Bütün bu hükümlerin birlikte değerlendirmesinden, mevcut hale göre belediye
sınırları dışında kalan yerlerin imar planlarını yapmanın İl Genel Meclisinin
görev ev yetkileri arasında sayıldığı, imar planlarına uygun olarak parselasyon,
re’sen veya müracaat üzerine tevhid, ifraz ve irtifak hak tesisi ile bu hakların
terkinine yetkili olan organ il özel idaresinin yürütme organı olan İl
encümenidir.
Mücavir alanlarda (Belediye sınırları dışında)
imar uygulamaları ?
Mücavir Alanlarda İmar Planı ve İmar
Uygulamalarını İl Genel meclisi ve İl Encümeni Tarafından Yapılması gerekir.
3194 sayılı İmar Kanunun’nun 8. maddesinde,
“Plânların
hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur:
a.Bölge plânları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin
gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların
dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge plânlarını, gerekli gördüğü
hallerde Devlet Plânlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.
b.İmar plânları; Nazım İmar Plânı ve Uygulama İmar Plânından meydana
gelir. Mevcut ise bölge plânı ve çevre düzeni plân kararlarına uygunluğu
sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar
plânları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince
onaylanarak yürürlüğe girer. Bu plânlar onay tarihinden itibaren belediye
başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir
aylık ilan süresi içinde plânlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca
belediye meclisine gönderilen itirazlar ve plânları belediye meclisi onbeş gün
içinde inceleyerek kesin karara bağlar.
Belediye ve mücavir alan
dışında kalan yerlerde yapılacak plânlar valilik veya ilgilisince yapılır veya
yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer.
Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde bir ay süre ile
ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde plânlara itiraz edilebilir. İtirazlar
valiliğe yapılır, valilik itirazları ve plânları onbeş gün içerisinde
inceleyerek kesin karara bağlar.
Onaylanmış plânlarda
yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.
Kesinleşen imar
plânlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.
İmar plânları alenidir.
Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir.
Belediye başkanlığı ve
mülki amirlikler imar plânının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya
kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında
isteyenlere verir.”
Hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun 16 ncı
maddesinin 1 inci fıkrasında,
“Belediye
ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re’sen veya müracaat üzerine
tevhid ve ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini,
bu Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye encümenleri veya il idare
kurullarınca onaylanır.”
Hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar
Kanunu’nun Tanımlar başlıklı 5 inci maddesinde, “İlgili İdare; belediye ve
mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında valiliktir.”, “Mücavir
Alan; imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına
verilmiş olan alanlardır.” tanımlarına yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar
Kanunu’nun 45 inci maddesinde mücavir alan “Mücavir alan sınırları belediye
meclisi ve il idare kurulu kararına dayanarak vilayetlerce Bakanlığa
gönderilir. Bakanlık bunları inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye
veya değiştirilmek üzere iadeye yetkilidir. Mücavir alanın ilgili belediye
sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca, bu alanlar köyleri de ihtiva edebilir.
Mücavir alandan çıkarılma da aynı usule tabidir. Bakanlık gerekli gördüğü
hallerde mücavir alana alma ve çıkarma hususunda re’sen karar verebilir.”
Hükmüne yer verilmiştir..
Öte yandan, 5302 sayılı
İl Özel İdaresi Kanunu’nun 6 ncı maddesinin (b) bendinde, il özel idaresinin “İmar,
yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma (...)[1];
orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin
hizmetleri BELEDİYE SINIRLARI DI?INDA”, yapmakla görevli ve yetkili olduğu
kurala bağlanmıştır. Aynı Kanunun 10 uncu maddesinin C bendinde ise “Belediye
sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç İl çevre düzeni plânı ile
belediye sınırları dışındaki alanların imar plânlarını görüşmek ve karara
bağlamak” il genel meclisinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
26 ncı maddesinin j
bendinde “Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.” İl encümeninin
görevleri arasında sayılmıştır.
70 inci maddesinde de, “Bu
Kanunla, il özel idaresinin sorumlu ve yetkili kılındığı görev ve hizmetlerle
ilgili olarak, 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha
Kanunu, 4.7.1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu,
10.6.1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu, 2.7.1964 tarihli ve 492
sayılı Harçlar Kanunu, 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu,
3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu, 14.6.1989
tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde
Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun, 27.5.2004 tarihli ve 5179
sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde
Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile 10.7.2003 tarihli ve 4925
sayılı Karayolu Taşıma Kanununda bu Kanun hükümlerine aykırılık bulunması
durumunda bu Kanun hükümleri uygulanır.” Hükmü getirilmiştir.
Diğer yandan 5393 sayılı
Belediye Kanunu’nun 5, 6 ve 7 nci maddelerinde aşağıdaki hükümlere yer
verilmiştir.
“Sınırların
tespiti
Madde 5- Yeni kurulan bir belediyenin sınırları, kuruluşu izleyen altı
ay içinde aşağıdaki şekilde tespit edilir:
a) Eskiden beri o yerleşim yerine ait sayılan tarla, bağ, bahçe, çayır,
mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve
plajlar belediye sınırı içine alınır.
b) Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan
geçirmek esastır. Bunun mümkün olmaması durumunda, sınır düz olarak çizilir ve
işaretlerle belirtilir.
c) Belediyenin sınırları içinde kalan ve eskiden beri komşu belde veya
köy halkı tarafından yararlanılan yayla, çayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik
gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar için sınır
kâğıdına şerh konulur.
d) Çizilen sınırların geçtiği yerlerin bilinen adları sınır kâğıdına
yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından düzenlenen kroki sınır tespit
tutanağına eklenir.
Sınırların kesinleşmesi
Madde 6- Belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın
görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşir.
Kesinleşen sınırlar, valilikçe yerinde uygulanmak suretiyle taraflara
gösterilir ve durum bir tutanakla belirlenir. Kesinleşen sınır kararları ile
dayanağı olan belgelerin birer örneği; belediyesine, mahallî tapu dairesine, il
özel idaresine ve o yerin mülkî idare amirine gönderilir.
Kesinleşen sınırlar
zorunlu nedenler olmadıkça beş yıl süre ile değiştirilemez.
Sınır uyuşmazlıklarının çözümü
Madde 7- Bir il dâhilindeki beldeler veya köyler arasında sınır
uyuşmazlığı çıkması hâlinde ilgili belediye meclisi ve köy ihtiyar meclisi ile
kaymakamın görüşleri otuz gün süre verilerek istenir. Vali, bu görüşleri
değerlendirerek sınır uyuşmazlığını karara bağlar. Büyükşehir belediyesi
sınırları içinde kalan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin sınır
değişikliklerinde büyükşehir belediye meclisinin de görüşü alınır.
İl ve ilçe sınırlarının değiştirilmesini gerektirecek sınır
uyuşmazlıklarında 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri uygulanır.”
Bütün bu hükümlerin birlikte değerlendirmesinden, mevcut hale göre belediye
sınırları dışında kalan yerlerin imar planlarını yapmanın İl Genel Meclisinin
görev ev yetkileri arasında sayıldığı, imar planlarına uygun olarak parselasyon,
re’sen veya müracaat üzerine tevhid, ifraz ve irtifak hak tesisi ile bu hakların
terkinine yetkili olan organ il özel idaresinin yürütme organı olan İl
encümenidir.
3/7/2005 tarihli ve
5393 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle bu arada yer alan “kültür,
turizm, gençlik ve spor” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.