İLLER BANKASINCA HAZIRLANAN

İMAR PLÂNLARININ DÜZENLENMESİ İLE İLGİLİ

TEKNİK ?ARTLA?MA

İLLER BANKASINCA HAZIRLANAN

İMAR PLÂNLARININ DÜZENLENMESİ İLE İLGİLİ

TEKNİK ?ARTLA?MA

BÖLÜM 1

TANIMLAR-KAVRAMLAR

            Madde 1.01- Bu şartname “İmar Plânı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik”in 7 nci maddesi gereği hazırlanmıştır.

            Madde 1.02- Bu şartnamede sözü geçen ve açıklanması gerekli görülen temel kavramlar aşağıda tanımlanmıştır.

            1) Ülke Fiziksel Plânı: Ulusal sınırlar ile tanımlanan ülke bütününde; sosyal ve ekonomik plân kararlarının mekana yansımasını, mekandaki oluşumların kalkınma plânlarına aktarılmasını, ülke ölçeğindeki yatırımların dengeli dağılımını, kentleşme ve nüfus dağılımını sağlayan; bölge, çevre düzeni, nazım imar plânı ve uygulama imar plânı gibi daha alt kademe plânlamaları yönlendiren üst düzeyde plândır.

2) Bölge Plânı: Seçilen ve sınırları belirlene, ülke fiziksel ve kalkınma plânları ilkeleri doğrultusunda hazırlanan; bölgesel kademelenme, bölgesel alan kullanımı ve alt yapıya ilişkin kararları ve yatırımları zaman ve mekan boyutu ile belirleyerek, ilgili kuruluşların sektörel uygulama plân ve programlarına yansımasını, yatırımların koordinasyon ve yönlendirilmesini sağlayan; çevre düzeni ve nazım imar plânlarını yönlendiren plândır.

3) Çevre Düzeni Plânı: Konut, sanayi, tarım, turizm gibi farklı alan kullanımı taleplerinin yoğunlaştığı kentsel ve onunla bütünleşen kırsal alanların birlikte oluşturduğu, seçilen ve sınırları belirlenen “çevresel bütünlüğü olan alanlar” da düzenlenen, üst düzey plân kararları çerçevesinde ve imar plânlarına yol gösterici ve çevreden yaklaşım sağlayıcı nitelikte hazırlanan, getirdiği tüm yerleşme alan kullanımı, koruma ve kısıtlama kararları açısından plâncı, uygulayıcı, yatırımcı sektörler ve kişiler için uygulanması gereken bir nazım plân olup, ölçeği genellikle 1/50000 ve 1/25000’dir.

4) İmar Plânı: Belirli bir tarihsel oluşumun zaman içinde geliştirdiği, fonksiyonlarda uzmanlaşmış bugünkü yerleşik alanlarda (meskûn) bunların çevresindeki gelişme alanlarının (inkişaf) oluşturduğu, çeşitli alan kullanışları arasında en uygun kentsel gelişme biçimini belirleyen ve uygulamaya yönelik ayrıntıda bir plândır. Bu plân, üst düzeydeki bölge ya da çevre düzeni plânları ilke kararları uyarınca düzenlenir ve uygulamaya dönük ayrıntı getirir. İmar plânı, belde halkının sağlığını korumak, sosyal ve kültürel gereksinmelerini, iyi yaşama düzenini ve çalışma koşullarını ve güvenliğini sağlamak amacıyla, oturma, çalışma, dinlenme, ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında v ar olan ve sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak için onaylı halihazır haritalar üzerinde nazım plân ve uygulama plânı olarak düzenlenen, getirdiği tüm kentsel yerleşme, alan kullanımı, koruma ve kısıtlama kararları ve uygulama ilkeleri açısından bütün ilgili taraflar için uyulması gereken bir plândır.

             İmar plânı, nazım imar plânı ve uygulama imar plânı olmak üzere iki aşamalıdır.

            a) Nazım İmar Plânı: Onaylı halihazır haritalar üzerine çizilen, konut, ticaret, sanayi bölgeleri, yeşil alanlar gibi arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfuslarını, nüfus yoğunluklarını ve gerekirse yapı yoğunluklarını, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemleri gibi hususları göstermek ve uygulama imar plânlarının hazırlanmasına esas olmak için düzenlenen plândır.

