Imar Hukukcusu - İdareler tarafından görev alanına giren konularda yönetmelikler yapılırken dayan

imar hukuku imar hukuku imar hukuku imar hukuku imar hukuku imar hukuku imar hukuku

T.C. D A N I ? T A Y Onüçüncü Daire Esas No : 2005/75 Karar No : 2006/474 Özeti : İdareler tarafından görev alanına giren konularda yönetmelikler yapılırken dayanağı yasanın bütününe bağlı kalınması zorunlu olduğu gibi yasayı ve yasanın amacını aşar veya yasa konusu alanlara girer nitelikte düzenleme yapma olanağı bulunmadığı, 3984 sayılı Yasa'nın bazı maddelerinde yer alan "yayın izni ve lisans" ifadelerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğinden ve yasada açık yetki hükmü bulunmadığından, "yayın izni" ve "lisans" için ayrı ayrı ücret alınmasını öngören, Yönetmeliğin dayanağı Yasaya uygun görülmediği hakkında. Davacı : … Görsel ve İşitsel Medya Yayınları Ticaret A.? Vekilleri : Av. …, Av. … Karşı Taraf : Radyo ve Televizyon Üst Kurulu - ANKARA Vekili : Av. … Davanın Özeti : Dava, 28 Mart 2002 tarihli ve 24709 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan "Kablolu Yayın Lisans ve İzin Yönetmeliğinin"; aynı hak için iki ayrı bedel talep edilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Savunmanın Özeti: 3984 sayılı Yasa'nın 8.maddesinin (g) bendi ve anılan Yasa'nın 40.maddesi hükümlerine uygun olarak yayımlanan Yönetmelikte yayın lisansı ve izninin ayrı idarî tasarruflar olarak düzenlendiği, bu miktarların her yıl Üst Kurul tarafından artırıldığı, Maliye Bakanlığı'nın yeniden değerleme oranlarına göre düzenlenen Yönetmelik maddelerinde Yasaya aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hâkimi Erkan DEMİRTA?'ın Düşüncesi: Dava konusu Yönetmelikte hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Gülen AYDINO?LU'nun Düşüncesi: Dava, 28.Mart 2002 günlü ve 24709 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan "Kablolu Yayın Lisans ve İzin yönetmeliğinin" iptali istemiyle açılmıştır. Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 3. ve Geçici 4. maddeleri 22.1.2003 günlü ve 25001 sayılı 28.1.2004 günlü ve 25360 sayılı 6.1.2005 günlü ve 25692 sayılı Resmî Gazetelerde yayınlanan değişiklik yönetmelikleriyle değiştirilmiş bulunduğundan bu maddeler yönünden davanın konusu kalmamış bulunmaktadır. Davanın Yönetmeliğin diğer maddelerine ilişkin kısmına gelince, Anayasanın 124. maddesi uyarınca Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda kanun ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarma yetkisine sahiptirler. Dava konusu Yönetmeliğin dayanağını oluşturan 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 1. maddesinde bu Kanunun amacının, radyo ve televizyon yayınlarının düzenlenmesine ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin esas ve usulleri belirlemek olduğu belirtildikten sonra, "Üst Kurulun görev ve yetkilerinin" düzenlendiği 8. maddesinde, Kanal ve Frekans bandı tahsisinde gerekli şartları ve tahsis hakkı alanların yayına geçme süresini ve radyo ve televizyon istasyonu kuranların ödeyecekleri yayın izni ve lisans ücretlerini ilgili yönetmeliklerle belirlemek Üst Kurulun görevleri arasında sayılmış, 16. madesinde de, 2813 sayılı Telsiz Kanununun diğer hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kamu ve özel radyo ve televizyon kuruluşlarına kanal ve frekans bandı tahsisi ile yayın izni ve lisansı vermek ve bu tahsis ve izni iptal etmek yetkisinin Üst Kurula ait olduğu hükme bağlanmış bulunmaktadır. Yukarıda sözü edilen yasa maddelerine istinaden Radyo Televizyon Üst Kurulunca hazırlanan uyuşmazlık konusu yönetmelik, yayın hizmetlerini kablo ortamından vermek isteyen radyo ve televizyon kuruluşlarının kablolu yayın