Yeni Sayfa 10
Cami
binaları, kamunun ortak kullanımına ayrılmış olmakla birlikte resmi bina değil,
umumi bina tanımı içinde yer aldığından, dava konusu imar planının 3194 sayılı
yasanın 9.maddesi uyarınca bayındırlık ve iskan bakanlığı'nca onaylanmasında
yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı hk.
Danıştay
Altıncı Dairesinin 4.2.2003 gün ve E:2001/6820, K:2003/803 sayılı kararı.
Yeni Sayfa 11
Dairesi
Karar Yılı
Karar No
Esas Yılı
Esas No
Karar
Tarihi
ALTINCI
DAİRE
2003
803
2001
6820
04/02/2003
KARAR METNİ
Cami
binaları, kamunun ortak kullanımına ayrılmış olmakla birlikte resmi bina değil,
umumi bina tanımı içinde yer aldığından, dava konusu imar planının 3194 sayılı
yasanın 9.maddesi uyarınca bayındırlık ve iskan bakanlığı'nca onaylanmasında
yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı hk.
Danıştay
Altıncı Dairesinin 4.2.2003 gün ve E:2001/6820, K:2003/803 sayılı kararı.
Davacı :... Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ...
Davalı :Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Davanın Özeti :..., ... ada. ... parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat
alanı olarak belirlenmesi yolundaki Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 15.10.1996
gününde re'sen onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin
davalı idarenin 3194/9.maddesi uyarınca plan yapmaya yetkili olmadığı, dava
konusu işlemde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uyarlık
bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti:3194 sayılı Yasanın 9.maddesi uyarınca Bakanlığın işlem
tesisinde yetkili olduğu dava konusu uygulama imar planı değişikliğinin
mevzuata, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun
olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi Ömer Köroğlu'nun Düşüncesi :1/1000 ölçekli imar
planlarını yapma yetkisinin yalnızca ilçe belediyelerine ait olması, dava konusu
işlemin 3194 sayılı Yasanın 9.maddesinde belirtilen konulara ilişkin bulunmaması
ve yine aynı maddede öngörülen birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar
planlarının yapılmasında çıkabilecek ihtilafların halledilmesi kavramının
büyükşehir ve ilçe belediyelerini kapsamaması nedeniyle, davalı Bakanlık
tarafından tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu nedenle , dava konusu işlemin iptal edilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcı Turan Karakaya'nın Düşüncesi :Dava, ... İli, ... Mahallesi, ...
ada ... parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak belirlenmesine
ilişkin 15.10.1996 gününde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca re'sen onaylanan
1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemi ile açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 9.maddesinin 1.fıkrasında "Bakanlık gerekli görülen
hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklerinin, umumi hayata
müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun
uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin,
birden fazla belediyeyi ilgilendiren metro politen imar planlarının veya
içerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan
veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme
planlarının tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere
bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya,
değiştirmeye ve re'sen onaylamaya yetkilidir" hükmü ile 3. fıkrasında "Bir kamu
hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında
yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, Bakanlık,
Valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebilir veya gerekirse imar
planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmını re'sen yapar ve onaylar" hükmü
ile 4.fıkrasında "Bakanlık birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının
hazırlanmasında, kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları
halleder, gerektiğinde re'sen onaylar" hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı
Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4.maddesinin 5.bendinde
"Resmi Bina, Genel, Katma ve Özel bütçeli idarelerle, il özel lidaresi ve
belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan
kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine
ait bina ve tesisler" olarak, 6.bendinde ise "Umumi Bina; köy konağı, köy
kahvesi ve lokantası gibi köy ortak yapıları hariç imar planı kararı ile
yapılabilecek kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla, ibadet yerleri, özel
eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema,tiyatro,opera,müze,kütüphane,konferans
salonu gibi kültürel binalar ile gazino,düğün salonu gibi eğlence
yapıları,otel,özel yurt, işhanı,büro,pasaj,çarşı gibi ticari yapılar, spor
tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalar" olarak
tanımlanmıştır.
Yukarıda yer alan hükümler uyarınca resmi bina ve tesisler için imar planında
yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması konusunda Bayındırlık ve İskan
Bakanlığının yetkisi olduğu, umumi bina kapsamında olan cami ve müştenilat alanı
konusunda ise yetkisinin bulunmadığı kuşkusuzdur.
Dava dosyasının incelenmesinden, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği
konusunda ... Belediye Başkanlığı ile ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
arasında anlaşmazlık olduğundan bahisle, dava konusu işlem ile 7046 ada 7
parselin cami ve müştemilat alanı olarak belirlenmesine re'sen karar verildiği
anlaşılmaktadır.
Bu durumda, umumi bina kapsamında kalan cami ve müştemilat alanı konusunda
yetkisi bulunmayan Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca re'sen plan değişikliği
yapılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Her ne kadar davalı idarece, Büyükşehir Belediyesi ile ... Belediyesi arasında
ihtilaf mevcut olduğundan 3194 sayılı Kanunun 9.maddesinin 4.fıkrası uyarınca
yetkinin kullanıldığı belirtilmekte ise de,anılan maddede öngörülen yetkinin
Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyesi arasındaki anlaşmazlıkları kapsamadığı
açıktır.
