VAKIFLAR KANUNU
Kanun No.
5737
Kabul Tarihi: 20/2/2008
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – Bu Kanun; vakıfların
yönetimi, faaliyetleri ve denetimine, yurt içi ve yurt dışındaki taşınır ve
taşınmaz vakıf kültür varlıklarının tescili, muhafazası, onarımı ve
yaşatılmasına, vakıf varlıklarının ekonomik şekilde işletilmesi ve
değerlendirilmesinin sağlanmasına ilişkin usûl ve esasların belirlenmesi;
Vakıflar Genel Müdürlüğünün kuruluşu ile Genel Müdürlüğün teşkilât, görev, yetki
ve sorumluluklarının düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
VAKIFLAR KANUNU
Kanun No. 5737
Kabul Tarihi: 20/2/2008
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
Bu Kanun; vakıfların yönetimi, faaliyetleri ve denetimine, yurt içi ve yurt
dışındaki taşınır ve taşınmaz vakıf kültür varlıklarının tescili, muhafazası,
onarımı ve yaşatılmasına, vakıf varlıklarının ekonomik şekilde işletilmesi ve
değerlendirilmesinin sağlanmasına ilişkin usûl ve esasların belirlenmesi;
Vakıflar Genel Müdürlüğünün kuruluşu ile Genel Müdürlüğün teşkilât, görev, yetki
ve sorumluluklarının düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
MADDE 2 –
Bu Kanun; mazbut, mülhak ve yeni vakıflar, cemaat ve esnaf vakıfları ile
Vakıflar Genel Müdürlüğünü kapsar.
Bu Kanunun uygulanmasında milletlerarası mütekabiliyet ilkesi
saklıdır.
Tanımlar
MADDE 3 –
Bu Kanunun uygulanmasında;
Genel Müdürlük veya Denetim Makamı: Vakıflar Genel Müdürlüğünü,
Genel Müdür: Vakıflar Genel Müdürünü,
Meclis: Vakıflar Meclisini,
Vakıflar: Mazbut, mülhak, cemaat ve esnaf vakıfları ile yeni
vakıfları,
Vakfiye: Mazbut, mülhak ve cemaat vakıflarının malvarlığını, vakıf
şartlarını ve vakfedenin isteklerini içeren belgeleri,
1936 Beyannamesi: Cemaat vakıflarının 2762 sayılı Vakıflar Kanunu
gereğince verdikleri beyannameyi,
Vakıf senedi: Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi ile 22/11/2001
tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre kurulan vakıfların,
malvarlığını ve vakıf şartlarını içeren belgeyi,
Mazbut vakıf: Bu Kanun uyarınca Genel Müdürlükçe yönetilecek ve
temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük
tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince Vakıflar Genel
Müdürlüğünce yönetilen vakıfları,
Mülhak vakıf: Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük
tarihinden önce kurulmuş ve yönetimi vakfedenlerin soyundan gelenlere şart
edilmiş vakıfları,
Cemaat vakfı: Vakfiyeleri olup olmadığına bakılmaksızın 2762 sayılı
Vakıflar Kanunu gereğince tüzel kişilik kazanmış, mensupları Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşı olan Türkiye’deki gayrimüslim cemaatlere ait vakıfları,
Esnaf vakfı: 2762 sayılı Vakıflar Kanununun yürürlüğünden önce
kurulmuş ve esnafın seçtiği yönetim kurulu tarafından yönetilen vakıfları,
Yeni vakıf: Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi ile 4721 sayılı
Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre kurulan vakıfları,
?ube: Vakıf faaliyetlerinin yürütülebilmesi için yeni vakfa bağlı
olarak açılan, tüzel kişiliği olmayan ve bünyesinde organları bulunan alt
birimi,
Temsilcilik: Vakıf faaliyetlerinin yürütülebilmesi için yeni vakfa
bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği ve bünyesinde organları bulunmayan alt
birimi,
Vakıf yönetimi: Mülhak, cemaat ve esnaf vakıfları ile yeni
vakıflarda; vakfiye, 1936 Beyannamesi, vakıf senedi, 4721 sayılı Türk Medenî
Kanunu ve bu Kanuna göre vakfı yönetmeye ve temsile yetkili organı,
Vakıf yöneticisi: Mülhak, cemaat ve esnaf vakıfları ile yeni
