“İdari müeyyideler:
MADDE 42-
Bu maddede belirtilen ve
imar
mevzuatına aykırılık teşkil eden
fiil ve hallerin
tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince
sorumlular hakkında üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı bu maddede
belirtilen idari
müeyyideler uygulanır.
Ruhsat alınmaksızın
veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak
yapılan yapının, sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı üç iş günü içinde
idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu
alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye
etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın
büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde
hesaplanan idari para cezaları uygulanır.
a) Bakanlıkça
belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden
hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için;
1) I. sınıf A grubu
yapılara üç Türk Lirası,
2) I. sınıf B grubu
yapılara beş Türk Lirası,
3) II. sınıf A grubu
yapılara sekiz Türk Lirası,
4) II. sınıf B grubu
yapılara onbir Türk Lirası,
5) III. sınıf A grubu
yapılara onsekiz Türk Lirası,
6) III. sınıf B grubu
yapılara yirmi Türk Lirası,
7) IV. sınıf A grubu
yapılara yirmiüç Türk Lirası,
8) IV. sınıf B grubu
yapılara yirmibeş Türk Lirası,
9) IV. sınıf C grubu
yapılara otuzbir Türk Lirası,
10) V. sınıf A grubu
yapılara otuzsekiz Türk Lirası,
11) V. sınıf B grubu
yapılara kırkaltı Türk Lirası,
12) V. sınıf C grubu
yapılara elliiki Türk Lirası,
13) V. sınıf D grubu
yapılara altmışüç Türk Lirası,
idari para cezası
verilir. Bu miktarlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için
4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi
hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk
Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanır.
b) Mevzuata aykırılığı
yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve
diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere
aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu
imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili
idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verilir.
c) (a) ve (b)
bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapı;
1) Hisseli parselde
diğer maliklerin muvafakati alınmaksızın yapılmış ise cezanın % 30’u,
2) Kamuya veya
başkasına ait bir parselde yapılmış ise cezanın % 40’ı,
3) Uygulama imar
planında veya parselasyon planında “Kamu Tesisi Alanı veya Umumî Hizmet Alanı”
olarak belirlenmiş bir alanda yapılmış ise cezanın % 60’ı,
4) Mevcut haliyle veya
öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ediyor ise
cezanın % 100’ü,
5) Uygulama imar planı
bulunan bir alanda yapılmış ise cezanın % 20’si,
6) Yapılaşmaya
yasaklanmış bir alanda yapılmış ise cezanın % 80’i,
7) Özel kanunlar ile
belirlenmiş özel imar rejimine tabi bir alanda yapılmış ise cezanın % 50’si,
8) Ruhsatsız ise
cezanın % 180’i,
9) Ruhsatı hükümsüz
hale gelmesine rağmen inşaatı sürdürülüyor ise cezanın % 50’si,
10) Yapı kullanma izin
belgesi alınmış olmakla birlikte, ruhsat alınmaksızın yeni inşaî faaliyete konu
ise cezanın % 100’ü,
11) İnşaî
faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılmıyor ise cezanın % 10’u,
12) İnşaî
faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılıyor ise cezanın % 20’si,
13) Çevre ve görüntü
kirliliğine sebebiyet veriyor ise cezanın % 20’si,
(a) ve (b) bentlerinde
belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap
edilerek ilave olunur. Para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında,
aykırılıktan etkilenen alan dikkate alınır.
18 inci, 28 inci, 32
nci, 33 üncü, 34 üncü, 35 inci, 36 ncı, 37 nci, 40 ıncı ve 41 inci maddelerde
belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan
yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni
mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak
üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre
ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin Türk Lirası, can ve
mal emniyetini tehdit etmesi halinde altıbin
Türk Lirası idari para cezası verilir.
