Gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki planda 12.50 mt. Aşan bir kullanıma ayrılması halinde gecekondunun bulunduğu yerden değil, gecekondu önleme veya ıslah belgelerinden veya yakın bölgelerden yapılmış islah imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinden hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre yapılması gerektiği hk.

Danıştay Altıncı Dairesinin 3.10.2006 gün ve E:2004/4546, K:2006/4296 sayılı kararı.

Dairesi

Karar Yılı

Karar No

Esas Yılı

Esas No

Karar Tarihi

ALTINCI DAİRE

2006

4296

2004

4546

03/10/2006

KARAR METNİ

Gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki planda 12.50 mt. Aşan bir kullanıma ayrılması halinde gecekondunun bulunduğu yerden değil, gecekondu önleme veya ıslah belgelerinden veya yakın bölgelerden yapılmış islah imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinden hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre yapılması gerektiği hk.

Danıştay Altıncı Dairesinin 3.10.2006 gün ve E:2004/4546, K:2006/4296 sayılı kararı.

Temyiz İsteminde Bulunan : İstanbul Defterdarlığı
Karşı Taraf : ?
Vekili : Av. ?
İstemin Özeti : İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 4.7.2003 günlü, E:2002/1724, K:2003/942 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi Leyla Kodakoğlu'nun Düşüncesi : 2981 sayılı Yasanın "uygulamaların örnek teşkil etmemesi" başlıklı 20. maddesindeki düzenleme tapu tahsis belgesinin iptal edilmesi nedenleri arasında sayılmadığından, taşınmazın yürürlükte bulunan imar planındaki kullanım amacından bahisle tapu tahsis belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Sedat Larlar'ın Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, ? pafta, ? ada, ? parsel sayılı, mülkiyeti hazineye ait taşınmaz üzerinde bulunan davacıya ait gecekondu nedeniyle düzenlenen tapu tahsis belgesinin iptali yolundaki davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu gecekondunun bulunduğu yerin belediyeye devredilmesinin hazineden istenilmesi üzerine yapılan inceleme sonucunda, serbest yükseklikte inşaat yapılmasına müsait konut alanında kalan ve 2981 sayılı Yasanın 20. maddesinin 2. bendinde belirtilen azami h=12,50 metre yüksekliği aşan bir kullanıma ayrılan uyuşmazlık konusu taşınmazın 2981 sayılı Yasa uyarınca belediyeye devrinin mümkün olmadığından bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği, davacının hak sahibi olma niteliklerini taşıyıp taşımadığı ve yapının 2981 sayılı Kanunun 14. maddesi kapsamında olup olmadığı konusunda herhangi bir araştırma yapılmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti hazineye ait dava konusu yerde 28 adet tapu tahsis belgeli gecekondu bulunduğundan bahisle, Kadıköy Belediye Başkanlığı'nca bu yerdeki taşınmazların mülkiyetinin kendilerine devredilmesinin istenildiği, Maliye Bakanlığı tarafından yapılan inceleme sonucunda, gecekonduların bulunduğu yerin imar planında konut alanında kaldığı ve yüksekliğin serbest olarak belirlendiği, bu nitelikteki bir yerin 2981 sayılı Yasanın 20. maddesi uyarınca belediyeye devrinin mümkün olmadığı gerekçesiyle devir isteminin reddedildiği, bu gerekçe ile ve 2981 sayılı Yasanın 13/a maddesi uyarınca hak sahipliği araştırması yapılmasına gerek olmadığından bahisle, bölgede bulunan gecekondular için düzenlenmiş bulunan, aralarında davacının da bulunduğu kişilerin tapu tahsis belgelerinin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler Hakkındaki Kanun imar mevzuatına aykırı yapılarla gecekonduları kapsamaktadır. Yasanın tespit ve değerlendirme işlemleri başlıklı 8. maddesinde tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun 14.maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapıların dahil olduğu hükme bağlanmıştır. Aynı Yasanın 10.maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre, hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verileceği; tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği; aynı Yasanın 13.maddesinin 1. fıkrası (b) bendinde; hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine,yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği; gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden başka bir arsa veya hisse verileceği; aynı maddenin 2. fıkrasında da, bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlara, bir gecekondu önleme veya ıslah bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planı içinde meydana gelen boş imar parsellerinin müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre verileceği hükme bağlanmış; 14. maddesinde ise bu kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapılar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