vakıflarda; vakfiye, 1936 Beyannamesi, vakıf senedi, 4721 sayılı Türk Medenî
Kanunu ve bu Kanuna göre vakfı yönetmeye ve temsile yetkili kişi veya yetkili
organlarda görev alan kişileri,
Hayrat: Mazbut, mülhak, cemaat ve esnaf vakıfları ile yeni
vakıfların, doğrudan toplumun istifadesine bedelsiz olarak sundukları mal veya
hizmetleri,
Akar: Vakıf amaç ve faaliyetlerinin yerine getirilmesi için gelir
getirici şekilde değerlendirilmesi zorunlu olan taşınır ve taşınmazları,
Mukataalı vakıf: Zemini vakfa, üzerindeki yapı ve ağaçlar tasarruf
edene ait olan ve kirası yıllık olarak alınan vakıf taşınmazlarını,
İcareteynli vakıf: Değerine yakın peşin ücret ve ayrıca yıllık kira
alınmak suretiyle süresiz olarak kiralanan vakıf taşınmazlarını,
Taviz bedeli: Mukataalı ve icareteynli taşınmazların serbest
tasarrufa terki için alınan bedeli,
Galle fazlası: Mazbut ve mülhak vakıflarda, vakfın hayrat ve
akarlarının onarımı ile vakfiyelerindeki hayrat hizmetlerin ifasından sonra
kalan miktarı,
İntifa hakkı: Mazbut ve mülhak vakıflarda, vakfiyelerindeki
şartlara göre ilgililere bırakılmış galle fazlaları ve hakları,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Vakıflarla İlgili Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Tüzel Kişilik, Ehliyet, Yönetim, Temsil
Tüzel kişilik
MADDE 4 –
Vakıflar, özel hukuk tüzel kişiliğine sahiptir.
Yeni vakıfların kuruluşu, mal varlığı,
şube ve temsilcilikleri
MADDE 5 –
Yeni vakıflar; Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre kurulur ve faaliyet
gösterirler.
Yeni vakıfların kuruluşunda amaçlarına göre özgülenecek asgarî mal
varlığı her yıl Meclisçe belirlenir.
Yeni vakıflar, vakıf senetlerinde yazılı amaçlarını gerçekleştirmek
üzere Genel Müdürlüğe beyanda bulunmak şartıyla şube ve temsilcilik açabilirler.
Beyannamenin düzenlenmesine ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Yabancılar, Türkiye’de, hukukî ve fiilî mütekabiliyet esasına göre
yeni vakıf kurabilirler.
Yönetim ve temsil şekli
MADDE 6 –
Mazbut vakıflar, Genel Müdürlük tarafından yönetilir ve temsil edilir.
Mülhak vakıflar, Anayasaya aykırılık teşkil etmeyen vakfiye
şartlarına göre Meclis tarafından atanacak yöneticiler eliyle yönetilir ve
temsil edilir. Vakıf yöneticileri kendilerine yardımcı tayin edebilirler. Mülhak
vakıf yöneticilerinde aranacak şartlar ile yardımcılarının nitelikleri
yönetmelikle düzenlenir. Vakfiyedeki şartları taşımamaları nedeniyle kendilerine
yöneticilik verilemeyenler bu şartları elde edinceye, küçükler ile kısıtlılar
fiil ehliyetlerini kazanıncaya ve boş kalan yöneticilik yenisine verilinceye
kadar, vakıf işleri Genel Müdürlükçe temsilen yürütülür.
Cemaat vakıflarının yöneticileri mensuplarınca kendi aralarından
seçilir. Vakıf yöneticilerinin seçim usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir.
Esnaf vakıfları, mülhak vakıfların tabi olduğu hükümlere tabidir.
Bu vakıflar, esnafın seçtiği yönetim kurulu tarafından yönetilir.
Yeni vakıfların yönetim organı vakıf senedine göre oluşturulur ve
bu vakıfların yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun, Türkiye’de
yerleşik bulunması gerekir.
Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil
edilecek vakıflar
MADDE 7 –
On yıl süreyle yönetici atanamayan veya yönetim organı oluşturulamayan mülhak
vakıflar, mahkeme kararıyla Genel Müdürlükçe yönetilir ve temsil edilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce mazbut vakıflar arasına
alınan vakıflarla, bu Kanuna göre mazbut vakıflar arasına alınan vakıflara bir
daha yönetici seçimi ve ataması yapılamaz.
İlgililerin vakfiye şartlarına göre intifa hakları saklıdır.