            Belediye sınırlarını, varsa mücavir alanlarını da kapsayabildiği gibi birden çok belediye ve mücavir alanlarını da içine alan müşterek bir nazım imar plânı da İmar Kanunu ve Yönetmeliklerinde belirtilen esaslara göre hazırlanabilir. Genellikle ölçekler; 1/50000, 1/25000, 1/10000, 1/5000 ve 1/2000 olup, en çok kullanılır ölçek 1/5000’dir.

            b) Uygulama İmar Plânı: Yeterli ayrıntıyı içeren ve son durumu gösteren onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumda işlenmiş olarak nazım plân ilke kararlarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve yapı düzenini, parselasyonunu, yollarını ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntılarıyla gösteren plândır.

            Uygulama imar plânları, ölçeğin gerektirdiği ayrıntıda inceleme ve değerlendirmelere dayalı olarak nazım imar plânlarının aynen büyütülmüş kopyaları niteliğinde olmayıp, alan koruma ve kullanma kararları ve önlemleriyle gereken farklılıkları getirirler. Ölçeği genellikle 1/1000’dir.

            5) Koruma Amaçlı İmar Plânı: Sit içeren yerleşme alanlarında düzenlenen koruma ve geliştirme amaçlı plân olup, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununca tanımlanan taşınmaz eski eser kapsamındaki “anıt”, “külliye”, “sit”, “arkeolojik sit”, “ören yeri”, ve “tabii sit”ler ile, kent mekanı ve bunu bütünleyen çevresel alanlarda yer alan tarihi arkeolojik ya da mimari değeri bulunan eski eser ve sanat yapılarının ya da tek tek sanat değeri taşımasalar bile bozulmamışlıkları ve bütünlükleri açısından belirli bir devri karakterize eden yerleşme dokuları ve kent parçalarının topluca oluşturdukları “kentsel sit” alanlarının korunmaları, bu alanlara uygun yeni kentsel fonksiyonlar getirilmesi ile bu çevrelerde yeni yapılar yapılabilmesi için uyulması gereken koşulları yeterli ayrıntıda belirleyen plândır.

            6) Ulaşım Plânı: Bugünkü karakteristiklere dayanılarak, plân dönemi içinde olacağı belirlenen ulaşım taleplerine göre; kentsel ve çevresel alanda ulaşım sistemini, ulaşım ağını, standart ve kapasiteleri ile ulaşımın türlere dağılımını, toplu taşınım, hareketli ve duran trafik ve yayalaştırma konularında gereken ayrıntıları eve geometrik düzenlemeleri, kısa ve uzun dönemde sorunlara çözüm önerilerini içeren plândır.

            Ulaşım plânı yerleşmenin imar plânıyla karşılıklı etkileşim ve onunla bütünleşir biçimde ele alınır.

            Farklı plân kademelerinde, yerleşmelerin büyüklük ve nitelikleri ile gelişme aşamalarına göre değişik ölçüm ve araştırmalar adayalı olarak farklı amaç ve kapsamda ulaşım plânları üretilir.

            7) İlave İmar Plânı: Uygulama aşamasına geçilmiş yürürlükte bir imar plânı bulunan, ancak bu plânla karar getirilmemiş yakın ya da uzak çevredeki alanlarda, değişen koşullar nedeniyle arazi kullanma kararları üretilmesi gerekli görülen hallerde, bu alanlarda düzenlenen ve mevcut plânla bütünleşen ya da ilişkilendirilen sınırlı ve dar kapsamlı plândır.            İlave plân için araştırma ve plânlama sürecinin tümüyle yenilenmesi gerekmeyip, ancak fiziksel mekanda plân sonrası ortaya çıkan değişikliklerden kaynaklanan ve gelişmeye açılan yeni alanlarda üretilen ek plân kararlarının yönlendiren kısıtlı bir dizi araştırma ve yenilenen toplu değerlendirme ile yetinilir.

