BELEDİYELERCE KURULAN MEZARLIKLARA DEFNİN ESAS OLDU?U, MEVZUATTA YER ALAN KO?ULLAR OLU?MADAN, BU ESASA AYKIRI OLARAK ALINAN BAKANLAR KURULU KARARI ANAYASANIN 10. MADDESİNE, 677, 1580 VE 1593 SAYILI YASALARA AYKIRI OLDU?U GİBİ, AYRICA, KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI KORUMA KURULU KARARIYLA (KENTSEL VE TARİHİ SİT-KENTSEL VE ARKEOLOJİK SİT) ALANI OLARAK KABUL EDİLEN VE 2863 SAYILI YASA UYARINCA, ÇEVRESİNDE HER ÇE?İT İN?Aİ VE FİZİKİ MÜDAHALENİN YASAKLANDI?I YERE DEFİN İÇİN VERİLEN İZNİN BU NEDENLEDE HUKUKA AYKIRI OLDU?U HK.

Dairesi

Karar Yılı

Karar No

Esas Yılı

Esas No

Karar Tarihi

İDARİ DAVA DAİRELERİ

2005

1118

2005

16

05/05/2005

KARAR METNİ

BELEDİYELERCE KURULAN MEZARLIKLARA DEFNİN ESAS OLDU?U, MEVZUATTA YER ALAN KO?ULLAR OLU?MADAN, BU ESASA AYKIRI OLARAK ALINAN BAKANLAR KURULU KARARI ANAYASANIN 10. MADDESİNE, 677, 1580 VE 1593 SAYILI YASALARA AYKIRI OLDU?U GİBİ, AYRICA, KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI KORUMA KURULU KARARIYLA (KENTSEL VE TARİHİ SİT-KENTSEL VE ARKEOLOJİK SİT) ALANI OLARAK KABUL EDİLEN VE 2863 SAYILI YASA UYARINCA, ÇEVRESİNDE HER ÇE?İT İN?Aİ VE FİZİKİ MÜDAHALENİN YASAKLANDI?I YERE DEFİN İÇİN VERİLEN İZNİN BU NEDENLEDE HUKUKA AYKIRI OLDU?U HK.