Yeni vakıf organlarının tamamlanması
MADDE 8 –
Yeni vakıfların organlarında ölüm, istifa ya da herhangi bir nedenle eksilme
olduğu takdirde; vakıf senedindeki hükümlere göre, hüküm bulunmaması halinde
vakıf senedi değişikliğine yetkili organın, bunun bulunmaması halinde ise icraya
yetkili organın kararı ve Genel Müdürlüğün görüşü alınarak mahkemece yenisi
seçilir.
Vakıf yöneticisi olamayacaklar
MADDE 9 –
Vakıflarda; hırsızlık, nitelikli hırsızlık, yağma, nitelikli yağma,
dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık, zimmet, rüşvet, sahtecilik, hileli
iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, güveni kötüye
kullanma, kaçakçılık suçları ile Devletin güvenliğine karşı işlenen suçların
birinden mahkûm olanlar yönetici olamazlar.
Vakıf yöneticisi seçildikten sonra yukarıdaki suçlardan mahkûm
olanların yöneticiliği sona erer.
Vakıf yöneticilerinin sorumlulukları
ve görevden alınması
MADDE 10 –
Vakıf yöneticileri; vakfın amacına ve yürürlükteki mevzuata uymak zorundadır.
Birinci fıkrada belirtilen zorunluluğa uymayanlar ile;
a) Vakfın amacı doğrultusunda faaliyette bulunmayan,
b) Vakfın mallarını ve gelirlerini amaçlarına uygun olarak
kullanmayan,
c) Ağır ihmal ve kasıtlı fiilleriyle vakfı zarara uğratan,
d) Denetim Makamınca tespit edilen noksanlık ve yanlışlıkları
verilen süre içerisinde tamamlamayan, düzeltmeyen veya aykırı işlemlere devam
eden,
e) Medeni hakları kullanma ehliyetini kaybeden veya görevini
sürekli olarak yapmasına engel teşkil edecek hastalığa veya maluliyete
yakalanan,
f) Bu Kanunun 11 inci maddesi uyarınca iki defa idarî para cezası
alan,
vakıf yöneticileri, Meclisin vereceği karara dayalı olarak Denetim
Makamının başvurusu üzerine vakfın yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesince
görevlerinden alınabilir. Telafisi imkânsız sonuçlar doğurabilecek hallerde dava
sonuçlanıncaya kadar, Meclis kararı üzerine Denetim Makamınca, vakıf yönetiminin
geçici olarak görevden uzaklaştırılması ve kayyımca yönetilmesi ihtiyati tedbir
olarak mahkemeden talep edilir.
Görevinden alınan vakıf yöneticileri Meclis üyesi olamaz ve beş yıl
süreyle aynı vakfın yönetim ve denetim organında görev alamazlar. Ayrıca ikinci
fıkranın (c), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen nedenlerle görevinden alınan
vakıf yöneticileri başka bir vakfın yöneticisi ise o görevinden de alınmış
sayılır ve beş yıl süreyle hiçbir vakfın yönetim ve denetim organında görev
alamazlar.
Vakıf yönetiminde yer alan kişiler ile vakıf çalışanları kusurlu
fiilleri nedeniyle vakfa verdikleri zararlardan sorumludurlar.
Vakıf yöneticileri mahkeme kararı olmaksızın görevlerinden
uzaklaştırılamazlar.
İdarî para cezası
MADDE 11 –
Genel Müdürlükçe yapılan tebligata rağmen, bu Kanun uyarınca istenen beyanname,
bilgi ve belgeleri zamanında vermeyen, organların vakfiye veya vakıf senedine
aykırı olarak toplanmasına sebebiyet veren veya gerçeğe aykırı beyanda bulunan
vakıf yönetimine Genel Müdürlükçe her bir eylem için beşyüz Türk Lirası idarî
para cezası verilir. İdarî para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren
onbeş gün içinde 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerine
göre kanun yoluna başvurulabilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Vakıf Malları ve Faaliyetleri
Vakıfların mal edinmesi, akar
cinsinden olan malların değiştirilmesi
MADDE 12 –
Vakıflar; mal edinebilirler, malları üzerinde her türlü tasarrufta
bulunabilirler.
Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait akar mallar ile hakların
daha yararlı olanları ile değiştirilmesine, paraya çevrilmesine veya
değerlendirilmesine Meclis yetkilidir.
Mülhak, cemaat, esnaf vakıfları ile yeni vakıflara, başlangıçta
özgülenen mal ve haklar, vakıf yönetiminin başvurusu üzerine, haklı kılan
sebepler varsa, Denetim Makamının görüşü alınarak mahkeme kararı ile sonradan
iktisap ettikleri mal ve hakları ise bağımsız ekspertiz kuruluşlarınca
düzenlenecek rapora dayalı olarak vakıf yetkili organının kararı ile daha
yararlı olanları ile değiştirilebilir veya paraya çevrilebilir.