Yapıldığı tarih
itibarıyla plana ve mevzuata uygun olmakla beraber, mevcut haliyle veya
öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiği veya
edeceği ilgili idare veya mahkeme kararı ile tespit olunan yapılara, ilgili
idarenin yazılı ikazına rağmen idarece tanınan süre içinde takviyede bulunmayan
veya bu yapıları 39 uncu madde uyarınca yıkmayan yapı sahibine onbin Türk Lirası
idari para cezası verilir.
27 nci maddeye göre il
özel idaresince belirlenmiş köy yerleşme alanı sınırları içinde köyün nüfusuna
kayıtlı olan ve köyde sürekli oturanlar tarafından, projeleri il özel idaresince
incelenerek fen, sanat ve sağlık şartlarına uygun olmasına rağmen muhtarlık izni
olmaksızın konut ve zatî maksatlı tarım ve hayvancılık yapısı inşa edilmesi
halinde yapı sahibine üçyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu
yapılardaki diğer aykırılıklar ve ruhsata tabi tarım ve hayvancılık maksatlı
yapılardaki aykırılıklar için verilecek olan idari para cezası, üçyüz Türk
Lirasından az olmamak üzere, ikinci fıkraya göre hesaplanan toplam ceza
miktarının beşte biri olarak uygulanır.
Yukarıdaki fıkralarda
belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı
halinde, idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.
Yukarıdaki fıkralar
uyarınca tahsil olunan idari para cezaları, aynı fiil nedeniyle 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesine göre mahkûm
olanlara faizsiz olarak iade edilir.
İdari para cezalarına
karşı cezanın tebliğinden itibaren onbeş gün içinde yetkili idare mahkemesine
başvurulabilir. Başvurular, zaruret olmayan hallerde evrak üzerinden incelenerek
en kısa süre içinde karara bağlanır. Başvurunun yapılmış olması, yapının
mevzuata uygun hale getirilmesi veya yıkılması idari para cezasının tahsilini
durdurmaz. Yapının bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, plana, ruhsata, ruhsat eki
etüt ve projelere uygun hale getirilmesi için idarenin bilgisi dahilinde yapılan
iş ve işlemler mühür bozma suçu teşkil etmez.
Müelliflerin, fenni
mesul mimar ve mühendislerin, yapı müteahhitlerinin, şantiye şefi mimar ve
mühendislerin, imar mevzuatına aykırı fiillerinden dolayı verilen cezaları ve
haklarındaki kesinleşmiş mahkeme kararları, sicillerine işlenmek ve ilgili
mevzuata göre cezai işlem yapılmak üzere, üyesi bulundukları meslek odasına ve
Bakanlığa ilgili idarece bildirilir. Bu kişiler, verilen ceza süresi içinde yeni
bir iş üstlenemez.
Yapı müteahhidinin
yetki belgesi;
a) Yapım işinin
ruhsata ve ruhsat eki etüt ve projelere aykırı olarak gerçekleştirilmesi ve 32
nci maddeye göre verilen süre içinde aykırılığın giderilmemesi halinde beş yıl,
b) Yapım işinde ruhsat
eki etüt ve projelere aykırı olarak gerçekleştirilen imalatın can ve mal
güvenliğini tehdit etmesi halinde on yıl,
c) Bakanlıkça olumsuz
sicil değerlendirmesi yapılan hallerde bir yıl,
süreyle Bakanlıkça
iptal edilir. Yapı müteahhidinin, yapım işlerinden doğan vergi ve sigorta primi
borçlarını ödememesi ve diğer sorumluluklarını yerine getirmemesi hallerinde
yetki belgesi bir yıldan az olmamak üzere Bakanlıkça iptal edilir ve bunlara
sorumluluklarını yerine getirinceye kadar yeni yetki belgesi düzenlenmez. Yetki
belgesi iptal edilen yapı müteahhidi yeni yetki belgesi düzenleninceye kadar
yeni iş üstlenemez, ancak mevcut işlerini tamamlar. Yetki belgeli yapı
müteahhidi olmaksızın başlanılan yapının ruhsatı iptal edilir ve yapı
mühürlenir.”