, 2-6 m derinliklerde de Osmanlı Dönemi'ne ilişkin kültür varlıklarının
bulunduğu bilimsel gerçeğinden hareketle, alt ölçekli kentsel tasarım
projelerinin elde edilme sürecinde yapılması gerekli raylı ulaşım sisteminde
yeraltı metro güzergahının Surdışı'ndan geçirilmesinin doğru olacağı, Suriçi'den
ise zemin üzerinde yapılacak raylı ulaşım ağının (hafif metro ile) İstanbul
Ulaşım Sistemiyle entegre edilmesinin olası kazı risklerini plan kararıyla
baştan doğru yönelmek adına doğru bir planlama yaklaşımı olduğu, Yeraltı ve
Katlı Otopark kararlarına yönelik olarak, Sultanahmet Turizm Merkezi ile
Barbarosevleri Turizm Merkezinde dava konusu planla getirilen herhangi bir
otopark kararının bulunmadığı, sadece Süleymaniye Turizm Merkezi kapsamında 4
adet yeraltı otoparkı ile 2 adet katlı otopark kararının bulunduğu, ancak
Eminönü İlçe sınırları içinde bulunan 3 turizm merkezinden biri olan Süleymaniye
Turizm Merkezinin 30.6.2007 günlü, 26568 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
Bakanlar Kurulu'nun 2007/12286 sayılı kararı ile yürürlükten kaldırıldığı,
Bakanlıkça onanan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planında Valilik ve
Büyükşehir Belediyesi gibi prestij yapılarının dışında, İstanbul'un bütününe
hizmet veren idari fonksiyon ve yönetim merkezlerinin Tarihi Yarımada dışına
çıkarılması gerektiğinden bahisle Süleymaniye Turizm Merkezi Sınırları içinde
Vefa'da bulunan İl Müftülüğü'nün Tarihi Yarımada Dışı'na çıkarılması gerektiği
ileri sürülmüş ise de, İstanbul İl Müftülüğü'nün sosyal içerikli kentsel imaj ve
simge oluşturan yönetim yapılarından biri olduğu, restorasyon çalışmasının
"geçiş dönemi yapılaşma koşullarına" göre yapıldığı, planlama tekniği açısından
koruma ilkelerine ve şehircilik esaslarına aykırı bir husus oluşturmadığı,
İstanbul Üniversitesi'nin Rektörlük ve Hukuk Fakültesi gibi çekirdek üniteleri
dışındaki Fakülte ve Birimleri'nin Tarihi Yarımada dışına çıkarılması, bunların
yerine kültürel amaçlı işlevlerin getirilmesi gerektiği iddiasının ise sosyal
içerikli kamusal bir yarar sağlamadığı, Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet
Dönemlerinden buyana gerek fiziksel alan ve mekanlar gerekse üniversite kimliği
açısından burada ilk ve en önemli simgelerden olarak mimari kimliklerden çok
imaj değeri açısından korunması gereken yapılar olması yanında özgün bir kimlik
oluşturan bu işlevin bu alanda gelişme göstermesinin koruma ilkeleri ile örtüşen
bir kavram olduğu belirtilmiş bulunmaktadır.
Anılan bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, davalı
idarelerin rapora itirazları ve itirazlarda sunulan bilgi ve belgeler gözönünde
bulundurularak dosyanın incelenmesine geçilmiştir.