Vakıf yöneticileri, iktisap ettikleri veya değiştirdikleri taşınmaz
malları tapuya tescil tarihinden itibaren bir ay içerisinde Genel Müdürlüğe
bildirirler.
Kurucularının çoğunluğu yabancı uyruklu olan vakıfların, taşınmaz
mal edinmeleri hakkında, 22/12/1934 tarihli ve 2644 sayılı Tapu Kanununun 35
inci maddesi uygulanır.
Taşınmazların vakıfları adına tescili
MADDE 13 –
Mazbut vakıfların tescil görmemiş hayrat taşınmazları, Genel Müdürlüğün isteği
üzerine tapu idaresince vakıfları adına tescil edilir.
Mazbut ve mülhak vakıflara ait akar taşınmazların satış ve taviz
bedelleri ile satın alınacak, trampa ile edinilecek veya yeniden yaptırılacak
taşınmazlar, vakıfları adına hisseleri oranında tapuya tescil ettirilerek
kayıtlara işlenir.
Amaç ve işlev değişikliği
MADDE 14 –
Vakıfların, vakfiyelerindeki şartların yerine getirilmesine fiilen veya hukuken
imkân kalmaması halinde; vakfedenin iradesine aykırı olmamak kaydıyla mazbut
vakıflarda Genel Müdürlüğün; mülhak, cemaat ve esnaf vakıflarında, vakıf
yöneticilerinin teklifi üzerine bu şartları değiştirmeye; hayır şartlarındaki
parasal değerleri güncel vakıf gelirlerine uyarlamaya Meclis yetkilidir.
Hayrat taşınmazların nitelikleri ve
değerlendirilmesi
MADDE 15 –
Vakıfların hayrat taşınmazları haczedilemez, rehnedilemez, bu taşınmazlarda
mülkiyet ve irtifak hakkı için kazandırıcı zamanaşımı işlemez.
Genel Müdürlüğe, mazbut ve mülhak vakıflara ait olup, tahsis
edildikleri amaca göre kullanılmaları kanunlara veya kamu düzenine aykırı yahut
tahsis amacına uygunluğunu kaybetmiş, kısmen veya tamamen hayrat olarak
kullanılması mümkün olmayan taşınmazlar; mazbut vakıflarda Meclis kararı ile
mülhak vakıflarda vakıf yöneticisinin talebi üzerine Meclis kararı ile gayece
aynı veya en yakın başka bir hayrata dönüştürülebilir, akara devredilebilir veya
paraya çevrilebilir. Bu paralar aynı surette diğer bir hayrata tahsis olunur.
Aynı vakıf içerisindeki dönüştürme veya devirlerde bedel ödenmez.
Hayrat taşınmazların tahsisi
MADDE 16 –
Mazbut vakıflara ait hayrat taşınmazlara, Genel Müdürlük tarafından öncelikle
vakfiyeleri doğrultusunda işlev verilir. Genel Müdürlükçe değerlendirilemeyen
veya işlev verilemeyen hayrat taşınmazlar; fiilen asli niteliğine uygun olarak
kullanılıncaya kadar kiraya verilebilir.
Bu hayrat taşınmazlar; Genel Müdürlükçe işlev verilmek amacıyla,
vakfiyesinde yazılı hizmetlerde kullanılmak üzere Genel Müdürlüğün denetiminde
onarım ve restorasyon karşılığı kamu kurum ve kuruluşlarına, benzer amaçlı
vakıflara veya kamu yararına çalışan derneklere tahsis edilebilir.
Mülhak vakfa ait hayrat taşınmazın tahsisinde Genel Müdürlük görüşü
alınır.
Tahsis edilen taşınmaz; ticari bir faaliyette kullanılamaz, tahsise
aykırı kullanımın tespiti halinde Genel Müdürlüğün talebi üzerine taşınmaz,
bulunduğu yerin mülki amirliğince tahliye edilir.
Cemaat vakıflarına ait, kısmen veya tamamen hayrat olarak
kullanılmayan taşınmazlar, vakıf yönetiminin talebi halinde Meclis kararıyla;
aynı cemaate ait başka bir vakfa tahsis edilebilir veya vakfın akarına
dönüştürülebilir.