lisansı ve izni almaları için yerine getirmeleri gereken yükümlülükleri, Üst Kurul tarafından kuruluşlara kablolu yayın lisans ve izni verilme esas ve usullerini ve bu yayının kablo ortamından iletilmesini sağlayan kablo platform işletmecilerinin yükümlülüklerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Lisans ve Yayın iznini iki ayrı kurum olarak düzenleyen Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmelik, Kanunun amacı ve düzenleniş biçimine uygun, hizmetin gerekleri doğrultusunda hükümler içermekte bu haliyle dayanağı Kanuna ve hukukun genel ilkelerine aykırılık taşımamaktadır. Her ne kadar, davacı, sözkonusu yönetmeliğin, beş yıllık peşin ücret şeklinde ödenmesi öngörülen lisans ücreti ile .artan..oranlı tahsili öngörülen yıllık izin ücretinin aynı hak için talep edilen iki ayrı ücret niteliğinde bulunduğunu ileri sürmekte ise de; lisans ve yıllık yayın izni kavramsal olarak iki farklı fiili ve hukuksal durumu ifade ettiği gibi, yönetmeliğin dayanağı olan yasal düzenlemelerin uygulanmasına yönelik ve yasaya paralel hükümler olarak yönetmelikte yer almakta keza Yönetmeliğin, hesaplanma ve ödenme usullerinin düzenlendiği 18 ve 19. maddelerinde de, hizmetin gereğine aykırı bir yön bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle,Yönetmeliğin Geçici 3.ve 4. maddeleri yönünden dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, diğer maddeleri yönünden ,dayanağı Kanunun amacına ve düzenleme alanına dair hükümlerine aykırı bulunmayan yönetmelik maddelerinin iptaline ilişkin davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce duruşma için önceden belirlenen 24.01.2006 tarihinde davacı vekilinin gelmediği, davalı idare vekili Av. …'ın geldiği; Danıştay Savcısı Gülen Aydınoğlu'nun hazır bulunduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Gelen tarafa usulüne uygun söz verilip dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Dava dosyası incelenip, gereği görüşüldü: Dava, 28 Mart 2002 günlü ve 24709 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan "Kablolu Yayın Lisans ve İzin yönetmeliğinin" iptali istemiyle açılmıştır. Anayasa'nın 124. maddesi gereği Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla yönetmelikler çıkarabileceği açıktır.Yönetmelikler, yasa tekniğine uygun olmaması ve güçlükler bulunması nedeniyle yasal düzenlemelerde yer almayan ancak idarenin işleyişi ve kamu yararı için önceden belirlenmesi zorunlu bulunan teknik konu ve ayrıntıları yasal çerçeve içerisinde kalmak koşuluyla düzenleyebilir. Kamu idaresi tarafından görev alanına giren konularda yönetmelikler yapılırken dayanağı yasanın bütününe bağlı kalınması zorunlu olduğu gibi yasayı ve yasanın amacını aşar veya yasa konusu alanlara girer nitelikte düzenleme yapma olanağı da bulunmamaktadır. 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 8. maddesinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görev ve yetkileri düzenlenmiş ve (b) fıkrasında önşartları yerine getirmiş müracaatçı kuruluşlara, tarafsızlık ve hakkaniyet ölçüleri dahilinde yayın izni ve lisans vermek, (f) fıkrasında yurt içinden yayın yapacak kamu ve özel radyo televizyon kuruluşlarının yayın izni ve lisans talebinde bulunabilmek için yerine getirmeleri gerekli önşartları ve standartları Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi ilkeleri göz önünde bulundurularak tespit etmek ve kamuoyuna duyurmak, (g) fıkrasında kanal ve frekans bandı tahsisinde gerekli şartları ve tahsis hakkı alanların yayına geçme süresini ve radyo ve televizyon istasyonu kuranların ödeyecekleri yayın izni ve lisans ücretlerini ilgili Yönetmeliklerle belirlemek, (p) fıkrasında, bu Kanun