BÜYÜK?EHİR
BELEDİYELERİNİN İMAR UYGULAMASI YETKİSİ
27.3.2004 tarihli Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun
7/b maddesinde, “Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, Büyükşehir belediye
ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte
nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; Büyükşehir
içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar
plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve
imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını
denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl
içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk
kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak
veya yaptırmak.” Büyükşehir belediyesini görevleri ve sorumlulukları arasında
sayılmıştır.
İmar uygulamaları
yönünden bu hükmü değerlendirdiğimizde, Büyükşehir içindeki belediyelerin
parselasyon planlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulamasının
denetlemek Büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmıştır. Yine,
Büyükşehir belediyesince hazırlanan nazım imar plânının yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon
plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını
ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak da Büyükşehir belediyelerini
görevleri arasında sayılmıştır.
Aynı Kanunun 7/c
maddesinde ise “Kanunlarla Büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin
gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar
plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve
ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda
belediyelere verilen yetkileri kullanmak” da Büyükşehir belediyelerinin
görevleri ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Bu hükme göre ise Büyükşehir
belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve
onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarının yapılması Büyükşehir
belediyesinin görevleri arasına alınmıştır. Bu yetki ile 5216 sayılı Yasanın 7/c
maddesi açısından Büyükşehir kapsamında yer alan ilçe ve alt belediyelerin imar
planı yapma yetkisi kaldırılmış bulunmaktadır. Ancak bu yetkinin kullanılması
için imar planı yapılacak alanın Büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve
hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili bir alan
olması gerekmektedir.
Bahsedilen 7/c maddesine
dayanılarak yapılan imar planlarının kapsadığı alanların imar uygulamaları da
Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacaktır. İmar planı ve imar uygulaması
sonucu oluşan imar parselleri üzerine yapılacak yapı ile ilgili ruhsat verme
işlemleri de Büyükşehir belediyelerine ait olacaktır.
5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunu ile imar yönünden getirilen bu düzenlemeler genel olarak
değerlendirildiğinde, Büyükşehir belediyelerine çok geniş yetki tanınmış
bulunmaktadır. Görev ile ilgili olarak yapılacak bir hizmet için gerekli nazım
imar planı yapma yetkisi kendisinde olan Büyükşehir belediyeleri, bu hizmeti
yerine getirebilmek için uygulama imar planını ve imar uygulamasını yapma
yetkisine de sahip duruma gelmiştir. Ruhsatlandırma yetkisinin de Büyükşehir
belediyelerine ait olduğu düşünüldüğünde, ilçe ve alt belediyelerin Büyükşehir
belediyelerine engel olmaması açısından böyle bir düzenlemeye gidildiği
anlaşılmaktadır.
5216 sayılı Büyükşehir
Belediyeleri Kanununun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre, Büyükşehir
belediyeleri, birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini, imar
plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek zorundadır.
Büyükşehir belediyeleri bu görevlerden uygun gördüklerini belediye meclisi
kararı ile ilçe ve ilk kademe belediyelerine devredebilir, birlikte
yapabilirler.
Büyükşehir
belediyelerinin anılan 7. maddenin (b) ve (c) bentlerindeki yetkilerini
kullanırken ilçe veya alt belediyelerle uyum içinde olmasında fayda vardır.
Çünkü nihai olarak her iki kurumda kamu yararını gözetmek ve dikkate almak
zorundadır. Büyükşehir belediyelerince imar planı ve imar uygulaması yapılırken
bu alan civarının imar planına uyumlu olması gerekir.