Taşınmazların vakfına dönmesi
MADDE 17 –
Tasarruf edenlerin veya maliklerin mirasçı bırakmadan ölümleri, kaybolmaları,
terk veya mübadil gibi durumlara düşmeleri halinde icareteynli ve mukataalı
taşınmaz malların mülkiyeti vakfı adına tescil edilir.
Taviz bedeli
MADDE 18 –
Tapu kayıtlarında, icareteyn ve mukataalı vakıf şerhi bulunan gerçek ve tüzel
kişilerin mülkiyetinde veya tasarrufundaki taşınmazlar, işlem tarihindeki emlak
vergisi değerinin yüzde onu oranında taviz bedeli alınarak serbest tasarrufa
terk edilir. Ancak miri arazilerden mukataalı hayrata tahsis edilmeyenler ile
aşar ve rüsumu vakfedilen taşınmazlar tavize tâbi değildir.
Taviz bedelinin hesaplanmasında; ortaklığın giderilmesi veya cebri
icra yoluyla satılanlarda satış bedeli, kamulaştırmalarda ise kamulaştırma
bedeli esas alınır.
Bu Kanun hükümleri gereğince taviz bedelinin tamamı vakfı adına
ödenmedikçe, taşınmaz üzerindeki temliki tasarruflar tapu dairelerince tescil
olunmaz.
Vakıf şerhleri ile ilgili olarak, diğer kanunlarda yer alan
zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere ilişkin hükümler uygulanmaz.
Taviz bedelinin tahsil şekli
MADDE 19 –
Taviz bedelleri, yapılacak tebligat üzerine altmış gün içerisinde peşin olarak
ödenebileceği gibi eşdeğer bir taşınmazla takas edilebilir veya yarısı peşin,
kalanı bir yılda beş eşit taksitte ödenebilir. Taksitlendirme halinde, taşınmaza
birinci derece ve birinci sırada ipotek konulur. Taksitlerden birinin zamanında
ödenmemesi halinde geri kalan taksitlerin tamamı muaccel olur.
Genel Müdürlükçe tahakkuk ettirilen taviz bedelleri, yapılacak
tebligata rağmen ödenmediği takdirde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı ile birlikte tahsil edilerek vakfı
adına gelir kaydedilir.
Kira süresi
MADDE 20 –
Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait taşınmazların kira süresi azami üç
yıldır. Ancak onarım veya inşa karşılığı kiralamalarda; onarım ve inşa bedeli
göz önüne alınarak kira süresi Genel Müdürün onayı ile yirmi yıla, Meclis kararı
ile kırk dokuz yıla kadar tespit edilebilir.
Genel Müdürlüğe veya mazbut vakıflara ait onarımı planlanan vakıf
kültür varlıkları ile yatırım yapılacak taşınmazlar; kira süresinin bitiminden
bir ay önce bildirim yapılmak kaydıyla, hiçbir hüküm ve karara bağlı olmaksızın
Genel Müdürlüğün talebi üzerine kira süresi sonunda mülki amirlikçe tahliye
edilir.
Vakıf ormanları
MADDE 21 –
Özel vakıf ormanları kurulabilir.
Vakıf kültür varlıklarının korunması
ve imar uygulamalarının bildirilmesi
MADDE 22 –
Kamu kurum ve kuruluşları, koruma imar planlarını düzenlerken vakıf kültür
varlıklarıyla ilgili hususlarda Genel Müdürlüğün görüşünü almak zorundadırlar.
Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait taşınmaz mallarla ilgili
olarak belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan uygulama imar
ve parselasyon planlarının, askıya çıkarılmadan önce ilgili idareler tarafından
Genel Müdürlüğe bildirilmesi zorunludur.
Mazbut vakıf taşınmazlarında akar niteliğini koruyacak şekilde imar
düzenlemesi yapılır.
Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait olup uygulama imar
planlarında okul, hastane veya spor alanlarında kalan taşınmazlar; ilgili
kurumlar tarafından, imar planının tasdik tarihinden itibaren iki yıl içerisinde
kamulaştırılmadığı takdirde ilgili bakanlığın görüşü alınarak Genel Müdürlükçe
özel okul, özel hastane veya özel spor tesisi olarak değerlendirilebilir.
Zilyetlik yoluyla kazanım
MADDE 23 –
Vakıfların malları üzerinde zilyetlik yoluyla kazanma hükümleri uygulanmaz.
Sigorta
MADDE 24 –
Kiraya verilen veya tahsis edilen mazbut vakıf taşınmaz malların, yangın,
hırsızlık ve doğal afetlere karşı, kullananları tarafından Genel Müdürlük adına
sigortalanması zorunludur.
