BELEDİYELERİN İMAR PLANI DI?INDA BELEDİYE SINIRLARI İÇERİSİNDE KALAN
YERDE YOL YAPMAK AMACIYLA KAMULA?TIRMA YAPABİLECE?İNDEN, AKSİNE VERİ-
LEN MAHKEME KARARININ BOZULMASI HK

Dairesi

Karar Yılı

Karar No

Esas Yılı

Esas No

Karar Tarihi

ALTINCI DAİRE

1986

1032

1986

901

26/11/1986

KARAR METNİ

BELEDİYELERİN İMAR PLANI DI?INDA BELEDİYE SINIRLARI İÇERİSİNDE KALAN
YERDE YOL YAPMAK AMACIYLA KAMULA?TIRMA YAPABİLECE?İNDEN, AKSİNE VERİ-
LEN MAHKEME KARARININ BOZULMASI HK

Dava, davacıya ait taşınmazın yol yapımı amacıyla kamulaştırılmasına
ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış İdare Mah
kemesince, beldenin sokak ve meydanlarını plan ve programa göre düzen-
lemek görevinin 1580 sayılı yasanın 15.maddesinin 31.fıkrası hükmü ile
Belediyelere verildiği, yol yapımı için kamulaştırma yapabilmesinin
taşınmazın onanlı imar planında bu amaca ayrılmış olması koşuluna bağ-
lı olduğu, taşınmazın ise belediye sınırları içinde imar planı dışında
bulunduğu ve anılan yerin yol istikamet planlarının da henüz yapılmadı
ğından, kamu yararı kararı alınarak kamulaştırma yapılmasında mevzuata
uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlem iptal edilmiş, bu karar davalı
idare tarafından temyiz edilmiştir.
Anayasanın 46.maddesinde ve 2942 sayılı kamulaştırma Yasasının 1.madde
sinde "... kamu yararının gerektirdiği hallerde ..." özel mülkiyette
bulunan taşınmazların kamulaştırılacağı kuralının yer almış olması, ka
mulaştırma işlemlerinde esas ilkenin ve önemli olan yönün kamu yararı
olduğu açıkça ortaya koymaktadır. Söz konusu yasada kamulaştırma işlem
lerinde genel olarak kamu yararı kararına dayanılması öngörülmüş, an-
cak 6.maddenin son fıkrasıyla, onanlı özel plan projesine göre yapıla-
cak inşaat ve tesisler için ayrıca kamu yararı kararı alınması ve bu-
nun onaylanması gerekli görülmeyerek kamulaştırma yapacak idare, söz
konusu durumların varlığı halinde kamu yararı kararı alma zorunluluğun
dan bağışık tutulmak suretiyle ilkenin istisnası getirilmiştir. İstis-
nanın gerekçesi ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının onayından geçile
rek teknik mükemmeliyet arzeden şehir imar planları ile diğer plan ve
projelerin onaylama zorunluluğuna tabi kılınmasının gereksiz ve yarar-
sız olacağı ve kamulaştırma işleminin tekemmülünü uzatacağıdır. İdare-
ye kamulaştırmada kolaylık sağlayan bu istisnai durumun var olmaması
halinde ise olağan yasal yolun başka bir deyişle kamu yararı kararı
alınma yolunun izlenmesi doğal ve gereklidir. Öte yandan 1580 sayılı
Belediye Kanununun 15.maddesinin 31.bendindeki plan ve programlara uy-
gun olarak belde yollarının yapılmasıyla belediyelerin görevli kılınma
sı halinin ise imar planında ve programında yer alan yolların yapımı-
nın, inşaasının belediyelere bir zorunluluk olarak getirildiği şeklin-
de değerlendirmek gerekir. Bu yasa kuralından imar planıyla düzenlenme
miş bir yörede yol yapmak için kamulaştırma yoluna gidilmeyeceği anla-
mı çıkarmak kamu hizmetlerinin gereklerine ters düşeceğinden doğru ol-
maz.
Bu durumda belediyelerin yol yapımı amacıyla kamulaştırma yapabilmele-
rinin taşınmazın onanlı imar planında yola ayrılmış olması yada yol is
tikamet planı bulunması koşuluna bağlı olduğu yolundaki İdare Mahkeme-
si kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması-
na karar verildi.