Evvelce yapılan düzenleme nedeniyle bedelsiz olarak yola terk edilen taşınmazın bu bölümünün sonradan yol fazlası haline gelmesi üzerine eski sahibine bedelsiz geri verilemeyeceği hk.

D. Altıncı D’nin 9.12.2003 gün ve

E: 1992/4612 K: 1993/5197 s.k.

Kararın Özeti

Evvelce yapılan düzenleme nedeniyle bedelsiz olarak yola terk edilen taşınmazın bu bölümünün sonradan yol fazlası haline gelmesi üzerine eski sahibine bedelsiz geri verilemeyeceği hk.

Dava, davacının taşınmazının önünde bulunan yol fazlası daha önce bedelsiz olarak terk edildiğinden bahisle yine bedel alanmaksızın kendisine devrinin yapılması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; uygulama imar planında söz konusu parsellerin iskan sahasında kaldığı ve birleştirilmesinin plan koşulu olduğu, ancak birleştirmenin yapılabilmesi için bu parsellerin 81 metrekarelik kısmının bedelsiz olarak yola terkedildiği, kalan 141 metrekarelik kısmın 22.12.1984 tarihinde tapuya tescil edildiği, ayrıca arsanın doğusunda bulunan kadastral yolun satın alınması koşulunun getirilmesine karşın 26.7.1985 günlü imar durum belgesi ve müdürler kurulu kararı ile kadastral yolun mahreç gerekçesi ile korunmaya alınarak satışından vazgeçildiği, buna ek olarak taşınmaz önünden geçen imar yolunun kadastral yola kaydırılarak bir bölümünün kapatıldığı ve satın almaları gidermek için 10.00 m.lik kısmının iptal edildiği, daha sonra yapılan plan değişikliği ile kadastral yolların açılarak plana işlendiği, bu durumda inşaat yapılmasına elverişli olmaktan çıkan taşınmazın imara elverişli hale gelebilmesi için taşınmazın önünde bulunan yol fazlası kısmın daha önce bedelsiz yola terk edilmesi nedeniyle yine hiçbir bedel alınmaksızın kendisine devredilmesini isteyen davacı isteminin belediyece reddedilerek bedel karşılığı satışının uygun olacağına ilişkin işlem tesis edildiği, imar planlarının uygulaması sonucu sadece kamulaştırılan taşınmazlardan arta kalan parçaları bitişiğindeki arsa ve bina sahiplerine bedel takdiri suretiyle belediyelerce satılabilecekleri, imar planı uyarınca hiçbir kamulaştırma işlemine tabi tutulmadan sırf belediye istemi doğrultusunda birleştirme koşuluyla bedelsiz olarak yola terk edilen taşınmazın üzerinden yol geçirilmekten vazgeçilmsi üzerine bu yol fazlası kısımların kamulaştırmadan arta kalan parçalar gibi nitelendirilemeyeceği, 3194 sayılı Yasanın 18.maddesindeki belediyenin ilgilinin muvafakatını almaksızın arsa ve arazileri yol fazlaları ile birleştirmeye yetkili olduğu hükmü karşısında; daha önce bedelsiz yola terkedilen taşınmazın hiçbir bedel talep edilmeden yol fazlası olması sebebiyle bitişiğindeki arsa ile birleştirilmesi gerekirken bedel karşılığında davacıya satışının yapılması yolunda tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Yasa, tevhit, ifraz ya da parselasyon işlemi nedeniyle taşınmazların umumi hizmetlere ayrılmış olan bölümlerinin imar planında değişiklik yapılarak tahsis amacının değiştirilmesi, kamulaştırmadan artan parça yada yol artığı haline dönüşmesi durumunda bu yerlerin eski maliklerine bedelsiz olarak terkedileceği konusunda herhangi bir kural koymamış, aksine belirli koşulların varlığı halinde imar planına uygunluğu sağlamak amacıyla bu tür taşınmazların bedeli karşılığı özel mülkiyetegeçirilmesine belediye veya valilikleri yetkili kılmış olmakla bedelsiz geri vermenin sözkonusu olmayacağı öngörmüştür.

Bu durumda halen davalı idare tasarrufunda bulunan ve iki parselin bir leştirilmesi amacıyla bedelsiz olarak davacının mülkiyetinden çıkan, daha sonra yol fazlası haline gelen kısmın yukarıda anılan yasa hükümleri uyarınca bedelsiz olarak terkedilmiş olsa dahi eski sahibine bedel alınmaksızın iade edilemeyeceği açık olduğunda, mahkemece uyuşmazlık konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 4.İdare Mahkemesinin 28.4.1992 günlü, 1992/649 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. (DAN-DER; SAYI:89)

D. Altıncı D’nin 18.11.1998 gün ve