Uluslararası faaliyet
MADDE 25 –
Vakıflar; vakıf senetlerinde yer almak kaydıyla, amaç veya faaliyetleri
doğrultusunda, uluslararası faaliyet ve işbirliğinde bulunabilirler, yurt
dışında şube ve temsilcilik açabilirler, üst kuruluşlar kurabilirler ve yurt
dışında kurulmuş kuruluşlara üye olabilirler.
Vakıflar; yurt içi ve yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan
ayni ve nakdi bağış ve yardım alabilirler, yurt içi ve yurt dışındaki benzer
amaçlı vakıf ve derneklere ayni ve nakdi bağış ve yardımda bulunabilirler. Nakdi
yardımların yurt dışından alınması veya yurt dışına yapılması banka aracılığı
ile olur ve sonuç Genel Müdürlüğe bildirilir. Bildirimin şekli ve içeriği
yönetmelikle düzenlenir.
İktisadî işletme ve şirket kurulması
MADDE 26 –
Vakıflar; amacını gerçekleştirmeye yardımcı olmak ve vakfa gelir temin etmek
amacıyla, Genel Müdürlüğe bilgi vermek şartıyla iktisadî işletme ve şirket
kurabilir, kurulmuş şirketlere ortak olabilirler. ?irketler dahil iktisadî
işletmelerden elde edilen gelirler vakfın amacından başka bir amaca tahsis
edilemez. Kurucuların çoğunluğu yabancı uyruklu olan vakıfların kurduğu yahut
paylarının yarıdan fazlasına bu nevi vakıfların sahip olduğu şirketlerin mal
edinmeleri hakkında aynı vakıfların mal edinmelerini düzenleyen hükümler
uygulanır.
Genel Müdürlük; Bakanlar Kurulu kararıyla Genel Müdürlük ve mazbut
vakıfların gelirleri ve akar malları ile iktisadî işletme veya şirket kurmaya
yetkilidir. ?irket hisseleri ve hakların daha yararlı olanları ile
değiştirilmesi, paraya çevrilmesi, değerlendirilmesi ve bunlara bağlı her türlü
hakkın kullanılması ile ortaklık paylarına bağlı hakların kullanılması Genel
Müdürlük tarafından yürütülür.
Sona eren veya dağıtılan yeni
vakıfların mal ve hakları
MADDE 27 –
Sona eren yeni vakıfların borçlarının tasfiyesinden arta kalan mal ve haklar;
vakıf senedinde yazılı hükümlere göre, senetlerinde özel bir hüküm
bulunmayanlarda ise Genel Müdürlüğün görüşü alınarak mahkeme kararıyla benzer
amaçlı bir vakfa; dağıtılan yeni vakıfların borçlarının tasfiyesinden arta kalan
mal ve haklar ise Genel Müdürlüğe intikal eder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Vakıf Kültür ve Tabiat Varlıkları
Vakıf kültür varlıklarının tespiti,
tescili ve yaşatılması
MADDE 28 –
Vakıflara ait yurt içi ve yurt dışındaki taşınır ve taşınmaz vakıf kültür
varlıklarının tespiti, envanterinin çıkarılması, tescili, Genel Müdürlüğe ve
mazbut vakıflara ait olanların korunması, mülkiyeti el değiştirmiş vakıf kültür
varlıkları ile koruma alanlarının kamulaştırılması, değerlendirilmesi, onarımı,
restorasyonu ve gerektiğinde yeniden inşası Genel Müdürlükçe yürütülür.
Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası Genel Müdürlüğe veya mazbut
vakıflara ait işletme ve iştiraklerin; Kurumlar Vergisi matrahının yüzde onu,
yeterli geliri bulunmayan mazbut vakıflara ait vakıf kültür varlıklarının
onarımında kullanılmak üzere Genel Müdürlüğe aktarılır.
Yeterli geliri bulunmayan mazbut vakıflara ait vakıf kültür varlığı
niteliğindeki taşınmazların, benzer amaçlı mazbut vakıfların gelirleriyle
korunmasına ve yaşatılmasına Meclis yetkilidir.
Vakıf kültür ve tabiat varlıklarının
korunması
MADDE 29 –
Vakıflara ait taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları; Genel Müdürlük,
ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kullananları tarafından korunur.