Dava dilekçesine göre, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 7.
maddesi uyarınca 22.9.2005 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından
onanan 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada-Eminönü İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar
Planının Tarihi Yarımada'nın Süleymaniye, Sultanahmet ve Barbarosevleri Turizm
Merkezleri kapsamında kalan 67 pafta, 58 ada, 1 ve 2 sayılı parsellere
Arkeolojik Park ve Sergileme Alanı fonksiyonu yerine Turizm Tesis
Alanı fonksiyonu getirilmesi ve ilgili plan notlarının, Ulaşım Sistemi
açısından Taksim-Yenikapı Metro Güzergahı ile ilgili plan kararının,
Suriçi'ndeki katlı otopark ve yer altı otoparkı kararlarının, Vefa'da,
Süleymaniye Cami Külliyesi karşısında bulunan İstanbul İl Müftülüğü
kullanım kararının, Beyazıttaki ana yapılanmalar dışındaki İstanbul
Üniversitesi alanları ile ilgili plan kararlarının ve bu alanlarda
getirilmiş olan yeni yapılanma hükümlerinin ve İstanbul Manifaturacılar
Çarşısı tesislerinin bulunduğu alana Prestij Konut Alanı kullanım
kararı getirilmesine ve plan genelinde 30 plan notunun iptali
istenilmektedir.
Tarihi Yarımada ve Suriçi'nin bütününe ilişkin olarak İstanbul
Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 1/5000 ölçekli "Tarihi Yarımada Koruma
Amaçlı İmar Planı"nın dava konusu Turizm Merkezleri planlama alanlarını da içine
alacak biçimde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi 'nin 9.5.2003 günlü,307
sayılı kararı ile uygun görülerek ilgili koruma bölge kurulunun 26.1.2005
günlü,399 sayılı kararıyla onanmış,anılan planın Turizm Merkezleri kapsamında
kalan kısımları ise 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 7. maddesi uyarınca
22.9.2005 günlü Kültür ve Turizm Bakanlığı işlemi ile onaylanmak suretiyle
yürürlüğe girmiştir.
Bilirkişi raporunda dava dilekçesinde iptali istenilen plan
notlarının Tarihi Yarımada'nın turizm merkezleri dışında kalan kısımlarına
yönelik olduğu belirlemesinde bulunularak rapor kapsamı dışında tutulmuş,
taraflara tebliğ edilen anılan rapora davalı idarelerce yapılan itiraz
dilekçelerinde dava dilekçesinde sayısı 30 olarak belirtilen plan notlarının
turizm merkezi kapsamına da ilişkin olduğu noktasında herhangi bir itiraz
gelmemiştir.
Diğer taraftan, dava dilekçesi eklerine göre,Tarihi Yarımada'nın
Turizm Merkezi kapsamı dışında kalan kısımlarına yönelik olarak İstanbul
Büyükşehir Belediye Meclisinin 9.5.2003 günlü, 307 sayılı kararı ile kabul
edilen 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile getirilen 30 ayrı plan
notuna İdare Mahkemesinde dava açılmış bulunmaktadır.
Olayda, davaya konu taşınmazların 6.9.1982 günlü, 17804 sayıl
Resmi Gazete'de yayımlanan Sultanahmet Turizm Merkezi, 19.4.1989 günlü ,20144
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Barbaros Evleri Turizm Merkezi ve 29.12.1991
günlü, 21096 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Süleymaniye Turizm Merkezi
sınırları içerisinde yer almaları nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediyesince
hazırlanan 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planının Koruma Kurulunun da
görüşü alınmak suretiyle Kültür ve Turizm Bakanlığınca 2634 sayılı Turizmi
Teşvik Kanunu'nun 7. maddesince onaylandığı, davalı idarelerce dosyaya sunulan
belgelerden ise, 30.6.2007 günlü, 26568 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
4.6.2007 günlü, 2007/12286 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, İstanbul İli,
Süleymaniye Mevkii'nin turizm merkezi olarak tespit edilmesine ilişkin
12.12.1991 tarihli ,91/2500 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yürürlükten
kaldırılmasına karar verildiği, Kültür ve Turizm Bakanlığının ise 30.6.2007
tarihi itibariyle Bakanlığın herhangi bir plan onaylama yetkisinin bulunmadığı
ancak onaylı planların yürürlüğünün devam ettiğinin bildirildiği
anlaşılmaktadır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7. maddesinde, "Bakanlık;
Kültür ve Turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde her
ölçekteki planları yapmaya, yaptırmaya, resen onaylamaya ve tadil etmeye
yetkilidir.
Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm
merkezlerinde Bakanlıkça yapılacak alt yapı ve planlama işlemlerine esas olmak
üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarından istenilen bilgi, belge ve görüş 3 ay
içinde verilir.Bu süre sonunda istenilen bilgi, belge ve görüşün verilmemesi
durumunda ilgili iş ve işlemler Bakanlıkça resen tesis edilebilir." hükmü yer
almıştır.
2634 sayılı Yasanın 7. maddesi hükmü uyarınca Bakanlığın Kültür
ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinde plan yapmaya,
yaptırmaya, resen onaylamaya yetkili olduğu, Turizm Merkezi olmayan veya Turizm
Merkezi olmaktan çıkarılan bir alanda artık Bakanlığın onay yetkisinin
bulunmadığı açıktır.
Olayda ,dava konusu taşınmazlardan bir kısmını kapsayan
Süleymaniye Turizm Merkezi daha sonra alınan bir Bakanlar Kurulu kararıyla
Turizm Merkezi olmaktan çıkarıldığından artık Bakanlığın anılan kısımda plan
onaylama yetkisinin olduğundan bahsedilemeyecektir.
Bu durumda,dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının
Süleymaniye Turizm Merkezi içinde yer alan dava konusu taşınmazları kapsayan
kısmında bu nedenle hukuka uyarlık görülmemiştir.
Uyuşmazlığın Sultanahmet Turizm Merkezi kapsamında kalan
İstanbul İli,Eminönü İlçesi,Sultanahmet Mahallesi,67 pafta, 58 ada, 1 ve 2
sayılı parsellere Turizm Tesis Alanı lejandı ile Arkeolojik Park,Turizm ve
Kültür Alanı kullanım kararı getirilmesine ve ilgili plan notlarına ilişkin
kısmına gelince;
Davalı idarece anılan kullanım kararının getirilmesine ilişkin
olarak öne sürülen nedenler, bilirkişi raporunda yer alan tesbitlerle birlikte
değerlendirildiğinde,10.7.1981 günlü,13012 sayılı Gayrimenkul Eski Eserler ve
Anıtlar Yüksek Kurulu kararıyla korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil
edilen,kentsel ve arkeolojik sit alanında kalan,koruma grubu II olarak
belirlenen anılan parseller üzerindeki Eski Sultanahmet Cezaevi ve Tevkifevi
yeni ... Otel bahçesindeki Arkelolojik park ve kazı alanına ek otel inşaatları
yapılmasının temelini oluşturan ve toprak altındaki Roma-Bizans-Osmanlı Kültür
Mirası'nı yok sayan, ulusal-uluslararası koruma hukukuyla bağdaşmayan ve kamu
yararı kavramıyla örtüşmeyen söz konusu kullanım kararı ile bu kullanımı
detaylandıran plan notlarında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Diğer taraftan, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı'nın bulunduğu
alanda "Prestij Konut" lejandı ile getirilen işlevin şehircilik ilkelerine,
planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğundan bahisle anılan kullanım
kararına yönelik olarak 22.9.2005 Bakanlık onaylı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar
planlarının iptali istemiyle Dairemizin E:2006/4483 sayılı dosyasında dava
açılmış, 1.10.2007 günlü kararla; İstanbul Manifaturacılar Çarşısı'nın bulunduğu
alanı kapsayan Süleymaniye Turizm Merkezinin Bakanlar Kurulu kararıyla turizm
merkezi olmaktan çıkarıldığından ve bu nedenle de artık Bakanlığın anılan
kısımda plan onaylama yetkisi bulunmadığından bahisle dava konusu imar
planlarının yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiş bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 27. maddesinde sayılan
koşulların gerçekleşmiş olması nedeniyle dava konusu işlemin yürütülmesinin
durdurulması isteminin kabulüne 14.3.2008 gününde oybirliğiyle
karar verildi.