            8) Revizyon İmar Plânı (Yenileme): Kentsel ve çevresel alanlarda; uygulama aşamasına geçilmiş yürürlükte bir imar plânı bulunması, ancak bu plânın değişen koşullarda uygulamayı yönlendirmede yetersiz kaldığının belirlenmesi sonucunda, aksayan konularda ve topluca düzeltilmesinin gerekli görüldüğü durumlarda, yürürlükteki plânın temel ilke kararları değiştirilmeden bu plân üzerinde uygulamaya dönük ayrıntılarda getirilen gerekli bir dizi düzeltme ve yenileme yapılarak, yürürlükteki plânın yenilenmesi (revize edilmesi)dir.

Uygulamadaki öncelikler nedeniyle kısa sürede elde edilmesi amaçlanan plân revizyonu iin araştırma ve plânlama sürecinin tümüyle yenilenmesi gerekmeyip, ancak fiziksel mekanda plân sonrası ortaya çıkan değişikliklerden kaynaklanan ve revizyon gerekçesi olan aksaklık ve sorunların araştırılması ve toplu değerlendirmenin yenilenmesi ile yetinilir.

            9) Yerel Plân (Mevzii İmar Plânı): Mevcut imar plânı sınırları dışında olup, bu plânla bütünleşmeyen bir konumda bulunan alanlar üzerinde hazırlanan sosyal ve teknik alt yapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlamış olan plândır.

BÖLÜM II

İMAR PLÂNI DÜZENLENMESİ VE A?AMALARI

İMAR PLÂNININ NİTELİKLERİ VE AMACI

             Madde 2.01- İmar Plânı: Ülke, bölge kent verilerine göre;

-         Oturma (iskân),

-         Çalışma,

-         Sosyal ve kültürel ihtiyaçlar (Yönetim, Eğitim, Sağlık, Kültürel vb.),

-         Dinlenme, eğlence (Rekreasyon),

-         Ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözümü, koruma ve kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirleyerek, belde halkına iyi yaşama düzeni koşulları ve fiziksel çevreyi sağlamak amacıyla hazırlanır.

Bu nedenle imar plânı hazırlanırken;

a)     Devlet plânında güdülen hedeflere, ülke fiziksel, bölge ve çevre düzeni plânı ana kararlarına uyularak, varsa eski imar plânlarıyla ilişkili biçimde tanzim edilecektir.

b)     Genel gelişme yönlerinde; eşik ve sınırlamalara uyarak kentin yaşayış ve karakteriyle çelişmeyen, mahalli istekleri olanaklar ölçüsünde değerlendiren ve kentin gelişme potansiyelinden yararlanan kararlar getirecektir.

c)     Değişik arazi kullanma alanlarında yönetmeliklerle getirilen standart büyüklüklere uyulurken, bunların biçim ve konumlandırılmalarında birbirleriyle fonksiyon ilişkilerine dikkat edilecek ve gelişebilir esnek plân anlayışı sağlanacaktır.

d)     Ulaşım şebekesinin; beldenin değişik alan kullanımları ile ve çevresiyle olan bağıntılarının gelişebilir, kolay ulaşılır, gelecekte yoğunluk artışıyla doğacak trafik talebini karşılayabilir düzey ve kapasiteyi sağlayacak biçimde olmasına dikkat edilecektir.

e)     Hukuki, idari, ekonomik ve teknik yönlerden uygulama kabiliyetinde, uygulamada etaplamaya olanak sağlayan uygulama imar plânlarında, yapı adaları içinde, belediyesince hazırlanacak parselasyon plânlarına esas olacak imar parselleri düzenlenecektir.

f)       Çevre ve beldenin; tabii, kültürel, ekonomik ve estetik varlıklarını ve çevre sağlığını koruyucu, bu değerlere katkı sağlayıcı plânlama anlayışına özen gösterilecektir.