Vakıf kültür varlıklarının devri
MADDE 30 –
Vakıf yoluyla meydana gelip de her ne suretle olursa olsun Hazine, belediye,
özel idarelerin veya köy tüzel kişiliğinin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür
varlıkları mazbut vakfına devrolunur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Vakıfların Muhasebesi ve Denetimi
Vakıf muhasebesi
MADDE 31 –
Vakıflar, muhasebe kayıtlarını Genel Müdürlükçe belirlenecek usûl ve esaslar
dahilinde tutmak zorundadırlar. Tutulacak defter ve kayıtlar ile ilgili usûl ve
esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Mazbut vakıfların her birinin gelir ve giderleri ayrı ayrı takip
edilir.
Vakıflar, varlıklarını, ekonomik kural ve riskleri gözetmek
suretiyle değerlendirirler.
Beyanname verme yükümlülüğü
MADDE 32 –
Vakıf yönetimi; vakfın yönetici veya yönetim kurulu üyeleri listesini, bir
önceki yıla ait faaliyet raporlarını, bütçe ve bilançolarını, gayrimenkullerini,
malî tablolarını ve bu tabloların uygun araçlarla yayınlandığına dair belgeyi,
işletme ve iştiraklerinin malî tabloları ile yönetmelikle belirlenecek diğer
bilgileri içeren beyannameyi her takvim yılının ilk altı ayı içerisinde Genel
Müdürlüğe verir.
Vakıfların denetimi
MADDE 33 –
Mülhak, cemaat, esnaf vakıfları ile yeni vakıflarda iç denetim esastır. Vakıf;
organları tarafından denetlenebileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da
denetim yaptırabilir.
Vakıf yöneticileri, en az yılda bir defa yapılacak iç denetim
raporları ile sonuçlarını, rapor tarihini takip eden iki ay içerisinde Genel
Müdürlüğe bildirir.
Vakıfların amaca ve yasalara uygunluk denetimi ile iktisadî
işletmelerinin faaliyet ve mevzuata uygunluk denetimi Genel Müdürlükçe yapılır.
Yönetim ve temsil masrafı
MADDE 34 –
İntifa hakkına konu mazbut vakıflar ile Genel Müdürlük tarafından geçici olarak
yönetilen vakıfların yıllık gayrisafi gelirlerinin yüzde yirmisi yönetim ve
temsil masrafı olarak Genel Müdürlük bütçesine gelir kaydedilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Vakıflar Meclisi, Genel
Müdürlük Teşkilâtı ve İstihdam
BİRİNCİ BÖLÜM
Vakıflar Genel Müdürlüğü
Vakıflar Genel Müdürlüğü
MADDE 35 –
Bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere, kamu tüzel
kişiliğini haiz Başbakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
Başbakan, Genel Müdürlüğün yönetimi ile ilgili yetkilerini gerekli
gördüğü takdirde görevlendireceği Devlet Bakanı vasıtasıyla kullanabilir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, merkez ve taşra teşkilâtından oluşur.
Genel Müdürlüğün merkezi Ankara’dadır.
Genel Müdürlüğün görevleri
MADDE 36 –
Genel Müdürlüğün görevleri şunlardır:
a) Mazbut vakıfların vakfiyelerinde veya vakfiye yerine geçen
hüccet, berat, ferman gibi belgelerinde yazılı hayrî, sosyal, kültürel ve
ekonomik şart ve hizmetleri yerine getirmek.
b) Vakfiyelerde öngörülen hizmetlerin en iyi şekilde yerine
getirilebilmesini sağlamak amacıyla Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait
paralar ile malları değerlendirmek, daha fazla gelir getirici yatırımlara tahsis
etmek.
c) Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait paralar ile işletmeler
kurma, kurulmuş şirketlere iştirak etme, bunların sermaye artışları hususlarında
karar vermek.
d) Yurt içi ve yurt dışındaki vakıflara ait vakıf kültür
varlıklarını ihya etmek.
e) Mülhak, cemaat ve yeni vakıflar ile esnaf vakıflarının
denetimini yapmak.
f) Vakıflarla ilgili konularda; araştırma, geliştirme, eğitim,
kültür ve yayın faaliyetlerinde bulunmak, ulusal ve uluslararası koordinasyonu
sağlamak.
g) Vakıf kültür varlıklarından oluşan koleksiyonlar meydana
getirmek; müze, kütüphane ve kültür merkezleri kurmak.
h) Bu Kanun ve diğer kanunlar ile Genel Müdürlüğe verilen görevleri
yapmak.
