T.C.
D A N I ?
T A Y
Altıncı
Daire
Esas
No : 2005/6379
Karar
No : 2006/984
Özeti
: Davacının kamu bankası (ziraat) olması ve para cezasına konu yapının da
bankaya ait hizmet binası (personelin ikametine tesis ettiği lojman) olarak inşa
edilmiş olması karşısında davacı bankanın gayrimenkul rantı sağlamaya yönelik
işlem yapan yapı sahibi yerine konularak üst limitten para cezası takdir
edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı hakkında.
Temyiz İsteminde Bulunan:
T.C. Ziraat Bankası A.?. Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. …
Karşı Taraf
:
Beypazarı Belediye Başkanlığı-ANKARA
Vekili
: Av. …
İstemin Özeti
: Ankara 11. İdare Mahkemesinin 25.02.2005 günlü, E:2003/1548 K:2005/260 sayılı
kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması
istenilmektedir.
Savunmanın Özeti
: Savunma
verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi G.Filiz Ercan Aslantaş'ın Düşüncesi:
Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Ahmet Arslan'ın Düşüncesi:
Dava, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 23.000.000.000.lira para
cezası verilmesine ilşkin 2.4.2001 günlü,13292 sayılı encümen kararının iptali
istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinde,para cezasının alt ve üst
sınırı belirlenmiş olup,uygulamada idarenin alt sınırı aşan ceza hakkında takdir
yetkisini kullanırken nelerin cezayı ağırlaştırıcı neden sayılacağını keyfi
uygulamalara neden olmamak için imar hukukuna uygun geçerli sebeplerle ve
objektif ölçülerle belirlenmesi zorunludur.
Buna göre,ruhsat almadan yapı yapan davacıya 3194 sayılı Kanunun
42.maddesi uyarınca para cezası verilmesi gerekmekte ise de; her işlemde kişiye
ve olaya özgü farklı miktar belirlemelerinin yapılmaması ve uygulamalarda
eşitliğin sağlanmasını temin etmek amacıyla,bu madde hükmünü uygulayacak
idarelerin ruhsatsız veya imar mevzuatına aykırılığını tespit ettikleri yapının
seviyesi,büyüklüğü,sınıfı,kullanım durumu,kullanım amacı vb.gibi kriterlere göre
yetkili organların kararı ile alt ve üst limitler arasında önceden yapılacak
genel nitelikli düzenleme ile getirilecek esaslar çerçevesinde kişiye özgü imar
para cezası belirlenmesi kanunun amacına ve uygulamasına daha uygun düşecektir.
Bu durumda,davacıya alt limitin üzerinde para cezası verilmesinin
objektif ölçülere dayandırılmadığı anlaşıldığından,dava konusu encümen
kararlarıyla alt limitin üzerinde para cezası verilmesinde hukuka uyarlık
bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu idare mahkemesi kararının
bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK
MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin
açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği
görüşüldü:
Dava, Ankara, Beypazarı, … Caddesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz
üzerindeki davacı bankaya ait hizmet binasında imar planına aykırı olarak yola
çekme mesafesinin kısaltılması nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi
uyarınca 23.000.000.000 TL. para cezası verilmesine ilişkin 02.04.2001 günlü,
13292 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare
Mahkemesince davacı bankaya ait hizmet binasının Beypazarı ilçesinin en gözde
yerinde ve çarşı merkezine yapıldığı, ruhsata aykırı olarak inşaa edilen 1, 2,
ve 3. katlarda davacının çok büyük ölçüde rant elde ettiği, bu mevkiide zabıt
tarihi itibariyle arsa metrekare birim fiyatları da dikkate alındığında dava
konusu para cezasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle
davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz
edilmiştir.
İdarelerin, yasanın alt ve üst sınırlarını belirlediği bir alanda takdir
yetkilerini kullanırken asgari haddin üzerinde bir karar verilmesi durumunda bu
kararın nedenlerini de belirtmeleri gerekir. İdare kararında yaptığı işlemin
nedenini göstermiyorsa, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20. maddesi
uyarınca gerekçeyi ve delillerini yargıya sunmak zorundadır.
3194 sayılı Yasanın 42.maddesi uyarınca verilecek para cezalarında
da idareye Yasanın belirlediği alt ve üst sınırlar içerisinde ceza tayini
olanağı tanınmıştır.
3194 sayılı Yasanın 42. maddesinde belirtilen para cezasının
miktarının alt sınırının üzerinde takdir edilebilmesi için, idarenin mahallinde
yapılacak tespitle, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı hususların nelerden
oluştuğunu ve niteliğini saptaması önemlidir. Alt sınırın üzerinde para cezası
belirlenmesi durumunda, takdir yetkisinin hangi ölçütler çerçevesinde
kullanıldığının, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı hususların nelerden oluştuğunun
ve niteliğinin de belirtilmesi suretiyle idarece açıklanması ve yasada yazılı
alt sınırın üzerindeki miktarda para cezası verilmesinin gerekçelerinin objektif
ölçütlere uygun biçimde ortaya konulması zorunludur. Belediye encümeni kararında
ya da davalı idarenin savunma dilekçesinde gerekçenin gösterilmemesi durumunda
ise, mahkemece, kanunda yazılı alt sınırın üzerinde para cezası miktarının
belirlenmesinin nedenlerinin araştırılması ve alt sınırın üzerinde para cezası
miktarının belirlenmesine yönelik olarak idarece gösterilecek gerekçelerin
incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemde ve davalı idarenin
savunmasında, kanunda belirtilen alt sınırın üzerinde para cezası miktarı
belirlenmesinin objektif ölçütlerinin ortaya konulmadığı, her ne kadar idare
Mahkemesince uyuşmazlık konusu para cezasının hangi kriterler esas alınarak
verildiği ve buna ait bilgi ve belgelerin istenilmesi yolundaki ara kararına
cevaben davalı idarece verilen davacı bankaya ait hizmet binasının ilçenin en
gözde yerinde ve çarşı merkezinde bulunduğundan bahisle binanın tamamından elde
edilecek rant miktarının ve arsa birim fiyatları dikkate alınarak para cezasının
kanunda belirtilen üst limitten verildiğinin belirtilmesi üzerine Mahkemece bu
gerekçe dikkate alınarak davanın reddine karar verilmiş ise de davacının bir
kamu bankası olması ve para cezasına konu yapının da bankaya ait hizmet binası
(personelin ikametine tesis ettiği lojman) olarak inşaa edilmiş olması
karşısında davacı bankanın gayrimenkul rantı sağlamaya yönelik işlem yapan yapı
sahibi yerine konularak üst limitten para cezası takdir edilmesinde hukuka
uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42.
maddesinde belirtilen alt sınırın üzerinde para cezası verilmesine yönelik
olarak idarece gösterilen ve objektif ölçütlere uygun biçimde ortaya konulamayan
gerekçeler dikkate alınarak davanın reddine karar verilmesinde yasal isabet
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Ankara 11. İdare Mahkemesinin 25.02.2005
günlü, E:2003/,1548 K:2005/260 sayılı kararının bozulmasına, 22,90 YTL. karar
harcının temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye
gönderilmesine 10.03.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.