İMAR PLÂNININ A?AMALARI

            Madde 2.02- İmar plânlarını düzenleme sürecinde birbirini izleyen aşamalar vardır:

1-      Plân öncesi ön bilgi ve dokümanların toplanması; Halihazır harita, jeolojik rapor, DSİ rapor ve projeleri, eski eser ve sit bölgeleri, yüksek gerilimli enerji nakil hatları, Devlet Karayolu geçişi, kıyı kenarı, demiryolu, liman, hava alanı, orman sınırı gibi verilerin ilgili kurumlardan elde edilmesi,

2-      Amaçların belirlenmesi hedeflerin saptanması,

3-      Bilgi toplama, araştırmalar (Analiz),

4-      Bilgileri birleştirme (Sentez), yorum, sonuçların değerlendirilmesi,

5-      Plân kararları, plânlamaya geçiş, plân alternatifleri, alternatifler arasında karşılaştırma, değerlendirme,

6-      Sonuç plân belgesi ve ekleri, plân hükümleri, plân notları,

7-      Plân uygulama programları,

            Plânlama sürecindeki 1 inci aşama plânlama öncesi çalışmaları; 2, 3, 4, 5 inci aşamaları plânlama için yapılması gerekli araştırma ve değerlendirmeyi (ön çalışmalar) kapsar.

ARA?TIRMA VE DE?ERLENDİRME ÇALI?MALARININ

(ÖN ÇALI?MALAR) AMACI

            Madde 2.03- Araştırmaların plân için, plânlamaya dönük ve plânlama amacına hizmet eder nitelikte, yeterli ve gerekli kapsam ve içerikte olması gereklidir.

            Yerleşme fiziksel plânlaması için yapılacak araştırma ve değerlendirme çalışmaları (ön çalışmalar), plânlaması yapılan yörenin bugünkü durumunu geçmişteki durumu ile karşılaştırarak gelişme potansiyelini, gelişme eğilimlerini, gelişmeyi etkileyen ve yönlendiren eşik ve sınırlamaları ve yerleşmenin imkânlarını belirlemek ve yerleşmenin gelecekte plân dönemi sonunda erişeceği düzeyi gerçeğe olabildiğince yakın biçimde tahmin etmek amacıyla yapılan çalışmalardır.

ARA?TIRMA KAPSAMININ BELİRLENMESİ

            Madde 2.04- Yerleşme fiziksel plânlamaları için yapılacak araştırmaların konuları ve değerlendirme yöntemi ile tüm ön çalışmaların kapsamı, plânlanan yörenin büyüklüğü, yerleşmenin karakteristik özellikleri ve gelişme potansiyeline göre farklılık gösterir.

BÖLÜM III

ARA?TIRMA-DE?ERLENDİRME ÇALI?MALARI

            Bu bölümde, yerleşme fiziksel plân kademelerinde yapılacak araştırma ve değerlendirme çalışmaları standart başlıkları ile verilmiş olup, banka, gerekli gördüğü durumlarda bunların dışında ya da bunlara ek olarak yeni araştırma konuları belirleyebileceği gibi bu konulardan bazılarının araştırmasından vazgeçilmesine, yine bunun gibi değerlendirme yöntemlerinde farklılıklar getirilmesine de karar verebilir

            Kentsel yerleşmelerde; yerleşmenin büyük ya da yaygın, küçük ya da toplu olma niteliğine, plânın ilave ve/veya revizyon gibi ele alınış biçimine göre yapılacak araştırma çalışmaları gruplandırılmıştır.

PLÂN KARARLARI

PLÂN KARARLARINA GEÇİ?-PLÂN ALTERNATİFLERİ

            a) Nazım İmar Plânı Aşamasında, Kentsel mekânda düzenlenen imar plânlarında, nazım plân aşamasında; plânlamaya geçişte, kent plânlamasının genel amacı yanı sıra kentin özelliği ve gelişme aşamasına göre belirlenen gelişme hedefleri uyarınca ve gelişmeyi yönlendiren eşik ve sınırlamaların belirlendiği gelişme potansiyeli ve projeksiyonları sonucunda elde edilen alt/üst değerlerin tanımladığı çerçevede, geleceğe dönük bir dizi varsayıma dayanılarak plân kararlarının üretilmesine geçilir.

            Geleceğe dönük varsayımların sayısı arttırılırsa da genelde bu kadar çok değişkenin bir arada olduğu bir fiziksel alan düzenlemesinde sadece bir tek gelişme şeması ve stratejisi bulunmaz. Farklı varsayımlara da dayanılarak kentsel alan ve onu bütünleyen çevresel alanlarda, kaynak kullanımı ile alan koruma ve kullanımı dengesinin değişiminde ayrıca farklı kentsel alan kullanımlarının yer seçimi ve dağılımında birden çok sayıda olası kentsel gelişme alternatifi tanımlanır. Kent plânlamasının yalnız nazım imar plânı aşamasında üretilen bu alternatif kentsel gelişme şemaları ve uygulama stratejileri arasında bilinen yöntemlerle farklı ağırlıkta değerlendirme kriterlerinin topluca devreye girmesi ile karşılaştırma yoluyla değerlendirme yapılır.

