Yeni Sayfa 11
Gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki planda 12.50 mt. Aşan bir kullanıma
ayrılması halinde gecekondunun bulunduğu yerden değil, gecekondu önleme veya
ıslah belgelerinden veya yakın bölgelerden yapılmış islah imar planları içinde
meydana gelen boş imar parsellerinden hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre
yapılması gerektiği hk.
Yeni Sayfa 12
Dairesi
Karar Yılı
Karar No
Esas Yılı
Esas No
Karar
Tarihi
ALTINCI
DAİRE
2006
4296
2004
4546
03/10/2006
KARAR METNİ
Gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki planda 12.50 mt. Aşan bir kullanıma
ayrılması halinde gecekondunun bulunduğu yerden değil, gecekondu önleme veya
ıslah belgelerinden veya yakın bölgelerden yapılmış islah imar planları içinde
meydana gelen boş imar parsellerinden hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre
yapılması gerektiği hk.
Danıştay
Altıncı Dairesinin 3.10.2006 gün ve E:2004/4546, K:2006/4296 sayılı kararı.
Temyiz İsteminde Bulunan : İstanbul Defterdarlığı
Karşı Taraf : ?
Vekili : Av. ?
İstemin Özeti : İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 4.7.2003 günlü, E:2002/1724,
K:2003/942 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek
bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi Leyla Kodakoğlu'nun Düşüncesi : 2981 sayılı Yasanın
"uygulamaların örnek teşkil etmemesi" başlıklı 20. maddesindeki düzenleme
tapu
tahsis
belgesinin iptal edilmesi nedenleri arasında sayılmadığından, taşınmazın
yürürlükte bulunan imar planındaki kullanım amacından bahisle
tapu
tahsis
belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı
sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararının
onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Sedat Larlar'ın Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince
verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen
nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden
hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının
onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, ? pafta, ? ada, ? parsel sayılı, mülkiyeti
hazineye ait taşınmaz üzerinde bulunan davacıya ait gecekondu nedeniyle
düzenlenen tapu
tahsis
belgesinin iptali yolundaki davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış;
İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu gecekondunun
bulunduğu yerin belediyeye devredilmesinin hazineden istenilmesi üzerine yapılan
inceleme sonucunda, serbest yükseklikte inşaat yapılmasına müsait konut alanında
kalan ve 2981 sayılı Yasanın 20. maddesinin 2. bendinde belirtilen azami h=12,50
metre yüksekliği aşan bir kullanıma ayrılan uyuşmazlık konusu taşınmazın 2981
sayılı Yasa uyarınca belediyeye devrinin mümkün olmadığından bahisle dava konusu
işlemin tesis edildiği, davacının hak sahibi olma niteliklerini taşıyıp
taşımadığı ve yapının 2981 sayılı Kanunun 14. maddesi kapsamında olup olmadığı
konusunda herhangi bir araştırma yapılmadığı anlaşıldığından, dava konusu
işlemde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu
karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti hazineye ait dava konusu yerde 28 adet
tapu
tahsis
belgeli gecekondu bulunduğundan bahisle, Kadıköy Belediye Başkanlığı'nca bu
yerdeki taşınmazların mülkiyetinin kendilerine devredilmesinin istenildiği,
Maliye Bakanlığı tarafından yapılan inceleme sonucunda, gecekonduların bulunduğu
yerin imar planında konut alanında kaldığı ve yüksekliğin serbest olarak
belirlendiği, bu nitelikteki bir yerin 2981 sayılı Yasanın 20. maddesi uyarınca
belediyeye devrinin mümkün olmadığı gerekçesiyle devir isteminin reddedildiği,
bu gerekçe ile ve 2981 sayılı Yasanın 13/a maddesi uyarınca hak sahipliği
araştırması yapılmasına gerek olmadığından bahisle, bölgede bulunan gecekondular
için düzenlenmiş bulunan, aralarında davacının da bulunduğu kişilerin
tapu
tahsis
belgelerinin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı
İşlemler Hakkındaki Kanun imar mevzuatına aykırı yapılarla gecekonduları
kapsamaktadır. Yasanın tespit ve değerlendirme işlemleri başlıklı 8. maddesinde
tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak
kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel
Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun
14.maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri
ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine
çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm
yapıların dahil olduğu hükme bağlanmıştır. Aynı Yasanın 10.maddesinde, bu Kanun
hükümlerine göre, hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel
Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince
yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt
maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine
tahsis
edileceği ve bu tahsisin yapıldığının
tapu
sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu
Tahsis
Belgesi"
verileceği; tapu
tahsis
belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak
sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği; aynı Yasanın 13.maddesinin 1.
fıkrası (b) bendinde; hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar
Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen
arsa veya araziler üzerinde ıslah imar planları ile meydana getirilen imar
parselleri içinde hak sahiplerine,yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate
alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse
tahsis
edileceği; gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya
diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden başka bir arsa veya hisse
verileceği; aynı maddenin 2. fıkrasında da, bulundukları yerde korunamayan
gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlara, bir gecekondu önleme veya
ıslah bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planı içinde meydana
gelen boş imar parsellerinin müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre
verileceği hükme bağlanmış; 14. maddesinde ise bu kanun hükümlerinden
yararlanamayacak olan yapılar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
2981 sayılı Yasanın yukarıda anılan hükümleri ile, dar gelirli vatandaşların
konut sahibi olabilmelerinin sağlanması amaçlanmaktadır.