Diğer taraftan, uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alanın cami alanı olarak
belirlenmesine ilişkin 22.6.1995 gün ve 462 sayılı ... Büyükşehir Belediye
Meclisince kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin ... İdare
Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararı ile iptal edildiğinden 1/1000 ölçekli
uygulama imar planının dayanağıda ortadan kalkmış bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptali gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince duruşma için önceden yapılan tebligat
üzerine belirlenen ... gününde davacı vekili Av ....'ın ve davalı idareyi
temsilen Hukuk Müşaviri ... 'ın geldikleri görülerek savcı Turan Karakaya'nın
katılımıyla duruşma yapıldıktan ve Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten
sonra dosyada yer alan bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü:
Dava, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak
belirlenmesi yolundaki Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca 15.10.1996 gününde
onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle
re'sen açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 9.maddesinin 1.fıkrasında, Bayındırlık ve İskan
Bakanlığının gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve
değişiklikliklerinin, umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut
uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken
planların ve plan değişikliklerinin tamamını veya bir kısmını ilgili
belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde
işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re'sen onaylamaya
yetkili olduğu, 3.fıkrasında bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi
bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik
yapılması gerektiği takdirde, Bakanlığın, valilik kanalı ile ilgili belediyeye
talimat verebileceği veya gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle
ilgili kısmını re'sen yapacağı ve onaylayacağı, 4.fıkrasında da Bakanlığın
birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında, kabul ve
onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları halledeceği, gerektiğinde
resen onaylayacağı hükme bağlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununda "kamu yapısı" veya "Resmi bina" tanımı yapılmamış,
5.maddenin son fıkrasında, bu Kanunda geçen deyimlerin Bakanlıkça hazırlanacak
yönetmelikte tarif edileceği belirtilmiştir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca
hazırlanarak 2.11.1985 günlü, 18916 sayılı Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan
Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda
Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4.maddesinin 5.bendinde ve 3030 sayılı Kanun
Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 16.maddesinin
20.bendinde Resmi Bina: "Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel
idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası
karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel
kişilerine ait bina ve tesislerdir." şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı maddenin 21.bendinde Umumi Bina: kamu hizmeti için kullanılan resmi
binalarla ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro,
opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi eğlence yerleri, otel, özel yurt,
işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, spor tesisleri, genel otopark ve
buna benzer umuma ait binalar olarak belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel ... ada, ...
parsel sayılı taşınmazların ve ... sayılı imar adasının bitişiğindeki taşınmazın
cami alanı olarak belirlenmesi yolundaki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planları
değişikliğinin onaylanması yolundaki ... günlü, ... sayılı ... Büyükşehir
Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle ... Belediye Başkanlığınca dava
açıldığı, ... İdare Mahkemesince 1/5000 ölçekli nazım imar planına yönelik
olarak keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, 1/1000
ölçekli uygulama imar planına ilişkin olarak da yürütmenin durdurulduğu, 1/1000
ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin gerçekleştirilmesi konusunda ...
Belediye Başkanlığı ile Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında anlaşmazlık
olması nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 9.maddesi uyarınca işlem tesisi için davalı
Bakanlığa başvuru üzerine dava konusu işlem ile ... ada, ... parsel sayılı
taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak 3194 sayılı Yasanın 9.maddesi
uyarınca re'sen onanmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, cami binalarının
kamunun ortak kullanımına ayrılmış olmakla birlikte resmi bina değil, umumi bina
tanımı içerisinde yer aldığı görüldüğünden, dava konusu imar planının 3194
sayılı Yasanın 9.madddesi uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca
onaylanmasında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, 3030 ve 3194 sayılı Yasa hükümleri ile büyükşehir belediye
sınırları içerisinde 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını yapma veya
değiştirme yetkisinin ilçe belediye meclislerine ait olması, bu planların da
büyükşehir belediye başkanınca onaylanacağı, büyükşehir belediye başkanının
konunun meclislerde tekrar görüşülmesini isteyebileceği, meclislerin
kararlarında ancak üçte iki çoğunlukla ısrar edebileceği ve bu hallerde meclis
kararlarının kesinleşmiş olacağı hükmünün öngörülmesi ile uygulama imar planı
yapılması konusunda büyükşehir ile ilçe belediyeleri arasında ihtilaf çıkması
halinde çözüm yolunun gösterilmiş olması, 3194 sayılı Yasanın 9.maddesinde
öngörülen birden fazla belediyeyi ilgilendiren ihtilaflar kavramının da
büyükşehir ve ilçe belediyelerini kapsamaması nedeniyle davalı Bakanlığın bu
hükmü dayanak göstermek suretiyle işlem tesisinde de mevzuata uyarlık
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin İPTALİNE, 4.2.2003 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
(DAN-KAR-DER SAYI:2)