            Gelişme alternatiflerin kent plânlamasının önceden belirlenen amacına uygunlukları, gelişme hedefleri ile tutarlılıkları, hedeflere ulaşmada yeterlilikleri ve gerçeklilikleri ile değerlendirirler.

            Her kentsel gelişme alternatifi şeması, birlikte getirdiği gelişme politikaları ve uygulama stratejileri ile birlikte değerlendirmeye alınır.

            Kentsel gelişme alternatifleri arasında kamulaştırma yoluyla yapılan değerlendirme sonucunda, kentsel ve onu bütünleyen çevresel alanlarda, gelişmenin o aşaması için en uygun bulunan kentsel gelişme biçimi seçilir. Buradan kent imar plânı kararlarının nazım plân ölçeğinde üretilmesine, kentsel yerleşme koruma ve kentsel alan kullanımı ile ilgili ilkelerin, politikaların belirlenmesine geçilir.

            Hangi alternatif kentsel gelişme şeması ve uygulama stratejisinin ağırlıkta, hangi kriterlere göre değerlendirilerek ve hangi yöntemle seçildiği açıklanır.

            Kent plânlaması için alternatif gelişme stratejilerinin belirlenmesinde,

-         Kentsel nüfus projeksiyonlarının alt ya da üst değerlerini varsayan farklı nüfus büyüklüklü alternatifleri,

-         Eşiklerin aşılma oranlarında farklılık getiren koruma ağırlıklı muhafazakar ya da daha kayıtsız-serbest kentsel gelişme alternatifleri,

-         Fiziksel mekânda farklı gelişme yönlerine ağırlık veren ve farklı gelişme alanlarında kentsel gelişme öneren alternatifler,

-         Farklı yoğunluk kabulleri ile geliştirilen yoğun ya da yaygın kentsel gelişme alternatifleri,

-         Farklı sektörel yerleşme talepleri arasından seçim yaparak, sektörlerin seçilen ağırlık ve kompozisyonları ile kentin işlevsel yapısında farklılık getiren alternatif gelişmeler,

-         Kent mekânında, dışsal veri niteliğindeki büyük altyapı yatırımlarının farklı yer seçimlerine, ya da kentsel ulaşım altyapısının farklı yönlerde geliştirilmesine dayalı olarak üretilen alternatif kentsel gelişme biçimleri,

-         Ya da bunların kendi aralarında gruplaşmalarından çok sayıda kentsel gelişme alternatifi tanımlanabilir.

            Ancak, üretilen alternatif kentsel gelişme şeması ve stratejilerinin tümünün, tek tek ele alındıklarında, gerçekleşemez öneriler içermemeleri, hepsinin uygulanabilir nitelikte olması gerekir.       

            Birden çok sayıda kentsel gelişme alternatifi, yalnız büyük ve yaygın kentsel gelişmelerin plânlamaları için ve nazım imar plânının elde edilmesi aşamasında üretilir.

            Küçük ve toplu kentlerde düzenlenen imar plânlarında kentsel gelişmenin yönü-büyüklüğü dağılımı ve yoğunluğunun belirlenmesinde, nazım plân kararlarına ulaşmada, ancak gerek görülen durumlarda seçilen gelişme biçimi ve stratejisinin irdelenmesi, ikinci bir alternatif kentsel gelişme önerisi ile karşılaştırılması yapılır. Genellikle küçük yerleşmeler için sentez ve projeksiyonlardan sonra doğrudan nazım plân ilke kararlarının üretilmesine geçilir.

            EKLER

            Alternatif kentsel gelişme şemalarının düzenlenmesinde, şemaların fazla ayrıntıya girilmeden, önerilen gelişme biçimi ve stratejisinin kolay anlaşılır nitelikte olmaları ve yan yana koyularak karşılaştırma yoluyla değerlendirilebilmeleri için nazım imar plânına göre daha küçük ölçekte haritalar üzerine şematik olarak çizilmeleri gerekir.