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı ): Başbakanlık -ANKARA
Karşı Taraf (Davacı) : ?
İstemin Özeti : Danıştay Onuncu Dairesinin 9.6.2004 günlü, E:2002/4723, K:2004/5434 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması davalı idare tarafından istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi Mustafa Karabulut'un Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanmasının gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Ekrem Atıcı'nın Düşüncesi: Danıştay dava dairelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi görüşülmeksizin dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Dava, Yusuf Bozkurt Özal'ın İstanbul İli, Süleymaniye Camii Haziresine defnine izin verilmesine ilişkin 9.1.2001 günlü, 2001/1888 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onuncu Dairesince davanın ehliyet yönünden reddi yolunda verilen 26.3.2001 günlü, E:2001/361, K:2001/1093 sayılı kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 19.10.2001 günlü, E:2001/415, K:2001/737 sayılı kararı ile bozulması üzerine bozma kararına uyularak işin esası incelenmek suretiyle dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının iptaline karar verilmiştir.
Danıştay Onuncu Dairesinin 9.6.2004 günlü, E:2002/4723, K:2004/5434 sayılı kararıyla; hazirelerin, cami, mescit, tekke gibi dinsel yapıların yanı başında yer alan ve etrafı duvar ya da parmaklıklarla çevrili mezarlıklar olduğu, sultanlar tarafından inşa ettirilen külliyelerdeki hazirelerin orta yerinde padişah ailesinden insanların defnedildiği türbelerin yer aldığı, hukukumuzda, Bakanlar Kuruluna, "türbe" ihdas etmek, cami haziresine defne izin vermek yolunda yetki veren bir yasa hükmünün bulunmadığı, aksine, Anayasanın 174 üncü maddesi ile "devrim yasa"sı olarak nitelendirilen 1930 yılında yürürlüğe konulmuş bulunan 677 sayılı Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Ünvanların Men ve İlgasına Dair Kanun'la, o tarihe kadar mevcut türbelerin ilga edildiği gibi, bunları yeniden ihdas edenler hakkında da para ve hapis cezalarının öngörüldüğü bu nedenle Yusuf Bozkurt Özal'ın cami haziresine gömülmesine izin veren Bakanlar Kurulu Kararının öncelikle yetki yönünden 677 sayılı Yasaya aykırı düştüğü, kaldı ki, Bakanlar Kurulu Kararındaki "cami haziresi" kelimesi ile "mezar" ın kastedildiği kabul edilecek olsa dahi, anılan kararın yasalara uygunluğundan söz edilemeyeceği, çünkü,1580 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin 5.bendinin, mezarlıklar tesis etmeyi ve bu mezarlıklardan başka yerlere ölü gömdürmemeyi tüm belediyelerin zorunlu görevleri arasında saydığı, aynı şekilde, 1931 yılında yürürlüğe konulmuş bulunulan Mezarlıklar Hakkındaki Nizamname'nin 5. maddesiyle de, belediyece tespit olunan umumi mezarlıktan başka yerlere ölü gömülmesinin yasak olduğuna işaret edildiği, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun dava konusu karara dayanak yapılan 211'inci maddesiyle de aynı ilkenin getirildiği ve maddede "Mezarlık ittihaz olunan yerlerden başka yerlere ölü defni memnudur. Fevkalade hallerde ve sıhhi mahzur bulunmadığı takdirde İcra ve Vekilleri Heyeti kararıyla muayyen ve malum mezarlıklar haricinde ölü defnine müsaade olunur." hükmüne yer verildiği, görüldüğü üzere, bir kişinin ölümünde belediyece tesis olunan mezarlığa gömülmesi esas olduğu gibi, 211. maddeyle de Bakanlar Kuruluna bir kişinin belediyelerce tesis olunan mezarlıklar dışındaki yerlere gömülmesine izin verme konusunda mutlak bir takdir yetkisi ve serbestinin tanınmadığı, aksine bu yetkinin kullanılışının "fevkalade hal" in mevcudiyeti ve "sıhhi mahzur bulunmaması" gibi iki koşulun birlikte var olmasına bağlı tutulduğu, olayda ise, Yusuf Bozkurt Özal'ın ölümünde belediyelerce tesis edilmiş bulunan mezarlık dışındaki bir yere gömülmesini gerektirecek şekilde bir "fevkalade hal"in varlığından söz etmek olanağının bulunmadığı, bu nedenle, aksi yoldaki Bakanlar Kurulu Kararının sebep ve maksat yönlerinden 1593 sayılı Yasaya da aykırı düştüğü, öte yandan Anayasamızın 10. maddesinde, "Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin, kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar" hükmünün yer aldığı, ayrıcalık yapılmasını gerektirecek hiçbir olağanüstü hal bulunmadığı halde Yusuf Bozkurt Özal'a, ölümünde belediye mezarlığı dışında ayrı bir yere gömülmesine izin veren ve bu suretle ona ayrıcalık tanıyan Bakanlar Kurulu Kararının anılan maddede ifadesini bulan "eşitlik" ilkesine uygunluğundan da söz edilemeyeceği, diğer taraftan, Süleymaniye Camii ve çevresi İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 12.7.1995 günlü, 6848 sayılı kararıyla "Kentsel ve Tarihi Sit, Kentsel ve Arkeolojik Sit" alanı olarak kabul edildiği ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun değişik 9.maddesi uyarınca alan çevresinde her çeşit inşai ve fiziki müdahale yasaklandığı gerekçeleriyle yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare, mevzuatta dava konusu işlemin tesis edilmesini yasaklayan bir hüküm bulunmadığını, Bakanlar Kurulunun Yasa ile tanınan yetkisini kullandığını ileri sürerek kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir.
Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davalı idarenin temyiz isteminin reddine, Danıştay Onuncu Dairesinin 9.6.2004 günlü, E:2002/4723, K:2004/5434 sayılı kararının ONANMASINA, 5.5.2005 günü oybirliği ile karar verildi.
(DAN-DER; SAYI: 111)