Genel Müdürlük, vakıflara ilişkin görevlerle ilgili olarak diğer
kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde çalışır ve koordinasyonun sağlanması
hususunda gerekli tedbirleri alır. Genel Müdürlük gerektiğinde ihtiyaç duyulan
konuyla sınırlı olmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tâbi olmaksızın
uzman kişi, kurum ve kuruluşlardan danışmanlık ve hukukî mütalaa şeklinde hizmet
satın alabilir.
Genel Müdürlüğün denetimi
MADDE 37 –
Genel Müdürlüğün denetimi, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi
ve Kontrol Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılır.
Genel Müdürlüğün bütçesi
MADDE 38 –
Genel Müdürlüğün bütçesi; 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu
çerçevesinde hazırlanır. Bütçe, Meclisin uygun görüşünden sonra süresi
içerisinde ilgili mercilere sunulur.
Gelir fazlaları ertesi yıla devreder.
Genel Müdürlüğün gelirleri
MADDE 39 –
Genel Müdürlüğün gelirleri şunlardır:
a) Kira gelirleri.
b) İşletme kârları.
c) İştirak gelirleri.
d) Yönetim ve temsil payları.
e) Mazbut vakıflara ait taşınmazların satışından elde edilecek
gelirler.
f) Taviz bedelleri.
g) Genel Müdürlüğe ait taşınmazların satışından elde edilecek
gelirler.
h) ?artlı bağışlar.
ı) ?artsız bağışlar.
j) Diğer gelirler.
Bazı gelirler ile bağışların
harcanması
MADDE 40 –
39 uncu maddenin (e) ve (f) bentlerinde yer alan gelirler; ait olduğu vakfa
taşınmaz alımında, vakfın taşınmazlarının onarım ve yapımında kullanılır. Ayrıca
Meclis kararıyla gelir getirici yatırımlarda, yurt içi ve yurt dışında bulunan
ve geliri kalmayan vakıflara ait vakıf kültür varlıklarının bakım ve
onarımlarında da kullanılabilir.
Genel Müdürlüğe yapılan şartlı bağışlar, bağış yapanın şartları
doğrultusunda harcanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Vakıflar Meclisi
Meclisin oluşumu
MADDE 41 –
Meclis, Genel Müdürlüğün en üst seviyedeki karar organıdır.
Meclis; Genel Müdür, üç Genel Müdür yardımcısı ve I. Hukuk Müşaviri
olmak üzere beş, vakıf konusunda bilgi ve deneyim sahibi yükseköğrenim mezunları
arasından Başbakanın teklifi üzerine ortak kararname ile atanacak beş, yeni
vakıflarca seçilecek üç, mülhak ve cemaat vakıflarınca seçilecek birer üye olmak
üzere toplam onbeş üyeden oluşur. Ayrıca yeni vakıflar üç, mülhak ve cemaat
vakıfları ise birer yedek üye seçer. Seçimler; yeni vakıflarda yönetim
organının, mülhak vakıflarda vakıf yöneticilerinin, cemaat vakıflarında yönetim
kurullarının seçeceği birer temsilcinin iştiraki ile Genel Müdürlüğün daveti
üzerine ayrı ayrı yapılır.
Genel Müdür aynı zamanda Meclisin de başkanıdır.
Genel Müdür alınan kararları yürütmeye yetkili ve görevlidir. Genel
Müdürün çeşitli nedenlerle görevinde bulunmadığı durumlarda Genel Müdüre vekâlet
eden Meclis Başkanlığına da vekâlet eder.
Meclisin çalışmasına ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.
Meclisin görevleri
MADDE 42 –
Bu Kanunun diğer maddeleri ile belirlenen görevlerinin yanı sıra, Meclis
aşağıdaki görevleri de yerine getirir:
a) Genel Müdürlüğe, mazbut ve mülhak vakıflara ait akar ve hayrat
taşınmazların tahsis, satış ve trampasına yönelik tasarruflarla,
kamulaştırmalarda kamu yararı kararını vermek.
b) Genel Müdürlük ve işletme müdürlüklerinin bütçelerini onaylamak.
c) Genel Müdürlük ve vakıflarla ilgili tüzük ve yönetmelik
taslaklarını karara bağlamak.
d) Genel Müdürlükçe gerek görülen hususları karara bağlamak.
Meclis üyelerinin nitelikleri ve görev
süresi
MADDE 43 –
Meclis üyelerinin; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı
Devlet Memurları Kanunu ile belirlenen Devlet memuru olma şartlarını taşıması,
ortak kararnameyle atan