2981 sayılı Yasanın gerekçesinde, Yasanın amacı, ekonomik ve sosyal nedenlerle
birer çekim merkezi haline gelen kentlere akın eden vatandaşların mutlak olan
barınak ihtiyaçlarının giderilmesi, imar mevzuatı ve planlara uygun hale
getirilebilecek yapıların belli şartlarda hukukileştirilmesi olarak
belirtilmiştir. Yasa, en temel ihtiyaçlardan biri olan barınma ihtiyacını dahi
karşılayamayacak durumdaki dar gelirli vatandaşların mağduriyetini gidererek bu
durumda olanlara aileleriyle birlikte barınma olanağı sağlamak için hazine,
belediye, il özel idaresi ve vakıf arazisi üzerine yapılan, barınma amacıyla ya
da kısmen barınma kısmen işyeri olarak kullanılan kaçak yapıları
meşrulaştırmıştır. Bu meşrulaştırma sırasında yasaya özgü olan ve tapuya esas
teşkil ederek hak sahipliğini belirleyecek olan
tapu
tahsis
belgesi
verilmekte ve bu tahsisin yapıldığı
tapu
sicilinin beyanlar hanesinde gösterilmektedir.
Yukarıda anılan Yasa hükümleri uyarınca, hak sahibi olduğu saptanan gecekondu
sahiplerine tapu
tahsis
belgeleri esas alınarak tapularının verilmesi, bu Yasa hükümlerinin uygulandığı
alanlarda belirli koşullarla yapılması öngörülen ve özel olarak düzenlenen ıslah
imar planlarının yapılıp onaylanması ve bu plan uyarınca imar parsellerinin
oluşturulması koşullarına bağlanmış olduğundan, hak sahiplerine ancak ıslah imar
planı yapılmış olan yerlerden
tapu
verilmesi mümkündür. Diğer bir ifadeyle, gecekondunun imar affı başvurusundan
önce imar planı yapılmış ve bu plan koşullarının geçerli olduğu bir taşınmaz
üzerinde bulunması halinde, bu gecekondunun 2981 sayılı Yasa uyarınca bulunduğu
yerde korunması ve hak sahibine bu yerden
tapu
verilmesi yasal olarak mümkün olmadığından, hak sahibi sıfatını taşıyanlara
gecekondu önleme veya ıslah bölgelerinden veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah
imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinden müstakil, hisseli
veya kat mülkiyeti esasına göre
tahsis
yapılması gerekmektedir.
2981 sayılı Yasanın "uygulamaların örnek teşkil etmemesi" başlıklı 20.
maddesinde "Bu kanunda yer alan ruhsat ve kullanma izni hakkındaki işlemler bir
defaya mahsus olmak üzere uygulanır. Bu işlemler, bundan sonraki uygulamalara
örnek teşkil etmez. Bu kanuna göre ruhsat ve kullanma izni verilen yapıların
herhangi bir sebeple yıkılmaları halinde, bu alanlarda yeniden yapılacak yapılar
için yürürlükteki plan ve mevzuat hükümleri ile gecekondular için ıslah imar
planlarını geliştiren imar planları uygulanır.
Ancak, zorunlu hallerde ve süratle gecekondulaşma ve kaçak yapılaşma istidadı
gösteren alanlarda belediye ve valiliklerin yaptıracakları ıslah imar planı
niteliğinde o bölgedeki yapılaşmanın şekil ve şartlarını gösteren planlara göre
uygulama yapılabilir. Bu durumu tespite belediye veya valilikler yetkilidir.
Böyle zorunlu hallerde ve uygulama yapma zarureti olan bölgelerde yapılacak
planlarda 3194 sayılı İmar Kanununun imar planı yapma şartları ve standartları
aranmaz. Ancak, buralarda yapılacak binaların irtifaı azami H=12.50 m.
olacaktır."
kuralı yer almaktadır.
Bu maddede yer alan düzenleme uyarınca, gecekondunun bulunduğu yerin
yürürlükteki imar planında 12.50 metreyi aşan yükseklikte inşaat yapılmasına
müsait bir kullanıma ayrılmış olması hak sahipliğine engel teşkil etmez. Ancak,
2981 sayılı Yasanın amacı dikkate alındığında, dar gelirli olup, kendisine konut
edinmek üzere gecekondu yapmış olanlara imar planında 2981 sayılı Yasanın 20.
maddesinde öngörülen yüksekliği aşan yapılaşma koşullarını taşıyan bir
taşınmazın verilmesinin yoksulluk nedeniyle "bir konut" edinmeleri amacıyla
yapılmış sosyal bir yardım olmadığı, bu kişilerin çok katlı bir bina sahibi
olmasına izin verecek biçimde
tapu
tahsis
belgesinin tapuya dönüştürülmesinin haksız zenginleşmeye yol açacağı da
kuşkusuzdur.
Belirtilen Yasa hükümleri gereğince, 2981 sayılı Yasanın 3, 13. ve 14. maddeleri
uyarınca değerlendirilen ve hak sahibi olma niteliklerini taşıdığı belirlenen
kişilere, gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki imar planında 12.50 metreyi
aşan bir kullanıma ayrılmış olması halinde, gecekondunun bulunduğu yerden değil,
gecekondu önleme veya ıslah bölgelerinden veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah
imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinden müstakil, hisseli
veya kat mülkiyeti esasına göre
tahsis
yapılması mümkün olacaktır.
Bu durum karşısında, yürürlükte bulunan imar planındaki kullanım amacından
bahisle davacıya ait
tapu
tahsis
belgesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık
bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında
sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 4.7.2003
günlü, E:2002/1724, K:2003/942 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle
ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.10.2006 gününde
oybirliğiyle karar verildi.