            Alternatif gelişme şemaları üzerinde o stratejide benimsenen varsayım ve kabullerle, uygulama stratejileri yazılı olur.

             Dil birliği sağlamak açısından alternatifler arasında, çizim tekniği renk ve detay farklılıkları yapılmaz. Uygun görülerek seçilen stratejide, bir kez diğer alternatiflerle birlikte ve yine aynı teknikte sunulur.

            b) Uygulama İmar Plânı Aşamasında Plân Kararlarına Geçiş, Kent imar plânları için yapılan ön çalışmalar kapsamında yer alan araştırma ve değerlendirmeler sadece, kentsel gelişme stratejisinin belirlendiği ve gelişme ile ilgili genel ilke kararlarının alındığı nazım plân aşamasına yönelik değildir. Araştırma ve değerlendirme sonuçları hem nazım plân hem de uygulama plânı ölçeğinde plânlamayı yönlendirecek nitelikte olup, uygulamaya dönük yeterli ayrıntıda belirleme yaparlar.

            Bu nedenle nazım imar plânı ilke kararları doğrultusunda uygulamaya dönük ayrıntılarda çözüm getirecek olan uygulama imar plânlarının hazırlanması aşamasında, plânlamaya geçişte, ayrıntıda yeni gelişme alternatifleri ile seçilen stratejinin yeniden irdelenmesine gerek görülmez.

            Nazım plânın kesinleşmesinden sonra imar uygulama plânlarının ya da bir bölümünün, gelişmenin ilerdeki aşamalarına bırakıldığı durumda, onaylı nazım plân ilke kararlarının alınması için araştırma sonuçları ve değerlendirmelerin değişen koşullarda irdelenmeleri ve gereğince güncelleştirilmesi yapılır.  Bu durumda uygulama plânları yapılmadan önce, yapılacak yeni ek araştırma ya da irdeleme-güncelleştirmenin gerekliliğini Banka saptar.

            Ayrıca Banka gerekli gördüğü durumlarda, yine nazım plân ve uygulama plânı aşamaları arasında, ayrıntıda kentsel doku analizi yapılması, kentsel sit değerlerinin saptanması, kent estetiği ve kentsel imajla ilgili değerlendirmeler, yayalaştırma için ön araştırma, otopark ihtiyacı belirleme, kirlenme, gürültü ve görsel tedirginlik gibi çevre sorunları ile ilgili konularda ya da uygun göreceği ve eksik gördüğü diğer konularda, ölçeğin gerektirdiği ayrıntılarda yeni ek araştırma ve değerlendirmeler yapılmasını isteyebilir.

            Madde 3.02- Plân yapım alanı 500 hektara kadar veya plânlamaya esas olan gelecekteki nüfus projeksiyonu 30 000 kişiden daha KÜÇÜK ve KENTSEL YERLE?MELERDE (E, F Grubu) aşağıda belirlenen ARA?TIRMA konuları yer alır.

            1. KENTİN GENEL TANIMI-BÖLGESİ İÇİNDE VE

                ÇEVRESİNDEKİ YERİ

            Kent, bulunduğu bölgenin yönetimsel ve ekonomik bütünlüğü içindeki yeri ve özelliği ile tanımlanır.

            Ayrıca, kent plânlaması çevre düzeni plânlaması ile birlikte bir bütün olarak düzenlenmiyor ise kent çevresi ile birlikte ele alınarak kentsel çevresel alanların bütünlüğü ve ilişkileri irdelenir.

            Bu kapsamda,

-         Kentin, bölgesindeki idari yeri (il, ilçe gibi),

-         Kentin ekonomik yapısı (sanayi, tarım, madencilik gibi en etken uğraşısı), etkilendiği veya etkilediği alan veya yerleşimler,

-         Yakın çevresindeki kırsal kentsel yerleşimler, bu yerleşimlerin nüfusları ve kente olan uzaklıkları,

-         Kentin önemli ulaşım akslarına uzaklığı, 1/100000 ve 1/250000 ölçekli şemada belirtilir.