ve Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi ilkelerine uygun biçimde çalışma ve faaliyetleri ile ilgili Yönetmelik ve diğer düzenlemeleri hazırlamak Üst Kurulun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Yine aynı Yasa'nın 12.maddesinin a) fıkrasında " özel radyo ve televizyon kuruluşlarından alınacak TV kanal ve radyo frekansı yıllık tahsis bedelleri Üst Kurul'un gelirleri arasında sayılmış, aynı madde de; özel radyo ve televizyon kuruluşlarından alınacak yayın izin ve lisans ücretlerinin Hazine'ye gelir kaydedileceği, 16. maddesinde, 2813 sayılı Telsiz Kanununun diğer hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kamu ve özel radyo ve televizyon kuruluşlarına kanal ve frekans bandı tahsisi ile yayın izni ve lisansı vermek ve bu tahsis ve izni iptal etmek yetkisinin münhasıran Üst Kurula ait olduğu, 40. maddesinde ise; Üst Kurulun ve teşkilâtının çalışma esas ve usulleri, kanal ve frekans tahsisi şartları ve ihale usulleri ile telif ve yapımcı haklarını koruma esas ve usullerinin Üst Kurul tarafından hazırlanan yönetmeliklerle düzenleneceği,bu yönetmeliklerin Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe gireceği, Ek 4.maddesinde ise ; yayın izni talebinde bulunan kuruluşların yerine getirmeleri gereken teknik ve malî yeterlilik şartları, devir şartları ile diğer ön şartlar, Üst Kurul tarafından yönetmeliklerle tespit edileceği hükme bağlanmıştır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nca çıkarılan ve 28 Mart 2002 tarihli ve 24709 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan "Kablolu Yayın Lisans ve İzin yönetmeliğinin" 1.maddesinde, bu yönetmeliğin amacının yayın hizmetlerini kablo ortamında vermek isteyen radyo ve televizyon kuruluşlarının kablolu yayın lisansı ve izni almaları için yerine getirmeleri gereken yükümlülüklerle Üst Kurul tarafından kuruluşlara kablolu yayın lisans ve izni verilme esas ve usullerini ve bu yayının kablo ortamında iletilmesini sağlayan kablo platform işletmecilerinin yükümlüklerini belirlemek olduğu, tanımlar başlıklı 4. maddesinin (m) bendinde kablolu yayın lisansının; yayın hizmetlerini, kablo ortamında kamuya ulaştıran radyo ve televizyon kuruluşlarına, bu yönetmelikte ve ilgili mevzuatta aranan şartlara haiz oldukları takdirde kablolu yayın yapabilmelerini teminen Üst Kurulca verilen belgeyi, (n) bendinde kablolu yayın izninin; kablolu yayın lisansı alan kuruluşların Üst Kurulca belirlenen şartları sağladıktan sonra, kablo ortamından yayına geçebilmeleri için Üst kurul tarafından verilecek izni ifade ettiği açıklanmış, Kablo Platform İşletmecilerinin Yükümlülüklerini düzenleyen 7. maddesinin (h) fıkrasında, Üst Kurul'dan kablolu yayın lisans ve izni almamış olan yayıncı kuruluşlar ile bu lisans ve izinleri iptal edilmiş kuruluşların yayınlarını iletmemekle yükümlü oldukları, yayıncı kuruluşların yükümlülüklerini düzenleyen 8. maddenin (a) fıkrasında, kablo ortamından yayın yapmak isteyen yayıncı kuruluşların, Kanunda, bu Yönetmelikte ve Asgari ?artlar Yönetmeliğinde, diğer mevzuatta ve Türkiye'nin taraf olduğu milletler arası andlaşmalarda öngörülen yükümlülükleri yerine getirmek ve Üst kuruldan Kablolu Yayın Lisansı ve İzni almakla yükümlü oldukları, (e) fıkrasında, Kablolu Yayın Lisansı alan yayıncı kuruluşlar,ın radyo ve televizyon yayınlarını ancak ilgili Yönetmeliklerde belirlenen (uydu, karasal, vb.) gerekli lisans ve izinleri almaları halinde yapabilecekleri, 10.maddesinde; bu Yönetmelikte ve ilgili mevzuatta öngörülen şartları sağlayan yayıncı kuruluşların, kablo ortamından yayınlarının yapılabilmesini teminen, Üst Kurula kablolu yayın lisansı almak üzere yazılı olarak başvuracakları belirtilmiş,18.maddesinde; Kablo