2981 sayılı Yasanın yukarıda anılan hükümleri ile, dar gelirli vatandaşların konut sahibi olabilmelerinin sağlanması amaçlanmaktadır.
2981 sayılı Yasanın gerekçesinde, Yasanın amacı, ekonomik ve sosyal nedenlerle birer çekim merkezi haline gelen kentlere akın eden vatandaşların mutlak olan barınak ihtiyaçlarının giderilmesi, imar mevzuatı ve planlara uygun hale getirilebilecek yapıların belli şartlarda hukukileştirilmesi olarak belirtilmiştir. Yasa, en temel ihtiyaçlardan biri olan barınma ihtiyacını dahi karşılayamayacak durumdaki dar gelirli vatandaşların mağduriyetini gidererek bu durumda olanlara aileleriyle birlikte barınma olanağı sağlamak için hazine, belediye, il özel idaresi ve vakıf arazisi üzerine yapılan, barınma amacıyla ya da kısmen barınma kısmen işyeri olarak kullanılan kaçak yapıları meşrulaştırmıştır. Bu meşrulaştırma sırasında yasaya özgü olan ve tapuya esas teşkil ederek hak sahipliğini belirleyecek olan tapu tahsis belgesi verilmekte ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilmektedir.
Yukarıda anılan Yasa hükümleri uyarınca, hak sahibi olduğu saptanan gecekondu sahiplerine tapu tahsis belgeleri esas alınarak tapularının verilmesi, bu Yasa hükümlerinin uygulandığı alanlarda belirli koşullarla yapılması öngörülen ve özel olarak düzenlenen ıslah imar planlarının yapılıp onaylanması ve bu plan uyarınca imar parsellerinin oluşturulması koşullarına bağlanmış olduğundan, hak sahiplerine ancak ıslah imar planı yapılmış olan yerlerden tapu verilmesi mümkündür. Diğer bir ifadeyle, gecekondunun imar affı başvurusundan önce imar planı yapılmış ve bu plan koşullarının geçerli olduğu bir taşınmaz üzerinde bulunması halinde, bu gecekondunun 2981 sayılı Yasa uyarınca bulunduğu yerde korunması ve hak sahibine bu yerden tapu verilmesi yasal olarak mümkün olmadığından, hak sahibi sıfatını taşıyanlara gecekondu önleme veya ıslah bölgelerinden veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinden müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre tahsis yapılması gerekmektedir.
2981 sayılı Yasanın "uygulamaların örnek teşkil etmemesi" başlıklı 20. maddesinde "Bu kanunda yer alan ruhsat ve kullanma izni hakkındaki işlemler bir defaya mahsus olmak üzere uygulanır. Bu işlemler, bundan sonraki uygulamalara örnek teşkil etmez. Bu kanuna göre ruhsat ve kullanma izni verilen yapıların herhangi bir sebeple yıkılmaları halinde, bu alanlarda yeniden yapılacak yapılar için yürürlükteki plan ve mevzuat hükümleri ile gecekondular için ıslah imar planlarını geliştiren imar planları uygulanır.
Ancak, zorunlu hallerde ve süratle gecekondulaşma ve kaçak yapılaşma istidadı gösteren alanlarda belediye ve valiliklerin yaptıracakları ıslah imar planı niteliğinde o bölgedeki yapılaşmanın şekil ve şartlarını gösteren planlara göre uygulama yapılabilir. Bu durumu tespite belediye veya valilikler yetkilidir. Böyle zorunlu hallerde ve uygulama yapma zarureti olan bölgelerde yapılacak planlarda 3194 sayılı İmar Kanununun imar planı yapma şartları ve standartları aranmaz. Ancak, buralarda yapılacak binaların irtifaı azami H=12.50 m. olacaktır."
kuralı yer almaktadır.
Bu maddede yer alan düzenleme uyarınca, gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki imar planında 12.50 metreyi aşan yükseklikte inşaat yapılmasına müsait bir kullanıma ayrılmış olması hak sahipliğine engel teşkil etmez. Ancak, 2981 sayılı Yasanın amacı dikkate alındığında, dar gelirli olup, kendisine konut edinmek üzere gecekondu yapmış olanlara imar planında 2981 sayılı Yasanın 20. maddesinde öngörülen yüksekliği aşan yapılaşma koşullarını taşıyan bir taşınmazın verilmesinin yoksulluk nedeniyle "bir konut" edinmeleri amacıyla yapılmış sosyal bir yardım olmadığı, bu kişilerin çok katlı bir bina sahibi olmasına izin verecek biçimde tapu tahsis belgesinin tapuya dönüştürülmesinin haksız zenginleşmeye yol açacağı da kuşkusuzdur.
Belirtilen Yasa hükümleri gereğince, 2981 sayılı Yasanın 3, 13. ve 14. maddeleri uyarınca değerlendirilen ve hak sahibi olma niteliklerini taşıdığı belirlenen kişilere, gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki imar planında 12.50 metreyi aşan bir kullanıma ayrılmış olması halinde, gecekondunun bulunduğu yerden değil, gecekondu önleme veya ıslah bölgelerinden veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinden müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre tahsis yapılması mümkün olacaktır.
Bu durum karşısında, yürürlükte bulunan imar planındaki kullanım amacından bahisle davacıya ait tapu tahsis belgesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 4.7.2003 günlü, E:2002/1724, K:2003/942 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.10.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.