            2. KENTİN MEKÂN OLU?UMU

            Kentin bugünkü formunu etkileyen tarihi değişimler varsa, bunların özet bilgileri, tescilli anıtsal yapılar, sit alanları, ayrıca plânlamada dikkate alınması gereken tarihsel çevre, bozulmamışlıkları ve bütünlükleri açısından korunması gerekli alanların belirlenmesini amaçlayan çalışmaya gerektiğinde 3.01 madde, 2. bendindeki şekiller eklenir.

            3. FİZİKSEL YAPI-ÇEVRESEL KAYNAKLAR

            Kentin özelliklerini belirten değerler;

-         İklim, topoğrafik, jeolojik veriler, akarsular, genel bitki örtüsü (orman, sulu tarım, toplu ağaçlık vb.), kaynaklar, toprak verimliliği özeti (toprak kabiliyeti), sakıncalı alanlar, çevre sorunları ve görsel değerlerdir.

            Not: Jeolojik raporun tamamı ön çalışma raporu sonunda ek olarak verilecek, bu bölümde tavsiyeler vb. plânlamaya etkili bilgiler özetlenecektir. Eğim, jeolojik bilgileri içerir harita, kolay anlaşılabilir ölçekte olmalıdır.

            4. KENTSEL NÜFUS-SOSYAL YAPI

-         Kentin geçmiş yıllardaki nüfusu yıllık büyüme hızları, ortalama yıllık artış oranı,

            Bu ortalama değerden önemli derecede sapma gösteren artışların nedenleri,

-         Etkisi önemli ise göçler,

-         Hanede ortalama aile sayısı, aile büyüklüğü, hane halkı büyüklüğü,

-         Araştırmanın yapıldığı yıldaki kent nüfusu (numarataj, sayım veya hane adedi x ort. Aile büyüklüğü x hanede ort. Aile sayısı hesabından),

-         Yerleşmenin yapısına uygun olduğu tartışılan metotlara göre yapılan demografik nüfus projeksiyonları,

-         Sosyal yaşantı ve özellikler, okuma oranı (okuyan ilkokul öğrenci sayısı/ilkokul çağı nüfus).

Nüfus projeksiyonlarını içerir grafik verilir.

            5. EKONOMİK YAPI

            İmar plânı çalışmaları için kentsel yerleşme alanlarında genel çizgileriyle, bugünkü ekonomik yapı ve mevcut işgücünün sektörlere dağılımı ile kentin ekonomik gelişme potansiyelinin belirlenmesi ve özellikle kentsel, çevresel alanlarda iş-konut ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanır.

            Bu kapsamda;

            İşgücünün ekonomik sektörlere dağılımı; tarım, sanayi ve hizmetler sektöründe türel, niteliksel ve sayısal analizler yapılır.

            6. BUGÜNKÜ KENTSEL ALAN KULLANIMI VE ALTYAPI

            Kentsel alanda pl3an yapıldığı sırada mevcut arazi kullanımı ve kentsel altyapı bugünkü karakteristikleri ile belirlenir.

            Kentsel alan kullanımı-dağılımı ile ayrıntıda yapı adalarında yapı yoğunlukları ve büyük boşluklar gösterilir.

            Bu kapsamda aşağıda alt başlıkları ile sıralanan konularda gerçekleştirilen bu araştırmalar için bu şartnamenin 3.01 maddesinin 7 nci bendinde açıklanan büyük yerleşmelerde yapılan çalışmalar yöntemi değiştirilmeden, kapsamı yeterince daraltılarak uygulanır.

            6.1. Konut Yerleşme Alanları,

            6.2. Kentsel Merkez (Tek merkez olması durumunda etki alanı kademelenme ve işlevsel farklılaşmanın analizi gereksizdir),

            6.3. Sanayi Alanları,

            6.4. Kentsel Yeşil Alanlar,

            6.5. Kentsel Sosyal Donanım (Eğitim, sağlık, kültür, eğlence, turizm),

            6.6. Tarım,

            6.7. Orman,

            6.8. Askeri Alanlar,

            6.9. Mezarlıklar.

            7.KENTSEL ULA?IM VE TEKNİK ALTYAPI

            Küçük kentlerde yapılan araştırmalar kapsamında, kentsel ulaşım ve kentsel teknik altyapıya iliş