ortamından tek İl ve birden fazla İl’e yönelik yayın yapan yayıncı kuruluşların, Radyo ve Televizyon program yayınları için ödeyecekleri ücretler düzenlenmiştir. Yine Yönetmeliğin 20.maddesinde; kablo ortamından yapılacak yayınlarda lisans döneminin, lisans belgesinin düzenlendiği tarihten başlayarak beş yıl olduğu ifade edilmiş, 24.maddesinde; Kablolu Yayın İzni verilmesine, 26.maddesinde de; kablolu Yayın İzninin iptaline ilişkin esaslar belirtilmiştir. Dava konusu Yönetmeliğin 27.maddesinde ücretlerin iadesine ilişkin esaslar sıralanmış, kablo ortamından yayın hizmeti veren yayıncı kuruluşların her yıl ödeyecekleri yayın izni ücretleri de 28.maddesinde düzenlenmiştir. Anılan Yönetmeliğin geçici 4.maddesinde;" kablo ortamından yayın yapan kuruluşların lisans ücretlerinin hesaplanmasına esas olan kablolu yayın lisans katsayısı, KLK=2.000 olarak belirlenmiş ve bu katsayıya göre, 18 inci maddedeki esaslar doğrultusunda, yayıncı kuruluşların ödeyecekleri lisans ücretleri saptanmıştır. Aktarılan yasa ve yönetmelik kurallarına göre Üst Kurulun yurt içinden yayın yapacak kamu ve özel radyo-televizyon kuruluşlarının yayın izni ve lisans talebinde bulunabilmek için yerine getirmeleri gerekli önşartları ve standartları belirlemeye, önşartları yerine getirmiş müracaatçı kuruluşlara yayın izni ve lisans vermeye, kanal ve frekans bandı tahsisinde gerekli şartları ve radyo ve televizyon istasyonu kuranların aldıkları hizmet karşılığında ödeyecekleri ücretleri yönetmeliklerle belirlemeye yetkili olduğu açıktır. Ancak, 3984 sayılı Yasanın 8/g maddesinde münhasıran "yayın izni ve lisans ücretlerini ilgili Yönetmeliklerle belirlemek" yetkisi Üst Kurula tanınmış olmakla birlikte, 33 maddesinin sondan 3 ve 4. fıkralarında yer alan " 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerindeki ilkelere aykırı yayın yapılması halinde uyarı yapılmayacağı ve yayın kuruluşunun yayınının bir ay durdurulacağı, ihlâlin tekrarı halinde yayının süresiz olarak durdurulacağı ve yayın lisans izninin iptal edileceği,yayın izninin verilmesi için gerekli şartlardan birini kaybeden veya şartların uygunluğunu hile ile elde eden kuruluşların yayın lisans izninin iptal edileceği" hükmünden, yayın lisans izninin bir bütün olduğu, lisansın Fransızca kökenli "licence" sözcüğü olduğu bunun da Türkçe karşılığının izin anlamına gelmesi itibariyle, Kanunun bazı maddelerinde yer alan "yayın izni ve lisans" ifadelerinin bu çerçevede bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği kuşkusuzdur. Bu nedenlerle, yapay bir ayrım yaparak "yayın izni" ve "lisansa" ayrı ayrı ücretler almak, yürütülen tek hizmete karşılık mükerrer ücret alınması sonucunu doğuracaktır. Bunun da idarenin kamu hizmetini yürütürken, hizmetten yararlananlara getirilen adil olmayan bir yükümlülük niteliği taşıması nedeniyle hukuksal dayanağı bulunmamaktadır. Bu durumda, lisans ücreti ve yayın izni ücretini iki ayrı ücret olarak düzenleyen Yönetmeliğin 18, 19, 26/c, 27/a, 28, 30 ve Geçici 4. maddelerinde Kanunun amacı ve düzenleniş biçimine ve hizmet gereklerine uyarlık bulunmamakta dolayısıyla, Yönetmelik'in diğer maddeleri de hukukî dayanağını yitirmektedir. Açıklanan nedenlerle, 28 Mart 2002 tarihli ve 24709 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan "Kablolu Yayın Lisans ve İzin Yönetmeliğinin" tümünün iptaline, aşağıda dökümü yapılan 50,50.-YTL yargılama giderinin, davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 400,00.-YTL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacı vekiline verilmesine, artan 29,00.-YTL posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, 24.01.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.